Apache kiest ervoor om de beleidsdomeinen energie, migratie, landbouw, natuur en wonen kritisch te belichten. Daarbij sprong de berichtgeving over camping ’t Stropke in het oog, waar de ambities van de stad Gent op het vlak van bosuitbreiding pijnlijk botsten met het streven naar een humaan en rechtvaardig woonbeleid.
De geplande uitbreiding van het bestaande natuurgebied in de Sneppemeersen betekent meteen dat Camping ’t Stropke in 2023 na 40 jaar onherroepelijk verdwijnt. De reportage toont aan hoe veelgelaagd de problematiek is. In de camping kunnen mensen terecht die er dankzij het rijke sociale leven niet vereenzamen, wat wel het geval zou zijn op hun domicilieadres. Dat adres behouden zij alleen omdat dat juridisch verplicht is.
De aandachtige lezer beseft dat het de schepen voor Openbaar Groen ook menens is, wanneer zij het gebied uitstekend geschikt noemt om “een aaneensluitende groene zone tussen de andere natuurgebieden te creëren”. Zolang het RUP Groen nog niet definitief is goedgekeurd, koesteren de bewoners een sprankeltje hoop.
Frank is redacteur bij Apache.
Gent wil 140 hectare extra groen realiseren en zo’n 255 ha bestaand groen definitief beschermen. Meer bossen, parken, natuurgebieden, meer ruimte om te spelen of te wandelen, en dat voor alle Gentenaars. Niet alle Gentenaars worden echter gelukkig van het zogeheten RUP Groen. Camping ’t Stropke moet plaats maken voor het toekomstige natuurgebied “de Sneppemeersen”. De mensen van de camping voelen zich in hun bestaansrecht bedreigd.
Camping ’t Stropke ligt achter de bekende Gentse Blaarmeersen en bestaat al 44 jaar. Toen huidig uitbater Freddy Dhondt de camping in april 2016 overnam, was het een grote puinhoop. Kersvers gemeenteraadslid Manuel Mugica Gonzalez (Open VLD) kan erover meespreken. Hij werkte 38 jaar lang bij de politie. “Ik ben er destijds veel langs moeten gaan,” vertelt hij. “Het zat er toen vol met druggebruikers en criminelen.”
Volgens uitbater Freddy Dhondt had de vorige eigenaar alles laten verkommeren. "Containers vol afval hebben we naar buiten gedragen. De brandveiligheid was niet in orde en de vergunning was vijf jaar ervoor al vervallen", zegt hij. In een mum van tijd heeft Dhondt samen met de bewoners de camping opgeruimd en de nodige aanpassingen gedaan. Een aantal mensen heeft hij zonder pardon aan de poort gezet.
In september 2016 kreeg Dhondt tot zijn en de bewoners' opluchting een nieuwe vergunning van de Vlaamse overheid, voor 66 stacaravans.
'44 euro te veel voor sociale woning'
Rita (81) heeft het allemaal meegemaakt. Al 30 jaar verblijft ze elke zomer in de camping, van begin april tot eind september. Nu de zomer achter de rug is, is ze een beetje weemoedig. “Vorig jaar ben ik hier ook in de winter gebleven,” vertelt ze. “Maar financieel was dat te moeilijk. Ik moet ook nog mijn appartement in Ledeberg betalen, en water en elektriciteit. De stookkosten in onze caravan liepen te hoog op.”
Het appartement heeft ze nodig omdat ze een officieel domicilie-adres moet hebben. Permanent wonen op een recreatiedomein zoals een camping is immers wettelijk niet toegelaten. “Liefst van al zou ik mijn appartement willen opzeggen en hier altijd op de camping blijven. Ik heb hier mijn tuintje en ik voel mij gelukkig. De mensen op de camping zijn mijn familie. Ik word ziek van de gedachte dat ik straks weer in dat appartement moet zitten", zegt Rita.
Deborah vond drie jaar geleden haar stek op de camping. Vroeger maakte ze theaterkostuums, maar ze geraakte plots haar job kwijt. Kort nadien kreeg ze een hartaanval. Ze bleek een aangeboren hartafwijking te hebben.
“Ik woonde toen in een appartementsgebouw. Derde verdieping, geen balkon. Ik was 35 jaar en moest het al wat rustiger aan doen", vertelt ze. Deborah vond een deeltijdse job en via een collega hoorde ze over de camping. Enkele maanden later kocht ze een caravan, knapte die op en in mei 2017 installeerde ze zich op de camping.
“Een bevrijding was dat! Ken je het verhaal van Matilda, van Roald Dahl? Het witte huisje van juffrouw Engel aan het einde van het pad, het gevoel eindelijk thuis te komen… Enkel het pad ontbreekt nog,” lacht ze. “Ze zeggen dat we het niet zo romantisch moeten voorstellen. Waarom niet? Wat is de romantiek van jarenlang op een appartement te zitten op een verdieping met dertien andere mensen die je niet kent? Ik zweer dat ik mij zeer eenzaam heb gevoeld."
