Extreemrechtse recepten tegen corona *

Tom Cochez
POLITICS FEDERAL PARLIAMENT PLENARY
Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken (Foto: © Dirk Waem (Belga))

Je kan dit artikel uitzonderlijk gratis lezen. Niet alle artikels van Apache over het coronavirus zijn gratis te lezen. We vinden het wel belangrijk dat iedereen correct geïnformeerd wordt over het virus.

Wil jij ook de andere artikels kunnen lezen en onze kritische en diepgravende journalistiek mee mogelijk maken? Word dan lid van Apache. Ben je al lid? Deel dit artikel gerust met je vrienden en familie, zodat ook zij breed geïnformeerd worden.

Overal ter wereld tracht extreemrechts de pandemie die wordt veroorzaakt door het virus SARS-CoV-2 naar zijn hand te zetten. Of het nu gaat om neonazi’s en andere pleitbezorgers van de blanke superioriteit, of over salonfähig extreemrechts, het achterliggende idee dat ze uitdragen is hetzelfde: corona is meer dan gewoon een virus. Vergeet de wetenschap. Dit gaat om politiek.

Nooit vergeten en vergeven

Op maandag 6 april had Vlaams Belang negen advertenties lopen via de Facebookpagina van de partij. Eén advertentie focust op een belangrijke doelgroep van de partij: “Bescherm onze ouderen: steun de rusthuizen”. Daarnaast zijn er drie advertenties die focussen op China, met banners als “China - een communistische dictatuur - is niet te vertrouwen”, “Nooit vergeten en vergeven: China loog over het virus”, en “Stop onze afhankelijkheid van China”.

De andere vijf advertenties zijn filmpjes of affiches die focussen op de mondmaskers en waarmee vooral de “leugens” van de overheid over het niet verplicht dragen ervan worden aangevallen.

POLITICS FEDERAL PARLIAMENT PLENARY
Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken (Foto: © Dirk Waem (Belga))

Dat het kabinet van minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) en haar collega Philippe De Backer de voorbije weken een weinig fraai parcours liepen rond de bestelling van mondmaskers is intussen genoegzaam bekend.

Het Vlaams Belang viseert echter vooral de houding van de overheid in verband met het dragen van mondmaskers in het openbaar. België volgt daarbij de aanbevelingen van de Wereldgezondheidsorganisatie. Die raadt het gebruik van mondmaskers enkel aan voor zieke mensen en voor mensen die zorgen voor besmette personen. De maatregelen rond 'social distancing' maken het dragen van een mondmasker in deze fase van de epidemie weinig zinvol.

Met de hulp van een trollenleger trachten onder meer Vlaams Belangers zoals Dries Van Langenhove en Sam Van Rooy nu al een tijdje de omgekeerde boodschap te verspreiden met als onderliggende boodschap: 'de overheid heeft het slecht met u voor, geloof ze niet'.

Vooral viroloog Marc Van Ranst, die een belangrijke stem heeft als wetenschappelijk adviseur van het beleid, wordt daarbij geviseerd. Bij die aanval op diens wetenschappelijke integriteit krijgen de Twitteraars van het Vlaams Belang overigens de opvallende steun van enkele N-VA’ers zoals Siegfried Bracke en Peter De Roover.

Naast het gehamer op de mondmaskers, valt ook de aanval van Vlaams Belang op “communistisch China” op. De tijd dat Filip Dewinter nog werkte als adviseur voor een door de Chinese overheid gefinancierde vzw die er door de Staatsveiligheid van wordt verdacht te spioneren, lijkt vergeten. Vandaag is China de grote boosdoener. Daarmee kopieert Vlaams Belang de aanpak van Trump. De Amerikaanse president omschreef half maart het coronavirus nog als het “Chinese virus”.

china
Screenshot Facebook Advertentiebibliotheek

Misleidende informatie

Het Vlaams Belang gebruikt het virus ook om het onthaal van oorlogsvluchtelingen in ons land te hekelen. In een andere affiche die de partij via Facebook verspreidt, wordt een quote gebruikt van de gepensioneerde adjudant Marc Caekebeke om de link tussen asielzoekers en corona te leggen.

