Anderhalve week gelden lanceerden elf media en denktanks een gezamenlijke oproep voor dringend debat over heropbouw na de corona-pandemie. De oproep, onder de noemer #BeterNaCorona miste zijn start niet. Los van de oproep is het trouwens opmerkelijk dat heel wat ideeën die voorheen enkel aan de linkerzijde van het politieke spectrum leefden, nu opduiken in de mainstream.
Op woensdag 15 april lanceerden elf media en denktanks een oproep om “samen, grondig en toekomstgericht na te denken over de manier waarop dit complexe land, deze struikelende Europese Unie en deze verdeelde wereld beter kunnen worden na corona.”
De initiatiefnemers (Aktief, Apache, DeWereldMorgen, De Gids op Maatschappelijk Gebied, Furia, Kifkif, Lava, Denktank Minerva, MO*, Oikos en Sampol), die zich allemaal progressief noemen, verstaan onder ‘beter’ in de eerste plaats ‘socialer’ en ‘ecologischer’. Het was al in januari dat VUB-professor Eric Corijn de eerste contacten legde om tot deze oproep te komen. Toen was er van de coronacrisis nog geen sprake.
De oproep werd gelanceerd via de communicatiekanalen van de 11 media en denktanks zelf, maar ook door de VRT en Belga. Op Twitter was de lanceringstekst een hele dag ‘trending’ in België. In de andere media was er sporadisch ook aandacht; een artikel in De Morgen en een vermelding in de veelgelezen column van Rik Van Cauwelaert in De Tijd. Toeval of niet, maar enkele vertegenwoordigers #BeterNaCorona kregen in diezelfde week ook de kans om hun ideeën uiteen te zetten in de mainstreampers: Eric Corijn in De Morgen en Dirk Holemans (Oikos) in De Standaard.
Bijdragen
Vanuit het hele land stroomden ook reacties toe bij ‘de elf’. Honderden mails van gewone mensen die allemaal hun bescheiden bijdrage wilden leveren tot het debat. Ook steunbetuigingen van organisaties zoals vakbonden, burgerbewegingen, en bedrijven.
‘We roepen iedereen die een gefundeerde en uitgewerkte bijdrage wil leveren aan het debat op om die bijdrage aan te bieden’
Een misverstand moet meteen uit de wereld worden geholpen. De oproep is geen petitie. Dat zou ook vrij steriel zijn. Handtekeningen verzamelen voor een oproep tot debat rond zeven vragen, is een beetje mager. De partners in #BeterNaCorona wilden zelf geen afgebakend ‘draaiboek’ of ‘programma’ schrijven voor de toekomst. Ze wilden enkel dat ideeën die vaak worden afgeserveerd als ‘utopisch’ een ernstige kans zouden krijgen op het publieke forum.
Om de dynamiek van #BeternaCorona te versterken, verfijnden de initiatiefnemers hun strategie. Woordvoerder Tine Hens: “Wij roepen iedereen die een gefundeerde en uitgewerkte bijdrage wil leveren aan het debat rond concrete voorstellen voor de toekomst op om die bijdrage aan te bieden aan een van de elf media en denktanks. De andere partners zullen die bijdrage dan ook delen op hun platformen waardoor ze een veel groter bereik kunnen krijgen.”
Er is ook een Facebook-pagina van #BeterNaCorona en een Twitter-account. Er wordt ook gevraagd om alle bijdragen te delen met de bekende hashtag (#BeterNaCorona).
In de komende weken zullen de zeven vragen die in de oproep werden gesteld worden behandeld. Daarvoor zal telkens een aparte oproep worden gedaan. De zeven thema’s zijn: ‘Een slagkrachtige overheid’, ‘Een vitaal middenveld’, ‘De economie heeft een nieuw kompas nodig’, ‘Ongelijkheid schaadt’, ‘De toekomst moet beter, niet steeds meer’, ‘Rechtvaardige mondialisering, meer samenwerking en ‘Groene jobs en investeringen.’
