Opnieuw Actueel
Kamperen, desnoods bij vrieskou om je kind ingeschreven te krijgen. Het Katholiek Onderwijs en N-VA vinden elkaar bij het blokkeren van een centraal aanmeldingssysteem dat streeft naar een sociale mix.
Het is de voorbije jaren zoetjesaan een gewoonte geworden: samen met de eerste maartse buien duiken de berichten op over ouders die enkele nachtjes kamperen om hun kind in te schrijven in een school. Die ouders doen doorgaans hun best om de sfeer erin te houden: een gaslamp, een thermos thee, soms zelfs een heuse barbecue. In het beste geval worden er bij zo'n gebraden merguez banden gesmeed die de ouderraad van de school in kwestie ten goede komt.
Dat is vaak ook de teneur van de artikels die erover worden geschreven: ouders die met kleine oogjes en een onuitgeslapen kop vertellen dat zoon- of dochterlief uiteindelijk toch ingeschreven is geraakt en dat ze er ondanks alles het beste van hebben gemaakt. Iedereen moe maar gelukkig naar huis.
Inschrijvingsregister
Vervolgens komt de minister van Onderwijs vertellen dat het al met al nog wel is meegevallen en dat een digitaal inschrijvingssysteem in de toekomst beterschap moet brengen. Op die manier wordt dan een einde gebreid aan het jaarlijks verlengd weekendje schoolkamperen. Dit jaar namen er naar schatting 1.400 ouders aan deel, waarvan zowat de helft in Antwerpen.
Achter de glimlachende minister en de onuitgeslapen ouderkoppen gaat echter een ander verhaal schuil dat we nauwelijks horen of lezen. Er zijn namelijk niet alleen ouders die hun kind ingeschreven krijgen, er zijn ook ouders die hun kind niet ingeschreven krijgen. Laat staan in de school van hun voorkeur.
Als de vraag groter is dan het aanbod, komt de invulling van vrijheid van onderwijs neer op het recht van de sterkste
Hun verhaal werd pas echt zichtbaar toen enkele jaren terug voor het eerst werd gewerkt met een inschrijvingsregister voor het basisonderwijs in enkele steden. Op basis van criteria zoals de afstand tot de school en de schoolkeuze, worden de inschrijvingsplaatsen in de mate van het mogelijke eerlijk verdeeld. Na de eerste verdeling van de beschikbare plaatsjes werd plots pijnlijk zichtbaar wat al veel langer een feit was: niet iedereen kreeg de plek die hij of zij het liefst had. Voor sommige kindjes bleek er in Antwerpen zelfs helemaal géén plekje vrij .
Blanke kindjes
En ja, daar waren ook blanke kindjes bij. Kindjes waarvan de ouders de weg naar de media kenden. Helemaal terecht werd door die ouders de alarmbel geluid. Het scholenprobleem kwam op de politieke agenda. De tekorten werden gehekeld en er werden in allerijl prefabklassen opgetrokken.
Van de ene dag op de andere lag het probleem op tafel, maar de jaren daarvoor waren er natuurlijk ook al kindjes die niet in de school van hun dromen terechtkwamen of waarvoor gewoon helemaal geen plek was. Toen werd er ook voor de basisscholen nog gekampeerd en er was nog geen "eerlijk" register dat de pijnlijke achterliggende realiteit aanschouwelijk maakte. Bovendien waren het doorgaans geen blanke kindjes die geen school vonden. Geen kindjes waarvan de ouders de weg naar de media kenden. Hun verhaal werd bijgevolg ook nergens opgetekend.
Een gelijkaardig verhaal gaat vandaag op voor het secundair onderwijs. De vergroening die zich vooral in de steden doorzet, werd eerst zichtbaar in het basisonderwijs, maar sijpelt intussen door richting secundair onderwijs. Een inschrijvingsregister in het secundair onderwijs zou dezelfde problematiek onthullen als eerder in het basisonderwijs. Maar voorlopig is dat niet het geval. Het probleem is dus nog niet aanschouwelijk gemaakt. De politieke wereld kan de kop nog even kwijt in het zand.
Onderwijs is in de stad geen emanciperende kracht meer. Het tegendeel is waar: onderwijs maakt de bestaande verschillen groter
Dalrymple
Volgens sommigen is er simpelweg geen oplossing voor het onderwijsprobleem. Sommige scholen zijn nu eenmaal meer in trek dan andere. Dat zou eigen zijn aan de vrijheid van onderwijs(inrichting).
Als de vraag groter is dan het schoolaanbod, komt de invulling van vrijheid van onderwijs echter neer op het recht van de sterkste. Wie kan en wil kamperen krijgt zijn of haar kind ingeschreven. Wie dat niet kan of wie niet goed geïnformeerd is, vist achter het net.
Dat sluit netjes aan bij het maatschappelijk discours dat vandaag opgang maakt en mensen die het om welke reden dan ook moeilijker hebben, duidt als slachtoffer van zichzelf. Een discours dat, samen met Theodore Dalrymple bromt dat iedereen die echt wil en niet lui in de hangmat ligt, werk vindt. Of terecht kan in de school die hij of zij wilt. Je moet het natuurlijk echt willen.
In de steden is het verschil tussen vraag en schoolaanbod met voorsprong het grootst. De onderwijskansen voor kinderen zijn er bijgevolg een stuk kleiner, zeker als het om kinderen gaat die sociaal-economisch achtergesteld zijn. Onderwijs werkt voor hen niet als een emanciperende kracht. Het tegendeel is waar: onderwijs maakt de bestaande verschillen groter.
In een recent OESO-rapport over het Vlaamse schoolsysteem wordt de vinger nog eens op die pijnlijke wonde gelegd:
Internationaal vergelijkend onderzoek bevestigt dat het Vlaams onderwijssysteem gekenmerkt blijft door een verregaande ongelijkheid waarbij socio-economische factoren tussenkomen in de afgelegde studietrajecten en de schoolse prestaties.
Voor een onderwijsminister zou dat een schrijnende vaststelling kunnen zijn, maar het is veel makkelijker om de ogen ervoor te sluiten. Die laatste houding is trouwens niet nieuw. Ze is veeleer kenmerkend. Het voorbije decennium kwam de vergroening van de stad op kruissnelheid. Een evolutie die je van mijlenver kon zien aankomen, maar niemand die er aan dacht om scholen bij te bouwen. De verklaring daarvoor is even pijnlijk als simpel: in ons onderwijsbeleid is er nauwelijks ruimte voor stadskinderen. Een vaststelling die je helaas letterlijk mag nemen.
