Dit is een gastbijdrage. Een Apache-lezer levert met dit stuk een bijdrage aan het maatschappelijk debat. De auteur schrijft in eigen naam en is verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.

Eandis deelt perverse stroomprikkels uit en toezichthouder VREG vindt dat 'perfect logisch'

Rein van Gisteren
1024px-Zonnepanelen_op_een_boerenhuis_in_Wymeer

Tot vandaag worden beide tellerstanden keurig verrekend en ik betaal als brave burger de optelsom van piek en dal. Echter, nu ik zonnepanelen neem, is Eandis niet meer bereid om het juiste verbruikscijfer te berekenen en door te geven aan Ecopower, het energiebedrijf waar ik coöperant van ben. Eandis geeft een verkeerde opgave door van het verbruik want ze herleiden één teller tot nul.

Het is me officieel bevestigd door de Vlaamse energieregulator VREG: wie zonnepanelen heeft én een meter met twee telwerken moet op werkdagen precies het tegenovergestelde doen dan waarvoor het systeem is bedoeld. Je moet je boiler tijdens de piekuren opwarmen en ’s nachts en in het weekend liever geen elektrische wagen opladen: dat is duurder. Eandis wil namelijk plus en min niet tegen elkaar wegstrepen en veinst zelfs dat dat volgens de regels is. De overheid prikkelt mij dus om het omgekeerde te doen wat maatschappelijk wenselijk is: milieu en kosten besparen.

Zonnepanelen produceren ’s nachts geen stroom, 5/7 van je elektriciteit wordt opgewekt tijdens weekdagen (piek) en 2/7 tijdens het weekend (dal).

Het vervangen van een dag-/nachtstroommeter door een 'domme' elektriciteitsmeter met een enkelvoudig telwerk kost bij Eandis maar liefst € 220. Dat is niet duurzaam: een dubbele meter telt immers precies hetzelfde als een enkele meter. Weggooien is om milieuredenen onverantwoord. Vervangen is evenmin rendabel want vanaf 2019 krijgen zonnepanelenbezitters een 'slimme' meter die wel het juiste verbruik uitrekent. De provincie, die me er toe verleidde nú zonnepanelen te kopen en de gemeente die me er een subsidie voor heeft beloofd, waarschuwden me niet voor deze adder onder het gras. Vlaams-Brabant heeft haar zonnepanelenactie zelfs verlengd. Wel werd ik bedankt voor de tip, want mijn ontdekking was nieuw.

Perverse prikkel

Het handelen van Eandis heet in de beleidsboekjes een perverse prikkel. Eandis gaat weliswaar in 2019 slimme meters installeren, maar ze zijn toch niet zo dom om voor dit probleem in 2018 geen noodoplossing te zoeken? Het antwoord is helaas ja. “Een pervers effect is een voorbeeld van een onbedoeld gevolg” schrijft Wikipedia. Maar het is nog erger dan ik dacht: Eandis en VREG vinden het manipuleren van de meterstanden een bedoeld gevolg dat niet eens gerepareerd hoeft te worden.

Aanpassen van de ict-systemen vinden ze niet lonend. Het aanbod dat ik zelf mijn nettoverbruik zal uitrekenen wijst de VREG af. Je koopt voor duizenden euro’s aan spullen op je dak, je moet de gemeentesubsidie zelf voorfinancieren, maar het vertrouwen dat je als burger je eigen verbruik kunt uitrekenen is afwezig…

Voor een normaal mens is de som van -2 op de dalurenteller en +5 op de piekurenteller gelijk aan +3, maar VREG en Eandis komen uit op +5.

Een guitige energiedeskundige aan wie ik mijn vraag voorlegde wenste me veel succes: “Communiceren met Eandis? Dat is energieverspilling!”. Hij voorspelde: “Ze hebben niet eens het vermogen om je vraag te begrijpen.”

Kilowattuurmeter_dubbel_tarief
Electriciteitsmeter met dubbel telwerk (foto: (c) Wikimedia commons)

En dat klopte. Ik heb er ettelijke mails en telefoongesprekken voor over moeten hebben. Eandis kan - ook na herhaalde aandrang - het wetsartikel niet noemen waar zij haar malicieuze praktijk op baseert. Pas onder ‘dreiging’ van publiciteit gaat de pr-afdeling er zich mee bemoeien. ‘Corporate Communicatie’ neemt telefonisch afstand van wat de collega’s ‘decentraal’ hebben geantwoord en belooft me dat er een jurist op wordt gezet. Maar ook deze vindt het doodnormaal dat de zonnepanelenopbrengst naar nul wordt teruggedraaid: “U kunt bij ons wel een nieuwe energiemeter aanschaffen” is hun mantra.

