Lachkop

Jeroen Olyslaegers
gjhghgj
Jeroen Olyslaegers
JEROEN

Shkreli geraakt in nauwe schoentjes. In december werd hij al opgepakt voor fraude op de beurs en vorige week moest hij zich in Washington zien te verdedigen voor een commissie over het medicament Daraprim. Aidspatiënten zijn op dat middel aangewezen als een belangrijk onderdeel van hun therapie. Shkreli kocht het bedrijf dat Daraprim maakt op en verhoogde vervolgens de prijs van het middel met meer dan 5000 procent. De prijs voor één tabletje bedraagt nu 750 dollar of ongeveer 670 euro (ter vergelijking: in het Verenigd Koninkrijk betaalt een patiënt voor datzelfde tabletje ongeveer 0,66 dollar of 0,60 euro). Shrkeli verdedigde zich door te zeggen dat je een Aston Martin ook niet zo goedkoop op de markt moet brengen als een fiets. Daraprim is in zijn ogen een uitzonderlijk medicament, slechts gebruikt door een kleine minderheid, en dat maakt die pilletjes exclusief. En exclusief betekent maar één ding.

Er gaan in de VS stemmen op dat zijn gedrag slechts een extreem voorbeeld is van wat op Wall Street gewoon ‘slim zaken doen’ heet. Shkreli is het typevoorbeeld van de Amerikaanse droom: zoon van migranten uit Albanië, nauwelijks een opleiding afgemaakt en vanaf zijn zeventien jaar stevig gespeeld op de beurs en daar fortuinen bij elkaar gespeculeerd. Maar dat lachje van hem tijdens die hoorzitting, gecombineerd met zijn voortdurend beroep op ‘the Fifth Amendment’ om geen vragen te beantwoorden die hem mogelijk zouden criminaliseren: wat was dat? Auteur Brett Easton Ellis heeft zo’n figuur in zijn hedendaagse klassieker American Psycho beschreven: een stock broker met een voorliefde voor mainstream pop en de juiste visitekaartjes vermoordt er evenzeer bedelaars en vrouwen in een onophoudelijke orgie van geweld. Maar zelfs Patrick Bateman, dit creatuur geboren uit fictie, steekt schril af met deze grinnikende jongeman die over heel het land speculeert op de ellende van anderen. Batemans gezicht lijkt bij het lezen van het boek een masker. Shkreli toont meer emoties; hij lacht arrogant, trekt grote ogen, maakt ‘whatever’-gebaren. Zou hij het boek hebben gelezen? Zijn ondervragers deelden de gravitas van de morele verontwaardiging. De heren senatoren klonken als strenge vaders die hun misprijzen niet onder stoelen of banken staken. Door het gegrinnik van de jonge zakenman trokken ze al hun registers open. Een van hen liet met zware stem horen dat Shkreli net zo goed de wereld zou kunnen verbeteren in plaats van slechter maken. Het scheelde niet veel of hij had zijn preek beëindigd met ‘Use the force, Luke!’, zoals een volleerde Jedi-meester uit Star Wars. Hoe zwaarder de toon, hoe meer Shkreli aan grijnzen en grinniken deed.

Ik keek naar de verschillende stukken uit die hoorzitting en het werd steeds meer fictie. Iedereen speelde een rol. Het was entertainment. Het was Hollywood, met wat zin voor geschiedenis. Ik zag plots Bobby Kennedy en Sam Giancana die ooit in vergelijkbare omstandigheden recht tegen over elkaar stonden tijdens een hoorzitting. Kennedy als senator en maffiajager, Giancana als maffiabaas. Giancana lachte ook tijdens zijn ondervraging en beriep zich evenzeer op ‘The Fifth’ zoals Shkreli. Uiteindelijk kon Kennedy het niet laten: "Ik dacht dat enkel kleine meisjes giechelen, meneer Giancana." Maar dit is 2016 en de maffia is ouderwets voer voor films en televisieseries. Dit zijn de tijden van speculatie, big pharma, en een markt die wet noch gebod kent, ook al heeft ze in 2008 zo’n klap te verduren gekregen.

De symptomen van een compleet ontspoord systeem worden steeds duidelijker tot je uiteindelijk in de ogen kijkt van iemand die zich als een psychopaat voordoet en dat nog cool vindt ook. Shkreli speelt een rol en hij weet het. Na de hoorzitting schold hij in een tweet de senatoren uit voor imbecielen. Hoogmoed, heet dat. Maar ook dat is een systeem. De beurs is psychopathisch of vindt het cool psychopathisch te handelen. Het maakt geen verschil. De lachkop van Shkreli is een spiegelbeeld.

LEES OOK
Bert Moerman / 16-07-2021

Een vorm van vooruitgang

'Niets is ooit zo slecht dat het voor niets goed is.'
bert moerman
Nadia Nsayi / 30-06-2021

Spijt is niet genoeg

België moet samenwerken met Congolese leiders die hun land willen opbouwen.
de croo in congo
Anton Jäger / 04-06-2021

De Coningskwestie

Wat vertelt de online steun van duizenden Vlamingen over het Vlaanderen van vandaag en gisteren? 
BRUSSELS BOIS DE LA CAMBRE LA BOUM THREE