We voegen onderaan opnieuw een uitgebreide lijst toe met extra leesvoer, vol inzichten en achtergrond.
Klimaatopwarming wacht niet
De komende maanden worden de Verenigde Staten mogelijk (en waarschijnlijk) geconfronteerd met orkanen, overstromingen en natuurbranden, waarschuwt ProPublica. Alsof een pandemie die ons in huis gekluisterd houdt nog niet voldoende is. Dat huis is tijdens een orkaan of overstroming bovendien helemaal niet de veilige plek die het nu wel is. De pandemie die zoveel mensen zo hard treft, kan misschien wel zorgen voor een tijdelijke daling van uitstoot en milieuvervuiling, maar ze houdt de effecten van de al bestaande klimaatopwarming helaas niet tegen. Kan een samenleving, en de Amerikaanse overheid in het bijzonder, een opeenstapeling van crises en rampen aan? Willen we het antwoord op deze vraag wel kennen?
Wetenschappers waarschuwen al lang dat klimaatopwarming een 'bedreigingsversterker' zou zijn. Krijgen we de komende maanden te zien wat dit echt betekent?
Economisch lesje
'Alsof het virus bedoeld is om problemen zichtbaar te maken.' Als je er even bij stilstaat - daar hebben we nu toch heel veel tijd voor - is het inderdaad wonderbaarlijk hoe een minuscuul virusdeeltje de wereld 'on hold' zette, en tegelijk ontzettend veel systeemfouten en pijnpunten blootlegt. Beroepsgroepen die al jaren schreeuwen om erkenning en betere arbeidsvoorwaarden, mensen die in precariteit werken en leven, houden nu de boel draaiend. In De Groene Amsterdammer benoemt econoom Dirk Bezemer deze en nog veel andere problemen die nu glashelder en onmiskenbaar zijn. Trekken we er ook de juiste lessen uit? En zullen we er na deze crisis ook effectief iets aan doen?
Het droombeeld dat Bezemer ons bijna als spielerei voorschotelt, blijft wellicht een droombeeld. Want de politiek en bedrijfsleven snakt naar business as usual. Dat moet ons er echter niet van weerhouden om te blijven dromen.
Te veel plastic afval
Ja, dat de economie op een laag pitje staat, heeft zo zijn voordelen. Minder luchtvervuiling is zo'n evident pluspunt wanneer een virus de ronde doet dat een ernstige luchtwegaandoening veroorzaakt. Minder uitstoot is ook goed voor het klimaat. Maar deze crisis heeft - naast de evidente nadelen - ook op vlak van vervuiling een keerzijde. Recyclage van plasticafval stokt namelijk, schrijft Wired. Dat heeft onder meer te maken met de ontzettend lage olieprijs. Het zorgt ervoor dat nieuwe plastics produceren veel winstgevender is dan plastics te recycleren en uiteindelijk opnieuw te gebruiken.
In een pandemie waar mensen besmetting vrezen en wegwerpplastics dus populairder zijn dan ooit, resulteert dit in een sterk toenemende afvalberg. En dan hebben we het nog niet gehad over het enorme verbruik van plastics door ziekenhuizen.
Lessen in hoop
De geschiedenis leert dat een crisis een keerpunt kan zijn. Dergelijke momenten veranderen de wereld, of hebben alleszins de potentie om dat te doen. Ten goede of ten kwade. Wat een crisis al zeker doet is pijnpunten blootleggen, tonen wat echt van belang is. Het laat ons klaar kijken naar systemen die we vanzelfsprekend zijn gaan vinden, en toont dat alles met elkaar in verbinding staat. Rebecca Solnit waarschuwt in The Guardian tegelijk dat het ook momenten zijn die economische en politieke machthebbers aangrijpen om het laken nog meer naar zich toe te trekken, en daarbij winst boven het redden van mensenlevens plaatsen.
Solnit benadrukt dat we vooral hoop moeten en kunnen putten uit al het goede dat we nu te zien krijgen, de solidariteit en de hulpvaardigheid die mensen tentoonspreiden. Deze crisis, hoe tragisch ook, toont ons ook welke veranderingen en verbeteringen nodig én mogelijk zijn.
De autoritaire verleiding
Laten we maar meteen met de deur in huis vallen: privacyrechten opgeven voor de volksgezondheid is een vals dilemma. Dit is lang niet de eerste crisis die gebruikt wordt om massale overheidsspionage te verantwoorden, brengt Jathan Sadowski in herinnering. In de VS werden na de aanslagen van 9/11 de bevoegdheden van de veiligheidsdiensten op dat vlak serieus uitgebreid. In een crisis breekt nood wet, en worden uitzonderlijke maatregelen sneller aanvaard. Het feit dat ik dit schrijf vanuit mijn kot, en u dit vervolgens leest vanuit uw kot, is daar al een voorbeeld van. Veel van die maatregelen blijven echter in voege lang nadat de crisis voorbij is. Was de verantwoording na 9/11 de nationale veiligheid en de strijd tegen terrorisme, dan wordt die post-corona mogelijk 'volksgezondheid'.
We hoeven die 'ruil' niet zomaar te aanvaarden. Zelfs al lijken deze autoritaire maatregelen in crisistijd aantrekkelijk, 'voor even'. Voor je het weet is wat ooit tijdelijk moest zijn het nieuwe normaal.
Extra leesvoer
Shipwrecked, Covid-19 in America - London Review of Books
Coronavirus has given the left a historic opportunity. Can they seize it? - The Intercept
We Need to Rethink Our Food System to Prevent the Next Pandemic - TIME
We Should Have a Democratic Debate About Trade-Offs Between Public Safety and Privacy - Jacobin
Noam Chomsky on How Bosses Are Making Coronavirus ‘Worse, for Their Benefit’ - Labor Notes
Coronavirus Death Rates Are a Direct Result of Environmental Racism - VICE
Essential Now, Deportable Later - The Baffler
How the Economy Will Look After the Coronavirus Pandemic - Foreign Policy
Coronavirus Is the Leverage Amazon Workers Need - Bloomberg