Onverdachte hoek
De academische en politieke wereld heeft duidelijk niet gewacht op de oproep van #BeterNaCorona om alle zekerheden van de (neo-)liberale democratieën overboord te gooien. Het valt op hoeveel voorstellen die vroeger enkel aan de linkerzijde (en zelfs de zogenaamde ‘extreem-linkerzijde’) weerklonken nu gemeengoed zijn in interviews met politici, economen, politieke wetenschappers en commentatoren die zich eerder in het centrum of zelfs aan de rechterzijde van het ideologische spectrum ophouden.
Internationaal regent het voorstellen die twee maanden geleden nog compleet onbespreekbaar waren
Sommige ideeën worden zelfs volop in de praktijk gebracht. De Standaard-journalist Marc Reynebeau somde er een paar op in zijn voortreffelijke wekelijkse column. Zo voert Milaan al maatregelen in om 35 kilometer aan straten te reserveren voor voetgangers en fietsers. Ook Brussel kondigde dit al aan. Bedoeling is dat mensen de kans moeten krijgen om aan ‘social distancing’ te doen wanneer ze zich op straat begeven. En dan moet de auto wijken voor… uitwijkende voetgangers.
Een ‘hot’ voorstel dat hij signaleert, is de vermogensbelasting. Centrum(-linkse) partijen pleitten in het verleden zelden voor een pure ‘rijkentaks’, maar eventueel wel voor een (vaak bescheiden) belasting op de winst die gemaakt wordt op vermogen (aandelen bijvoorbeeld). Maar nu schaart naast John Crombez (sp.a) en Meyrem Almaci (Groen) ook Georges-Louis Bouchez (MR) zich achter het idee van een crisisbelasting op grote vermogens.
CD&V-voorzitter Joachim Coens kondigde een maand geleden al aan dat er een ‘rechtvaardige fiscaliteit’ moet komen waarbij iedereen ‘naar draagkracht’ bijdraagt. Minister Alexander De Croo (Open Vld) heeft dan weer oren naar het voorstel van de… PVDA om geen crisissteun te geven aan bedrijven die hun geld in belastingparadijzen hebben ondergebracht.
Ook The Financial Times is voorstander van hogere vermogensbelastingen en De Tijd wond zich deze week op dat de CEO’s van de grootste Belgische bedrijven nog niet hadden voorgesteld (zoals veel sportlui) om een deel van hun loon in te leveren. Trends woog pro en contra’s af van zes scenario’s om de schulden die nu gemaakt worden weg te werken. Bijna alle specialisten die ze contacteerden waren voor een crisisbelasting, tegen besparingen en voor het (deels) kwijtschelden van de staatsschuld.
Internationaal regent het ook voorstellen die twee maanden geleden nog compleet onbespreekbaar waren. Zo stelt het IMF in een recente nota voor om de vermogens meer te belasten, de koopkracht van de burgers rechtstreeks te versterken en bedrijven die het transport van mensen bevorderen niet te bevoordelen. Hoe minder mensen zich verplaatsen, hoe beter.
Verschil met kredietcrisis
Er wordt nu duidelijk anders gereageerd op de crisis dan op de kredietcrisis. De centrale banken strooien kwistig honderden miljarden in het rond om de economie overeind te houden. De vraag of dat geld ooit moet worden terugbetaald is nu aan de orde. En steeds meer economen, pleiten ervoor om de schulden die nu gemaakt worden tussen haakjes te zetten.
Moeten de honderden miljarden die de centrale banken in het rond strooien ooit worden terugbetaald?
Peter Praet, de voormalige hoofdeconoom van de Europese Centrale Bank zei in een interview met L’Echo dat Europa geen rente mag aanrekenen aan Italië of andere landen die in de problemen komen. Ook moet de terugbetalingstermijn in de heel verre toekomst worden gelegd. Professor Paul De Grauwe gaat nog een stap verder. Hij pleit ervoor om de staatsschuld van België gewoon met een derde kwijt te schelden.
De opperbelegger Georges Soros laat alle remmen los. Hij stelt voor dat Europa voor 1 triljoen euro aan obligaties (eurobonds) zou uitschrijven die… nooit zouden moeten worden terugbetaald. Dat komt doodeenvoudig neer op het onbeperkt drukken van geld.