Manipuleren van de meterstanden?

Eandis is een bedrijf dat je 'klant' durft te noemen. Maar klant ben je toch echt alleen als je in vrijheid kunt kiezen voor een concurrent. Collega Infrax werkt voor een andere regio maar knapt hetzelfde (nutteloze) klusje voor minder dan de helft van de prijs op.

Ik beet door en vroeg naar de wettelijke grondslag. De Eandis-woordvoerder stuurt me daarop het bos in door een oerwoud aan hyperlinks op de mail te zetten die zijn gelijk zouden bewijzen. Zijn mail bevat wel gegevens, maar geen antwoord. Ik bijt opnieuw van me af maar nu leidt Eandis me om de tuin door een passage te citeren die helemaal niet gaat over het manipuleren van meterstanden.

De vraag bij welke instantie je in beroep kunt gaan tegen de kennelijke weigering om het probleem netjes op te lossen, wordt pas na enkele weken en ná een rappel verstrekt. Het blijkt de VREG te zijn. Maar ook deze Vlaamse energieregulator antwoordt aanvankelijk naast de vraag en blijkt niet in staat de wettelijke grondslag te citeren. Pas na weer een rappel komt de VREG met dit antwoord:

Artikel V.2.4.2 §1 Voor productie-installaties met een maximaal AC-vermogen van 10 kVA moet op verzoek van de elektriciteitsdistributienetgebruiker en op kosten van de elektriciteitsdistributienetbeheerder de meetinstallatie op zo'n wijze aangepast worden, dat de elektrische productie van de installatie die geïnjecteerd wordt op het elektriciteitsdistributienet, in rekening gebracht kan worden van de afname, tussen twee meteropnames. Dit in rekening brengen gebeurt per tariefperiode en maximaal ten belope van de afname. Voor de bepaling van de vermelde vermogensgrens wordt geen rekening gehouden met een softwarematige beperking van het vermogen.

De winnaar van de Wartaalbokaal 2018 is wat mij betreft nu al bekend. Los van het feit dat dit een amateuristisch geredigeerd artikel is, lees ik hier toch echt niet in dat Eandis ons netto-elektriciteitscijfer mag manipuleren.

Ik ben geen elektriciteitsproducent, ik wil alleen zelfvoorzienend zijn, ik hoef er niet aan te verdienen, maar het is absurd dat je als brave burger via obsessieve regelneverij wordt opgelicht.

Eandis mag alleen het verbruik uitrekenen, maar kan niets in rekening brengen, dat doet je leverancier, in mijn geval Ecopower. En ja: “maximaal ten belope van de afname.” Daarom is het aantal zonnepanelen afgestemd op mijn (zuinige) energieverbruik: ik hoef er niet aan te verdienen, maar het is natuurlijk niet de bedoeling dat Eandis mijn opbrengst “gratis” inpikt.

Ik ben geen elektriciteitsproducent, ik wil alleen zelfvoorzienend zijn, ik hoef er niet aan te verdienen, maar het is absurd dat je als brave burger via obsessieve regelneverij wordt opgelicht.

Het is simpel

Het is simpel, het netto-stroomverbruik wordt bepaald door productie en afname te verrekenen. De wetgever kan toch niet anders bedoeld hebben dan dat Eandis een correcte opgave hoort te doen?

VREG: Het is perfect logisch dat zonnepaneleneigenaren zoveel mogelijk van hun verbruik moeten situeren in de periode dat de zon schijnt, dus in de piekuren.

Klap op de vuurpijl: mijn dubbele meter is één 'meetinstallatie': het is één apparaat met één EAN-code en geen twee zoals de VREG aangeeft. Zelfs een jurist moet snappen dat “twee meteropnames” niet slaat op twee meters maar op twee opnames van het elektriciteitsverbruik.

Maar nee, de VREG vind het zelfs “logisch dat u geprikkeld wordt om de stroom uit uw zonnepanelen zoveel mogelijk te gebruiken op het moment dat die geproduceerd wordt. Zo niet gebruikt u het net om uw stroom op te slaan, maar dat heeft kosten tot gevolg. Om die maatschappelijke kost te beperken, is het dus perfect logisch dat zonnepaneleneigenaren zoveel mogelijk van hun verbruik moeten situeren in de periode dat de zon schijnt, dus in de piekuren. In dit licht is het reglementair kader dat door het hoger geciteerd artikel uit het Technisch Reglement gecreëerd wordt allerminst pervers, maar wel degelijk logisch.”

Eandis geeft met de woorden “reglementair kader” zelfs toe dat het gaat om een interpretatie van het reglement en niet om wat er in de tekst zelf staat. Maar het licht breekt bij de VREG niet aan. Zelfs tussen burgers met een dubbele of een enkele meter maakt zij in haar redenering geen onderscheid.