Caekebeke was mee verantwoordelijk voor het stockeren van de voorraad mondmaskers die in 2015 werd vernietigd (en niet opnieuw werd aangevuld). Hij verklaarde in Het Nieuwsblad: “De belangrijkste reden was volgens mij plaatsgebrek. In 2015 besliste de overheid dat het Rode Kruis een deel van de gebouwen zou benutten om vluchtelingen op te vangen en materiaal te stockeren. Het viel me op dat we toen net moesten plaatsmaken.”

monmaskersvb
Screenshot VB

Tussen haakjes voegt de partij er in de gebruikte quote verkeerdelijk “voor de vernieuwing van de mondmaksers” aan toe. Het moet natuurlijk “vernietiging” in plaats van “vernieuwing” zijn. Maar het is niet de knulligheid die het meest opvalt. Om haar boodschap in de verf te zetten heeft de partij rode markeringen aangebracht.

Vorige week lieten zowel Vlaams Belang als N-VA zich ook gaan in hun communicatie over Europees geld dat in het kader van het nabuurschapsbeleid aan Marokko en Tunesië wordt uitgekeerd. Beide partijen maakten daarin een onterechte koppeling met ‘coronageld’.

De misleidende informatie, leidde tot een forse reactie van EU-parlementslid Kathleen Van Brempt (sp.a): “Wat N-VA, maar ook Vlaams Belang nu doen, is bewust en kwaadwillig desinformatie verspreiden en daar een xenofobe saus over gieten, met de bedoeling misbruik te maken van een pandemie om de bevolking op te jutten tegen de Europese Unie.”

Chinese kopie

De wegen die Vlaams Belang en tot op zekere hoogte ook N-VA bewandelt om electoraal munt te slaan uit de coronacrisis, lopen parallel met wat er in de Verenigde Staten gebeurt. De aanval op China vertoont immers niet enkel parallellen met de wijze waarop Donald Trump het “Chinese virus” tracht te framen.

De Amerikaanse president had zijn woorden nauwelijks uitgesproken of via het ultraconservatieve Media Research Center (MRC) verscheen een open brief waarin “conservatieve leiders” aan Trump vragen om “een onderzoek naar de waarheid” in te stellen over de herkomst van het coronavirus.

De wegen die VB en tot op zekere hoogte ook N-VA bewandelt om electoraal munt te slaan uit de coronacrisis, lopen parallel met wat er in de Verenigde Staten gebeurt

Het MRC is een vehikel van onder meer Robert Mercer, de man achter de extreemrechtse site Breitbart en achter Cambridge Analytica dat een sleutelrol speelde in de Brexit-campagne en bij de verkiezing van Trump. Met MRC wil Mercer een tegengewicht bieden tegen “linkse media”, een beetje zoals de extreemrechtse propagandasite Sceptr in Vlaanderen zegt te willen doen.

Bij de ondertekenaars van de brief aan Trump zit onder meer de sterke man achter 'Tradition, Family, Property' (TFP), de organisatie waar ook Schild & Vrienden-eindbaas Dries Van Langehove en zijn vrienden van het KVHV hun ultraconservatieve mosterd halen.

Anthony Fauci

Ook het uitvoeren van georganiseerde aanvallen op wetenschappers die het beleid bijstaan, is iets waar niet enkel Vlaams (extreem)rechts zich mee bezighoudt. In de Verenigde Staten is immunoloog Anthony Fauci de favoriete schietschijf van extreemrechts.

Fauci is lid van de Task Force die president Trump adviseert bij de uitbraak van corona in de Verenigde Staten. Hij ging al meermaals (openlijk) in tegen de drieste stellingen die Trump verdedigde over de pandemie. Hij zou achter de schermen ook een belangrijke rol hebben gespeeld in het overtuigen van Trump om een bocht van 180° te maken en de ernst van de coronacrisis te erkennen.

Onder de #faucifraud woedt er op sociale media een heftige campagne tegen de wetenschapper. Daarbij worden allerlei samenzweringstheorieën op de wereld los gelaten, inclusief verhalen over vermeende linken tussen Fauci en China. Na aanhoudende doodsbedreigingen vanuit extreemrechtse hoek krijgt Fauci intussen doorlopend politiebescherming.