Dit is trouwens geen primeur, zegt Soros. Eerder deed Groot-Brittannië het al om de Napoleontische oorlogen en de Eerste Wereldoorlog te financieren. Die obligaties konden nog tot in 2015 worden verhandeld. De Verenigde Staten deden hetzelfde in 1870. Wat een contrast met de arme Grieken die nu nog steeds betalen voor de steun die ze in 2009 kreeg van de EU en het IMF.
De Franse president Emmanuel Macron wil voor dit jaar een moratorium op de schuldaflossingen van de Afrikaanse landen en pusht Vladimir Putin om het voorstel van de Verenigde Naties te omhelzen om wereldwijd een staakt-het-vuren af te kondigen.
Politieke partijen
Al deze voorstellen en het levendige debat dat erover is losgebarsten, toont aan hoe steriel en schraal het politieke debat in België geworden is. Vorige maandag kreeg N-VA-voorzitter Bart De Wever maar liefst een kwartier zendtijd op De Ochtend op Radio 1 voor een oproep aan de Vlaamse partijen om een Vlaams front te vormen dat de Franstalige partijen zou dwingen om een volwaardige federale regering te vormen die crisis zou aanpakken.
Politiek is macht verzamelen rond ideeën, niet rond personen
Opvallend was het ontbreken van elk concreet voorstel, behalve een dringende oproep om de economie opnieuw op te starten en een exitplan uit de lockdown op te maken. Wel waarschuwde De Wever voor de “afgrond” waarin de PS en Ecolo het land zouden storten als ze aan de macht zouden komen.
Het leek wel op een wanhoopspoging, waarbij hij lijkt te vergeten dat de vroegere Zweedse regering geen meerderheid meer heeft en de steun van sp.a en cdH nodig heeft om aan voldoende zetels in het parlement te raken. Als De Wever een Vlaams front wil smeden kan dat alleen maar op basis van inhoud, van gedeelde voorstellen. Politiek is macht verzamelen rond ideeën. Niet rond personen.
Bart Sturtewagen formuleerde het wellicht nog het scherpst in De Standaard: “Liever dan de komende maanden dezelfde vruchteloze palavers te hervatten, moet ook bij ons aan een inhoudelijke deal worden gewerkt. Het veld is breed genoeg: een eerlijker belastingbeleid kan vergezeld gaan van een echt antwoord op de klimaatuitdaging en investeringen in gezondheidszorg met het versterken van de eigen strategische maakindustrie.”
Het blijft wachten op de nieuwe voorstellen van de meeste Belgische politieke partijen
Maar het blijft wachten op de nieuwe voorstellen van de meeste Belgische politieke partijen. Nochtans zouden die er best zijn (bij voorkeur ook doorgerekend) op het moment dat er een nieuwe regering moet worden gevormd of nieuwe verkiezingsprogramma’s moeten worden geschreven.
De enige partij die haar voorstellen bekendmaakte was de PS. Deze “linkse recepten” (dixit De Tijd) werden snel afgeserveerd in Vlaanderen als een opportunistische poging om electoraal garen te spinnen bij de coronacrisis. Wie de voorstellen van begin april leest, ziet echter weinig verschil met de pagina’s van Trends, de Financial Times of de persmededelingen van het IMF.
Groen-fractieleider Kristof Calvo lanceerde de oproep aan de progressieve partijen om te mobiliseren rond het thema ‘basisinkomen’; een idee dat op het moment dat een derde van de Belgische werkende bevolking op tijdelijke werkloosheid is geplaatst, minder van de pot gerukt lijkt dan ooit.
Eén ding is zeker. Welke ook de samenstelling van de volgende federale regering ook zal zijn, ze zal maatregelen moeten treffen die een pak ‘linkser’ zullen zijn dan de voorstellen die informateur Paul Magnette (PS) in december deed aan de paarsgroene partijen en CD&V.
Uitgelichte foto: Nick Fewings (Unsplash)
Apache.be-hoofdredacteur Karl van den Broeck (°1966) is journalist sinds zijn 20ste. Eerst 18 jaar bij De Morgen, dan vijf jaar als hoofdredacteur bij Knack en sinds 2011 freelance. Cultuur (en dan vooral literatuur) politiek en geschiedenis zijn zijn passies. Tussendoor maakt hij tentoonstellingen en schreef hij een boek waarin hij probeert te verklaren waarom we nog altijd de indianen willen redden. Sinds 2014 is hij deeltijds Agora-coördinator bij BOZAR. In 2001 won hij de Vacature Persprijs. Op Twitter gekend als kvdbroec
Word jij lid van Apache? Lees direct verder en steun onafhankelijke onderzoeksjournalistiek. Nu al vanaf 6,25 euro per maand.