De lasten van opslag van stroom “in het net” worden wel meegeteld bij burgers met een dubbele meter, maar niet bij zonnepanelenbezitters met een enkelvoudige meter. Wie kan dat gedraai nog volgen? Zonnepanelenbezitters betalen toch al voor de stroomopslag via de netvergoeding?

Het wordt nog erger.

De VREG schrijft: “De kost om dit in de relevante IT-systemen aan te passen is hoog en de investering is niet meer rendabel aangezien het probleem zichzelf oplost na introductie van de digitale meter.”

Ergo: omdat aanpassing van de software duur is, moedigt de overheid burgers in 2018 wèl aan om zonnepanelen te kopen, maar “verplicht” Eandis ons om een absurd dure meter aan te schaffen die het zelfde doet als meter die we al hadden: het verbruik meten. En ze smijten een goed functionerende meter op de vuilnishoop.

Juridisch geneuzel

Juist omdat het probleem in 2019 kan zijn opgelost, zouden Eandis en VREG aan energieminister Bart Tommelein hebben kunnen vragen om een oplossing te creëren: met één administratieve pennenstreek kan hij het juridisch geneuzel oplossen. Deden Eandis en VREG dat? Nee. Bood Eandis me aan om al in 2018 een slimme meter te komen installeren zodat het probleem is opgelost? Nee. Beloofde de VREG spontaan om de problematiek bij Tommelein aan te kaarten? Nee.

Ook de 'dienst Individuele hulpverlening' van Test-Aankoop snapt er niks van. Ook zij weet na een langdurig telefonische briefing en na toezending van het concept van dit Apache-artikel niet méér te produceren dan een van de VREG gekopieerde tekst die de regel foutief interpreteert.

De vzw Zonstraal, belangenvereniging voor particuliere duurzame energie, bevestigt het onrechtvaardige effect van het terugdraaien van de meterstand en noemt het “inderdaad compleet absurd (en absurd duur) om de meter te vervangen terwijl het perfect mogelijk is om in het facturatiesysteem de twee cijfertjes gewoon bij elkaar op te tellen. Bij Infrax is dat goedkoper en eenvoudiger: daar wordt de dag/nachtsturing gewoon uitgeschakeld en blijft dus enkel de dagteller draaien.”

De moraal van dit verhaal. Deze Brave Burger krijgt voorshands het lid op de neus. Ik citeer Zonstraal nog een keer: “Wie nog zou overwegen om een nieuwe installatie te plaatsen zal nog wel eens twee keer nadenken wanneer bestaande regels, afspraken en mogelijk zelfs garanties door de overheid niet nageleefd worden. Rechtszekerheid en investeringszekerheid zijn cruciaal.”

Naschrift

Ik heb Bart Tommelein (Open VLD) gevraagd om een reactie. Wil de Vlaamse minister kleinverbruikers in 2018 alleen hun werkelijke verbruik aanrekenen en Eandis en VREG tot de orde roepen? Hij laat per e-mail weten dat hij het met me eens is dat “…het metersysteem geen drempel mag zijn voor het installeren van zonnepanelen.” De minister geeft weliswaar een sneer naar Eandis: “Als Infrax dit kan oplossen, lijkt het ons logisch dat dit ook bij Eandis moet kunnen. We rekenen er in elk geval op dat met de samensmelting van Eandis en Infrax dit jaar tot één bedrijf (Fluvius), iedere Vlaming met zonnepanelen sowieso een correcte berekening krijgt ongeacht het metersysteem.”

Bart Tommelein komt niet met de gevraagde simpele oplossing voor 2018. Ik krijg dus geen correcte berekening van mijn stroomverbruik, de minister gaat niet in op de argumenten en laat zonnepanelenbezitters met een dubbele meter lelijk in de steek. Geen duurzaam nieuws onder de zon. De overheid laat me achter met een zonnesteek.

LEES OOK
Charlotte Deprez / 26-01-2021

Ze schijnt toch voor iedereen: een andere kijk op zonne-energie

Zonnepanelen lijken eerder een persoonlijke investering dan een noodzakelijke aankoop. Energiecoöperaties streven naar een nieuw klimaatbeleid.
pexels-pixabay-356036
Bram Souffreau / 04-06-2010

Europa laat giftige stoffen in zonnepanelen toe

Cadmium staat op de verboden lijst van de Europese Unie, maar de sector van de hernieuwbare energie mag het toch in zijn producten integreren. Het lobbywerk heeft geloond…
De First Solar-fabriek in Frankfurt (Foto First Solar)