"Hier op de camping heeft iedereen z’n functie", vervolgt Deborah. "Als ik lekkere wafels wil eten, ga ik bij Fons, is er iets mis met mijn watertoevoer, ga ik bij Daniël, als ik een tajine wil eten, klop ik aan bij Koen, voor waterzooi bij Bjorn, want die maakt dat onwaarschijnlijk goed. En als er iets moet genaaid worden of versteld, als je gordijnen kapot zijn of je broek gescheurd is, dan kom je bij mij. Zo gaat dat hier.”
Terwijl Deborah bewust koos voor deze manier van leven, zijn er ook mensen die noodgedwongen op de camping zijn terecht gekomen. Zoals Bjorn. Toen zijn vader stierf, erfde hij een schuld van liefst 300.000 euro. “Pech gehad. Slechte notaris", zegt Bjorn. Sindsdien betaalt hij de schulden af.
“Mijn vrouw en ik hebben nog geprobeerd om aan een sociale woning te geraken, maar we verdienden 44 euro te veel. Bovendien hebben we een hond, en dat ligt moeilijk in de sociale huisvesting", legt Bjorn uit. Een jaar geleden kwam Bjorn op de camping terecht. “Hier leven we voor pakweg 250 euro per maand, kosten en alles inbegrepen.”
Geen permanente bewoning
Bewoner Bjorn: 'Hier leven we voor pakweg 250 euro per maand, kosten en alles inbegrepen'
Toch moet de camping weg. Er loopt een huurcontract met Gents stadsontwikkelingsbedrijf sogent tot februari 2023. Daarna is het einde verhaal voor de camping. Het nieuwe RUP Groen zal de bestemming van recreatiegebied omzetten in groenzone met bos, natuur, zachte vormen van recreatie en een speelboszone.
“Toen het voortraject van de RUP Groen procedure liep, was de camping nog in zeer slechte staat. De grond zelf was bovendien al in handen van de stad (nu SoGent). Belangrijk is vooral dat het gebied uitermate geschikt is om een aaneensluitende groene zone tussen de andere natuurgebieden te creëren”, verduidelijkt Gents schepen Astrid De Bruycker (sp.a), bevoegd voor Openbaar Groen.
Het voorontwerp RUP Groen voorziet tijd voor de uitbater van de camping en de bewoners om op zoek te gaan naar een alternatieve locatie of een andere oplossing. Ze zullen hiervoor worden bijgestaan door de Stad.
Volgens Dirk Bogaert, kabinetschef van schepen Tine Heyse (Groen) die bevoegd is voor deze begeleiding, kan er juridisch gezien geen permanente bewoning worden toegelaten op een plek die voorzien is voor recreatie.
Dirk Bogaert, kabinetschef van schepen Tine Heyse (Groen): 'Vanuit sociaal oogpunt is het niet menswaardig om mensen permanent te laten wonen op een kampeerterrein'
"Naast het strikt juridische, is het ook vanuit sociaal oogpunt niet menswaardig om mensen permanent te laten wonen op een kampeerterrein", stelt Bogaert. "Als samenleving moeten we daar goede alternatieven voor vinden. Daar is nog ruimschoots de tijd voor: we hebben nog meer dan drie jaar om een begeleidingstraject met die mensen op een zo humaan mogelijke manier af te leggen.”
“Stigmatiserend”, is het oordeel van Deborah. “Wie zegt dat ik hier niet menswaardig kan leven? Voor mij is dit net een tiny house. De ramen van mijn caravan hebben dubbel glas en winterisolatie, ik heb stromend water en ik hoef echt niet te zwengelen aan mijn caravan om elektriciteit op te wekken. Ik moet niet geholpen worden, ik heb ingegrepen vooraleer ik hulp nodig had! Ik vind alle hulp hier, op deze camping!”
Niet dakloos, wel thuisloos
Ook Dirk, die een drietal maand geleden neerstreek op de camping, is verbouwereerd en teleurgesteld. Hij heeft professionele ervaring met dak- en thuislozen. “Het is perfect mogelijk dat iemand een dak boven zijn hoofd heeft en zelfs gaat werken, maar toch thuisloos is", legt hij uit.
"Een van de grote problemen van deze tijd is de vereenzaming", vervolgt hij. "Deze camping is een kleine gemeenschap waar de mensen voor elkaar zorgen. Zelf beschik ik over voldoende veerkracht, maar veel mensen hier zijn erg kwetsbaar en elke persoon heeft z’n eigen, unieke reden om hier te zijn. De stad gaat de mensen begeleiden die hier permanent leven, maar wat met de gemeenschap als geheel? Wat met de kwetsbare mensen die hier komen om de vereenzaming te ontvluchten?”
Mensen zoals Rita, die wel een appartementje heeft, maar liefst van al in de hechte gemeenschap op de camping is. Dat soort verblijf wordt echter beschouwd als recreatie en dat is dan weer een andere bevoegdheid. Wat met haar moet gebeuren is nog onduidelijk.
“Het zou mij verbazen als er geen oplossing zou kunnen worden gevonden voor mensen in die situatie", denkt Bogaert. "Camping ’t Stropke is tenslotte niet de enige camping in Gent. Prioritair is nu dat we zicht krijgen op wie er allemaal permanent woont."