Naamloos

Die doorlopende bescherming lijkt allesbehalve overdreven. Op 25 maart schoten FBI-agenten een extreemrechtse terrorist neer bij zijn arrestatie. De man wilde een aanslag plegen op een ziekenhuis in de staat Missouri waar patiënten met corona verpleegd worden.

De terrorist publiceerde op enkele extreemrechtse fora en kondigde zijn aanslag min of meer aan. De dag voor hij zelf werd neergeschoten, schreef hij nog dat de hele coronacrisis een constructie was van Joden die de macht verder in handen willen nemen.

Complotdenken

Het extreemrechtse complotdenken, maar ook de verspreiding van fake news en zelfs de bereidheid om tot actie over te gaan, lijkt in de Verenigde Staten welig te tieren. Zo circuleren er online onder meer oproepen om het coronavirus als een vorm van biologische terreur aan te wenden. Mensen die besmet zijn met het virus wordt gevraagd zich te begeven in kringen van holebi’s, Joden, moslims en andere groepen die extreemrechts in het vizier heeft.

De propagandastrijd wordt volop gevoerd via memes, op extreemrechtse propagandasites en op sociale media. De bevolking moet worden klaargestoomd voor het echte werk

Veel extreemrechtse fundamentalisten zien in de crisis ook de gelegenheid om het regime definitief omver te werpen en vervolgens een nieuwe wereldorde op te bouwen. Vooral een groep zogenaamde 'accelerationists', die pleit voor gewelddadige actie om het heersend systeem te vernietigen, ziet in de coronacrisis een uitgelezen kans om dat doel te bereiken.

Of zoals de leider van de Zweedse afdeling van de neo-nazistische organisatie Nordic Resistance Movement het verwoordde: “(Covid-19) is exact wat we nodig hebben om een opstand uit te lokken en de revolutionaire politieke krachten te versterken.”

Concrete oproepen zoals deze en discussies daarover spelen zich doorgaans af in afgesloten fora. Maar tegelijk wordt de propagandastrijd volop gevoerd via memes, op extreemrechtse propagandasites en op sociale media. Via die weg moet de bevolking klaar gestoomd worden voor het echte werk.

Lege ziekenhuizen

Dat laatste gebeurt ook volop in Vlaanderen. Die aanpak kenmerkt de neofascistische jongengroepering Schild & Vrienden en aanverwante organisaties zoals Sceptr, studentenorganisatie KVHV of het extreemrechtse rioolkrantje ‘t Scheldt, maar ook het Vlaams Belang en tot op zeker hoogte zelfs N-VA. In beide partijpolitieke organisaties stroomden dan ook nogal wat leden van Schild & Vrienden door.

Op extreemrechtse fake news sites zoals fenixx.news, jdreport.com of reactnieuws.net verschijnen artikels met ronkende titels als ‘Tekorten WC-papier: kopen allochtonen voorraden op?’ of ‘Corona België: mondkapjes alleen voor migranten'. Er verschijnen ook verhalen over ziekenhuizen vol coronapatiënten die in werkelijkheid leeg zouden zijn. Ook de koppeling van de corona-uitbraak aan het 5G-netwerk is een complottheorie die het zeer goed doet op dergelijke sites.

Een ander voorbeeld is de Facebookpagina van ‘Vlaams Legioen’. Deze nauw met de VB-mantelorganisatie Voorpost gelieerde pagina kwam enkele maanden even in beeld toen Voorpost de brandstichting van het geplande asielcentrum in Bilzen toejuichte. Via de Facebookpagina wordt nepnieuws en extreemrechtse propaganda afgewisseld met nauwelijks verholen oproepen om over te gaan tot actie.

VLLegioen
Screenshots Facebook

Naast de harde aanpak zijn er ook de indirecte pogingen om de wetenschappelijke integriteit van mensen als Marc Van Ranst aan te vallen. Via de ‘Vierde Onmacht’ stuurt Frank Thevissen, die nog een tijd voor N-VA werkte, filmpjes de wereld in waarin de spot wordt gedreven met de wijze waarop wetenschappers zoals Van Ranst advies uitbrengen over de aanpak van de crisis. Daarbij wordt niet zozeer de persoon zelf geviseerd, als wel zijn wetenschappelijke integriteit ondermijnd.

