Het huichelachtige handje

Chris Van Camp
CHRIS VAN CAMP
CHRIS VAN CAMP

De voorbije dagen zie ik op Facebook teveel mensen zwelgen in die zelfbenoemde goedheid. Meer dan ooit zegt die hand vooral dat wie het niet eens is, slecht is of minstens rechts of racist. Wie de kaart van de perverse zelfkastijding niet trekt, wordt meteen verbaal gevierendeeld. De katholieke mea culpa wordt weer door de strot geramd. Met die egocentrische, drammerige dommigheid schiet niemand wat op. Ik haat het huichelende handje.

Bidprentjes-romantiek

Waarom wordt er zelfs niet geluisterd naar mensen die zich zonder scheefgegroeid kerstgevoel uitspreken over onze nieuwe realiteit? Iemand als Hafid Bouazza bijvoorbeeld. Van racisme kan je hem toch niet verdenken wanneer hij ons de gebeurtenissen uitlegt vanuit Arabisch perspectief. Niet echt fraai of hoopgevend, maar hoe paternalistisch kan je zijn als je een Arabier niet wil horen wanneer hij het over Arabieren heeft? Wat als het nu toch eens waar was dat wanneer een vluchteling zijn vrouw en kind op de treinrails smijt, dat niet de wanhoop is die we er met onze op hol geslagen empathie op willen projecteren? Maar net de Bouazza bekende destructieve, Arabische hysterie? Wat als het inderdaad een uiting is dat de roepende man vrouw en kroost als bezit ziet? Ik weet ook als geen ander wat er achter die hand van mijn moeder schuilging.

Waarom willen wij onze bidprentjes-romantiek zelfs niet loslaten wanneer een ervaringsdeskundige met kennis van zaken en geen enkele reden om te huichelen ons iets probeert duidelijk te maken? Ha ja, die Hafid Bouazza zuipt nogal. Het valt mij op dat echte vrienden, waarvan ik weet dat ze de Arabische wereld van binnenuit kennen, zich uit het debat houden. Ook al zijn ze stellig in hun visie. Theaterregisseur Ruud Gielens bijvoorbeeld, die lange tijd in Caïro woonde en werkte en met zijn vrouw Laila op het Tahrirplein tijdens de woelige revolutiedagen groepsverkrachtingen trachtte te verijdelen. Ruud vergoelijkt niet.

Hoe paternalistisch kan je zijn als je een Arabier niet wil horen wanneer hij het over Arabieren heeft?

Toen ik hem vorig jaar in Caïro opzocht, heb ik geleerd dat mijn westers referentiekader absoluut ongeschikt is om te oordelen over niet-westerse fenomenen. Dat besef daagde tijdens een bezoek aan het prachtige Al-Azhar Park dat als een zeldzame groene long boven de vervuilde stad uit toornt. Het was drukbezocht. Vooral groepjes verstrengelde jonge mannen genoten er van de idyllische omgeving. Ze liepen gearmd, lagen op het gras, het hoofd in de ander zijn schoot. Vanuit mijn westers oogpunt leek dit een ontmoetingsplaats voor homo’s. Wel, dat was het niet. Arabische mannen haten homo’s, maar houden van close contact met hun vrienden. Ok. Terwijl de macho’s handjes hielden, beschimpten ze de Egyptische Laila omdat zij zich met twee blanke mannen en een nog blekere vrouw met hoerig rood haar ophield. Ze diende hen om de tien meter in het Arabisch van repliek. Ze wou de opmerkingen niet vertalen, omdat ik ze niet zou waarderen. Als Laila niet gereageerd had, zou ik de situatie die eigenlijk heel gespannen was, verkeerd hebben ingeschat.

Oortjes

Ik bleek helemaal blind voor de realiteit wanneer we een gebouwtje met sanitaire voorzieningen voorbijliepen en er een groep meisjes buiten renden. Ik dacht: sommige dingen zijn toch universeel, giechelende vriendinnen bijvoorbeeld. Ik genoot van hun vrijgevochten zijn onder gesluierde blikken. Ze droegen strakke broeken en eentje droeg in haar weelderige haar een diadeem met poezenoortjes, zoals je die op vrijgezellenfeestjes ziet. Wat ik me nooit vergeef, is dat ik een nanoseconde ‘waarom draag je ook die oortjes’ dacht. Mijn eigen kleine verraad niet alleen aan vrouwen, maar aan iedereen die belaagd wordt.

Terwijl ik hen glimlachend nakeek, met al die jongens in hun zog, trok Ruud me resoluut mee. Er klopte iets niet aan mijn plaatje. Wij vier - Ruud met zijn imposante lijf, Laila met haar grote mond, mijn Barend met zijn cool en ik met mijn idiote grijns - bleken plots als een goed georkestreerde escorte te functioneren. We schermden de meisjes af van de steeds agressiever wordende jongens en begeleidden hen tot bij een familie waar ze veilig bij konden aansluiten. De parkwachters deden niets.

We moeten een eind maken aan de ijdele, naïeve dictatuur van onze wollige, koloniale kijk op de dingen

Pas achteraf begreep ik de situatie. Wij hadden heel efficiënt als in een automatisme dat je alleen krijgt wanneer iets dagelijkse kost is, voorkomen dat de meisjes bij daglicht in de struiken verkracht zouden worden. Het is iets dat gebeurt, net zoals dat handjes vasthouden onder vrienden. Het is wel iets cultureels, en helaas iets universeel verwerpelijk. Ruud was het zo beu, dat vechten tegen de bierkaai. Dat brandjes blussen, niet alleen tijdens de revolutie. Ik was in shock, vooral omdat ik zo blind was geweest. Totaal zwelgend in mijn eigen referentiekader waardoor ik plaats en cultuur vergat. Dit heeft mij voorgoed geleerd, dat we een eind moeten maken aan de ijdele, naïeve dictatuur van onze wollige, koloniale kijk op de dingen. Weg met dat handje!

LEES OOK
Chris Van Camp / 09-04-2021

De pijn van een ontgoochelde internetpionier

Big Tech bezoedelt het oorspronkelijke concept van het wereldwijde web en reduceert ons tot een verzameling data. Tijd om als gebruikers het heft opnieuw in handen te nemen.
photo-1585007600338-ec568e187cc1
Thomas Falk / 01-03-2021

De mutatie van het fascisme (Deel II)

Het fascisme leeft voort in soms onherkenbare erfgenamen. Media spelen een rol in de verspreiding van hun extreme ideeën, die via internet sowieso al de lands- en partijgrenzen…
FLEMISH NATIONAL SINGING FEAST
Anton Jäger / 09-09-2020

De regels van het spel

Achter de nieuwe digitale regeldrift schuilt de verloren hoop dat het internet de teloorgang van de democratie zou kunnen tegengaan, een zoveelste kostbare illusie uit de jaren…
photo-1585007600263-71228e40c8d1