Collectief versus privaat
Schepen Astrid De Bruycker (sp.a): 'Het gebied waar de camping onder valt heeft zeer veel potentieel om uit te groeien tot een volwaardig natuurgebied
Bogaert benadrukt verder het belang van het RUP Groen in het kleine, dichtbevolkte en versnipperde Vlaanderen. “Er is een acute nood aan meer groen", dat tonen volgens hem ook de klimaatmarsen aan. "We hebben meer open ruimte nodig die publiek toegankelijk is, niet privaat maar collectief. Dat is cruciaal voor het voortbestaan van onze samenleving", stelt Bogaert.
Dezelfde boodschap is te horen bij schepen De Bruycker. “Het zuidelijk deel van de Sneppemeersen heeft nu al een belangrijke biologische waarde, maar ook de rest van het gebied, waar de camping onder valt, heeft zeer veel potentieel om uit te groeien tot een volwaardig natuurgebied", legt de schepen uit.
"Juist omdat we de mogelijkheid hebben om hier in deze buurt een groot aaneengesloten, publiek toegankelijk natuurgebied in te richten, is deze grond zo belangrijk. Bovendien ligt het specifiek perceel van de camping in laag gelegen overstromingsgevoelige meersen. Dat is heel interessant voor natuurontwikkeling en publiek bosgebied maar veel minder geschikt om mensen permanent te laten wonen", zegt De Bruycker.
“Alle begrip voor de nood aan meer openbaar groen”, zegt uitbater Freddy Dhondt. “En iedereen is hier welkom, onze kantine is altijd open. De camping heeft in het verleden al veel groen aangeplant, en we zijn bereid om, in overleg met de stad en haar experten, nog meer aanplantingen te doen. We willen er, samen met de vele vrijwilligers die hier verblijven, echt ons werk van maken.”
Publieksraadpleging gemist
Bewoner Deborah: 'De camping is een burgerinitiatief en ik verwacht van een progressieve stad als Gent dat het burgerinitiatieven zoals dit voor de volle honderd procent steunt'
Tijdens de herfst van 2017 werd een publieksraadpleging georganiseerd over het RUP Groen. Gentenaars konden bezwaren uiten of alternatieve voorstellen doen. Tijdens de raadpleging werden meer dan tweehonderd reacties ontvangen. Sommige daarvan leidden tot interessante aanvullingen en wijzigingen van de plannen. Via deze weg geraakte bijvoorbeeld het Boerenhof in het RUP Groen. Het is een zone met moestuintjes in het hart van de dichtbevolkte Rabotwijk, waar veel huizen geen tuin hebben.
Hoewel de publieksraadpleging breed bekend werd gemaakt bij de Gentse bevolking, blijkt ze toch aan de aandacht van de mensen van Camping ’t Stropke te zijn ontsnapt. Zij zijn niet vertrouwd met procedures van raadplegingen en bezwaarschriften. Niemand heeft hen destijds op die mogelijkheid gewezen. De camping is “gebruiker” en geen “eigenaar”, en enkel de eigenaars worden individueel op de hoogte gebracht van de bestemmingswijzigingen die er straks via het RUP Groen staan aan te komen.
De politici die over ons gaan beslissen, moeten de camping eens persoonlijk komen bekijken, klinkt het bij iedereen die op de camping verblijft. Oppositiepartijen Vlaams Belang en PVDA gingen alvast op de uitnodiging in en legden gisterenavond tijdens de gemeenteraad de meerderheidspartijen het vuur aan de schenen.
Ook Manuel Mugica Gonzalez, gemeenteraadslid voor meerderheidspartij Open VLD, bracht na zoveel jaar opnieuw een bezoek aan de camping. Sindsdien bepleit hij het verdere bestaan ervan.
“In mijn politiecarrière heb ik veel menselijk leed gezien”, vertelt hij. “Deze plek biedt oplossingen. Mensen kunnen er leven voor een kostprijs die je zelfs in de sociale woningsector niet vindt. Tegelijk begrijp ik ook dat het voor de meerderheidspartijen veel politieke creativiteit vergt om een echt humane oplossing voor deze gemeenschap te vinden.”
Progressieve stad
Voor camping 't Stropke is het kalf nog niet verdronken. Het RUP Groen is nog niet definitief goedgekeurd. Volgend jaar moet de gemeenteraad groen licht geven aan het ontwerp. Na die goedkeuring start normaal gezien een openbaar onderzoek, wellicht tijdens de zomerperiode. Gentenaars krijgen dan opnieuw de gelegenheid om opmerkingen te formuleren. Ook de Gecoro (Gemeentelijke Commissie voor Ruimtelijke Ordening) zal nog om advies gevraagd worden.
Een definitieve goedkeuring van het RUP zal ten vroegste voor 2021 zijn. Deborah blijft geloven in de toekomst van de camping. “De camping is een burgerinitiatief en ik verwacht van een progressieve stad als Gent dat het burgerinitiatieven zoals dit voor de volle honderd procent steunt.”
Schepen De Bruycker hield op de gemeenteraad alvast een pleidooi voor een serene dialoog.