Dat is exact wat ook voormalig Kamervoorzitter Siegfried Bracke (N-VA) deed toen hij de professor virologie ervan betichtte zijn wetenschappelijke inzichten op zij te schuiven om zich voor de kar te laten spannen van de overheid.

Russische complottheorieën

Een bijzondere plek in het hele verhaal is weggegelegd voor Rusland. Extreemrechts draait al langer op Russische roebels en corona lijkt ervoor te zorgen dat de Russische propagandamachine overuren maakt.

De nieuwssite Daily Beast wees half maart op een opmerkelijk artikel in Kraznaya Zvezda, de krant van het Russisch ministerie van Defensie. Daarin wordt een aantal samenzweringstheorieën de wereld ingestuurd. Zo zou SARS-CoV-2 een constructie zijn van het Amerikaanse leger of van Amerikaanse farmagiganten. Ook miljardair George Soros wordt met de vinger gewezen: hij zou de financier zijn van een laboratorium in Wuhan. Het virus zou daar ontwikkeld en op de mensheid los gelaten zijn.

Er wordt gepoogd om een link te leggen tussen de uitbraak van het coronavirus en de klassieke extreemrechtse thema’s, maar voorlopig speelt extreemrechts voor het eerst in lange tijd niet meer op vertrouwd terrein

Het is opmerkelijk dat dergelijke samenzweringstheorieën door een Russische staatskrant worden opgeblazen. Minder verrassend is dat ze gretig aftrek vinden en verder worden verspreid door extreemrechts. Ook in ons land.

“Laat ons niet naïef zijn. We weten dat de epidemie zich heeft verspreid omdat het coronavirus is vervaardigd als een biologisch wapen.” Eind vorige maand merkte Het Laatste Nieuws op dat de extreemrechtse Ruslandliefhebber Kris Roman op zijn Facebookpagina de Russische complottheorieën begon te delen.

Eerder belichtte Apache al hoe Roman samen met een aantal VB’ers uit de directe entourage van Filip Dewinter zeer nauw aanschurkt tegen de Russische machthebbers. Hij duikt geregeld op als een soort analist in Russische televisieprogramma’s en beschouwt Rusland als een soort laatste bolwerk tegen de volgens hem verderfelijke invloed van holebi’s, vreemdelingen en Joden. Kris Roman behoort ook tot het ultraconservatieve en oerkatholieke netwerk rond Dries Van Langenhove.

Maar ondanks de virulente aanvallen op de geloofwaardigheid van wetenschappers, het verspreiden van complottheorieën en de plannen om de macht over te nemen, blijft het zeer de vraag of extreemrechts veel te winnen heeft bij deze coronacrisis.

De pandemie duwt de thema’s waarop extreemrechts zich de voorbije jaren met succes profileerde naar het achterplan. Er wordt duidelijk gepoogd om een link te leggen tussen de uitbraak van het coronavirus en de klassieke thema’s, maar voorlopig speelt extreemrechts voor het eerst in lange tijd niet meer op vertrouwd terrein.

LEES OOK
Tom Cochez / 12-04-2021

Naar de pub met Boris, nog niet met Alexander

Watertandend zullen Belgische politici toekijken hoe Boris Johnson straks zijn eerste pint drinkt op een terras. Wat vertellen de Britse coronacurves over onze lente?
BRITAIN-POLITICS-EU-BREXIT-VOTE
Steven Vanden Bussche, Charlotte Deprez / 01-04-2021

Benoemen wat wel kan en elkaar inspireren

Binnen de coronamaatregelen zijn heel wat mogelijkheden en gaan inspirerende activiteiten door. Overheidscommunicatie en -beleid besteden daar te weinig aandacht aan.
GENT CIRCLES SOCIAL DISTANCING SINT PIETERSPLEIN
Tom Cochez / 31-03-2021

Hoopgevende vooruitzichten voor mei

Omdat de vaccinatie van de grootste groep risicopatiënten het zorgsysteem ontlast, kan er over een maand wellicht echt versoepeld worden.
tunnel-336693_1280