Ja, ik word lid
Ik hoop dat Groen het armoedegerichte vervangingsinkomen bedoelt en niet het door de elite gepushte neofeodale “even-weinig-gratis-geld-aan-iedereen” basisinkomen.
Daarbij wil de Vlaming een productieve maatschappij met responsabilisering van het individu, het tegenovergestelde dus van waar Calvo lijkt op aan te sturen. Veel visie kan men hem nooit verwijten.
Desondanks heeft links nu alle mogelijkheid om een progressieve visie te realiseren. Laat ons hopen dat ze het niet weer verprutsen met een focus op identiteitskwesties, die niet onbelangrijk maar wel ondergeschikt zijn aan een grondig armoede- en klimaatbeleid.
Bedankt om deze schandvlek niet te vergeten: “Wat een contrast met de arme Grieken die nu nog steeds betalen voor de steun die ze in 2009 kreeg van de EU en het IMF.”
Beste W.V.,
Je leest meer over de Groen-variant van het basisinkomen op https://www.groen.be/dossier_welvaartsgarantie.
Knappe analys zo kennen we Karel altijd to the point ! eveneens een hoopvolle boodschap ; maar ja dat zijn we al zo dikwijls geweest en zeker als je 70+ bent, dan heb al wat crisissen , beloftens en plannen gehoord : Olicrisis jaren ’70, arbeidsmarktcrisis jaren ’80, toekomstplan jaren ’90, muntunie idem met zijn index sprongen de nepstatuten, beurscrisis ’80, bankencrisis 2008. In de archieven van kranten en parlementaire handelingen zul je voldoende inspiratie vinden. Zolang er een marktconforme democratie is zal de Elite het laten gedijen ! Maar of het tijdperk van de berusting (zie Steven Fraser The Age of Acquiescence) achter ons ligt daar heb ik toch mijn twijfels over ! In de “Cercle de Lorraine ” zal het gesprek van de dag zijn : ” Reculons pour mieux sauter ” Back off to better blow up ” ! Crisissen zijn uitdagingen , zei voormalig VBO voorzitter André Leysen laat ons dan maar hopen dat we met z’n allen dezelfde uitdaging zien ? I have a dream !
Eigenlijk is het belangrijkste voor na corona “KOM UIT JE KOT”. Essentiële veranderingen zijn nooit vanuit de politiek of het parlement gestart, wel vorm gegeven (dikwijls afgezwakt) onder druk van de straat, het middenveld en mensen die het hartsgrondig beu waren. Samenwerken en organisatie is hierbij van het grootst belang. Een eerste belangrijke stap wordt een rechtvaardige fiscaliteit. Om gezond te koken heb je immers gezonde ingrediënten nodig, die zullen we moeten afdwingen en zijn niet gratis.
Zeer juist !
Vele ballonnen worden opgelaten, de meeste zullen doorprikt worden. We dreigen te verzanden in een amalgaam van UBI waar universal de obstructie is indien zowel de miljardair als de dakloze dezelfde aalmoes wordt toegestopt. Het risico is dat de eerste er een aandeel mee koopt en de tweede een fles vodka om zijn ellende te verzuipen. Bovendien zal men niet aarzelen om in ruil voor zoveel blijk van gratis vrijgeven er onherroepelijk een afvoering van de bestaande sociale uitkeringen tegenover staat.
MMT is ook zo een kreet waar hyperinflatie of gigantische devaluatie van ons fiat geld plaats vindt door het ongebreideld bijdrukken van waardeloos behangpapier. Dit is naar analogie van het reeds jaren toegepaste QE voor de elite, diegenen die het dichts bij de centrale bank kachel zitten. Het heeft geleid tot de socialisering van de schulden voor het establishment en de zombie bedrijven en het doorschuiven van het rauwe kapitalisme naar de 99%.
Terug naar de goudstandaard lijkt de enige uitweg uit de impasse, want de opgebouwde schulden, ondertussen 350% van het globale BNP, zullen nooit kunnen worden terugbetaald. Dit heeft de monetaire geschiedenis ons voldoende geïllustreerd. Het staat vast dat achter de schermen en dank zij het handige rookgordijn dat de coronacrisis toespeelt een nieuw financieel systeem door het IMF en de centrale banken wordt voorbereid waarbij zij ervoor zullen zorgen de touwtjes strak in handen te houden. Het wat trekken en rekken van de lockdown is zonder meer een plus om één en ander op de rails te krijgen.
http://www.stevenguinness2.wordpress.com/2020/04/22/are-cbdcs-the-overarching-goal-behind-the-digitisation-of-money/
De denkfouten stapelen zich hier weer op. Ik zal mijn tijd uitzonderlijk nog even spenderen deze te ontkrachten:
1. Gouden standaard werkt meer inflatie in de hand dan fiat geld. De reden is simpel : de voorraad goud bepaalt de mate waarin de economie kan groeien. Wanneer er geen goud gevonden wordt in functie van de noden van economie qua groei in functie van de bevolkingsgroei, productiviteitsstijgingen etc., dan treedt er deflatie op en daalt de activiteit en stijgt de werkloosheid. In de omgekeerde zin brachten de schepen vol goud in de vroege Renaissance enorme inflatie op gang begrijpelijkerwijze. Dit is de inflatiecurve voor de 20ste eeuw met en zonder gouden standaard https://www.fool.com/investing/general/2015/12/06/fiat-currency-what-it-is-and-why-its-better-than-a.aspx
2. MMT schrijft geen massale begrotingstekorten voor. Het systeem van sectorale balansen is erop gericht het evenwicht te bewaren teneinde werkloosheid en inflatie tot een minimum te beperken. Bijvoorbeeld schrijft MMT voor in Noorwegen een begrotingssurplus te hebben gezien de hoge inkomsten uit olie voor het land, waarbij een begrotingstekort extra druk op het Noorse prijspeil zou zetten, dat al vrij hoog is.
3. Hyperinflatie trad in de geschiedenis alleen op bij een val in aanbod, niet bij een stimuleren van de vraag. Uiteraard zijn de twee gelinkt, maar er is geen geval van hyperinflatie gekend in een geïndustrialiseerd land, dat geen enorme val heeft gekend in productiecapaciteit. Bijvoorbeeld Zimbabwe zag zijn export zakken met meer dan 40% omdat Mugabe de boerderijen van de blanke boeren onteigende en in handen gaf van vrijheidsstrijders die er geen raad mee wisten. Venezuela lijdt onder misdadige sancties van de VS waardoor er voldoende producten aanwezig zijn maar aan woekerprijzen. Duitsland na WWI zag industrie afgenomen door Frankrijk en België en bleef voornamelijk geld drukken om de waanzinnig hoge herstelbetalingen te kunnen uitvoeren. Dit zijn alle voorbeelden die mijlenver af staan van de huidige situatie in België. Dus lijkt er door de crisis nu eerder kans op deflatie dan op meer inflatie, laat staan hyperinflatie. Hetzelfde liedje verspreidt men al sinds 1991 over Japan dat zijn vastgoedcrisis heeft aangepakt met oneindige stimulering van de economie, uitmondend in een overheidsschuld van 220%, waarbij de inflatie in Japan zelden boven 2% gaat en vaak flirt met deflatie.
Dit is de laatste keer dat ik op uw ongefundeerde, tendentieuze, gefabuleerde en wilde speculaties zal reageren.
Zoals reeds besloten in vroegere gedachtewisseling, let’s agree to disagree. De financiële wizards komen er niet uit en alles wat u als ”gefundeerde,, suggesties oppert werd in de geschiedenis al geprobeerd en faalde, en ik acht mezelf geenszins een expert. Probeer enkel feiten van fictie te onderscheiden.
We zullen zien waar het schip strandt, het zal heus niet zo lang meer duren voor we beiden zien waar Abraham de mosterd haalt. Inmiddels krijgt u alle voordeel van de twijfel. Er is evenwel een wijze spreuk die hier wel van toepassing is ….., ,,doubling down on the same mistakes and expecting a different result, is the definition of insanity.