Kerstessay: de echte staatshervorming van Bart De Wever

Karl van den Broeck
Karl
Karl

Mag ik u even tot een gedachte-experiment verleiden? Stel u voor dat er op 11 oktober 2014 een regering was beëdigd met Groen, sp.a, Open Vld en CD&V. En stel dat de groenen hun twee belangrijkste programmapunten (een klimaatbeleid en een verhoging van het leefloon) hadden ingeslikt, dat de socialisten hadden toegestaan dat de werkloosheidsuitkering in de tijd werden beperkt, dat de liberalen de personenbelastingen hadden verhoogd en dat CD&V de kinderbijslag had gehalveerd.

Politieke sciencefiction, zegt u? Inderdaad. Zo plat zou geen enkele partij op haar buik gaan voor een regeringsdeelname. (Of het moest Open Vld zijn die in een Vlaamse regering stapte om een regeerakkoord uit te voeren dat de partij zelfs niet mee had onderhandeld).

De N-VA deed nochtans precies hetzelfde. Dat je met 33 op 150 kamerzetels niet je hele programma kunt realiseren, begrijpt iedereen. Enkel een naïeve, romantische flamingant zal het dus aan Bart De Wever en co. verwijten dat punt 1.1 van de partijstatuten niet integraal in het regeerakkoord van Michel I staat:

In haar streven naar een beter bestuur en meer democratie kiest de Nieuw-Vlaamse Alliantie logischerwijs voor de onafhankelijke republiek Vlaanderen, lidstaat van een democratische Europese Unie.

Maar de N-VA stelt zich wel bloot aan kritiek omdat ze instemde met een moratorium op elke nieuwe stap naar meer autonomie. De centrumrechtse partijen in de Zweedse coalitie spraken af dat er vijf jaar lang niet gemorreld wordt aan de staatsstructuur. Zelfs geen komma.

Atomaschriftjes

Soms verschuilen de N-VA'ers zich achter het feit dat de vorige regering de grendel voor de grondwet heeft geschoven door geen enkel artikel voor herziening vatbaar te verklaren. Dat is een drogreden. Op 23 april 2014 – de federale regering was toen nog niet gevormd – voelde wijlen Joris Van Hauthem (VB) toenmalig Vlaams minister-president Kris Peeters aan de tand over deze kwestie. Peeters stelde de radicale flamingant gerust. “Een aantal discussies vragen geen herziening van de grondwet, waaronder gezondheidszorg, splitsing van het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV), overdracht ziekenhuizen, ziektekosten, invaliditeit, gehandicaptenzorg, ouderenzorg, revalidatie en zo meer,” zei hij in het Vlaamse parlement.

Maar pacta sunt servanda. Met of zonder grondwetsherziening; er wordt niet gemorreld aan de staatsstructuur tot 2019. Wat er daarna gebeurt, staat netjes in de Atomaschrifjes die de 'Zweedse' onderhandelaars vulden met geheime deals. Het was Apache dat de communautaire afspraken in die schriftjes uitbracht, nu al meer dan een jaar geleden. Jan Jambon had zich tijdens een bijeenkomst van het Vlaamsgezinde Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond laten ontvallen dat er afspraken werden gemaakt over de grondwetsartikelen die in 2019 voor herziening vatbaar zullen worden verklaard. "Ik denk dat we zelfs artikel 195 over de procedure van staatshervormingen zullen kunnen pakken," zei hij toen. Met dat artikel kan het beruchte "confederalisme" dat de N-VA ziet als tussenstap naar onafhankelijkheid, worden verwezenlijkt.

Jan Jambon had zich laten ontvallen dat er afspraken werden gemaakt over de grondwetsartikelen die in 2019 voor herziening vatbaar zullen worden verklaard

Dat Jambon zich ging verantwoorden bij het KVHV is niet verwonderlijk. De (radicale) Vlaamse Beweging zit al meer dan een jaar in zak en as. Na de electorale triomf van de N-VA werd gehoopt dat er eindelijk werk zou kunnen worden gemaakt van de traditionele Vlaamse eisen: meer autonomie, geen transfers meer van Noord naar Zuid, versterken van het Vlaamse karakter van Brussel en de Vlaamse rand, etc...

Veel indruk maakte de onthulling van Jambon echter niet. De Vlaamsgezinde achterban, hoe electoraal onbeduidend die ook is voor de N-VA, begint steeds luidruchtiger te grommen. Het begon al op het – meestal erg brave – Vlaamse Zangfeest. Daar riep voorzitter Erik Stoffelen de N-VA op zich “niet te wentelen in de macht van de Belgische salons en het einddoel van een onafhankelijk Vlaanderen nooit uit het oog te verliezen.”

Bart De Valck, voorzitter van de Vlaamse Volksbeweging, liet zich ook al meermaals bijzonder kritisch uit over de communautaire strategie van de N-VA. Tijdens de 11 juliviering toetste hij het regeringsbeleid en de zesde staatshervorming (die de N-VA in de oppositie bekampte maar nu loyaal uitvoert) aan de heilige Baert-doctrine (genoemd naar Frans Baert, eertijds een van de sterkhouders van de Volksunie). Volgens die doctrine moet elke nieuwe stap in de staatshervorming aan drie voorwaarden voldoen: 1) het moet een aanzienlijke stap zijn in de richting van meer zelfstandigheid; 2) verdere stappen mogen hierdoor niet onmogelijk gemaakt worden; 3) er mag geen onredelijke prijs voor betaald worden.

“Welnu,” zo riep De Valck uit op de Vlaamse feestdag, “als we deze criteria eventjes toepassen op de nefaste zesde staatshervorming, die de N-VA mee moet implementeren, dan kan ons antwoord kort zijn: gebuisd en nog eens gebuisd!!!”

Tijdens de IJzerwake op 30 augustus herinnerde De Valck de N-VA eraan dat “ook zonder de PS in de regering de transfers blijven oplopen’.

Bart Maddens, compagnon de route van de N-VA en lid van de linkse Gravensteengroep verklaarde onlangs nog aan Apache dat de communautaire omerta binnen N-VA zwaar weegt. De grote scherpslijpers van weleer, zoals Peter De Roover en Jan Jambon, die de Vlaamse (volks-)beweging definitief op het pad van het separatisme zetten, steunen nu een beleid dat... het Belgische niveau versterkt. Vreemd genoeg is er niemand die reageert. Het tendensrecht is binnen de N-VA volledig afwezig.

De grote separatistische scherpslijpers van weleer, zoals Peter De Roover en Jan Jambon, steunen nu een beleid dat het Belgische niveau versterkt

Dat is ook wat Karl Drabbe (vroeger uitgever bij Pelckmans, nu bij Vrijdag) betreurde in het kerstnummer van Knack. “De parlementsleden mogen er geen andere mening dan die van de partij op nahouden. Ik begrijp dat in een jonge en groeiende partij de top de teugels strak in handen probeert te houden, niemand wil terug naar de laatste jaren van de Volksunie. Maar nu heb je geen enkele vleugel of strekking.”

Baert-doctrine

Laat ons eens terugkeren naar de Baert-doctrine en naar het gedachte-experiment uit mijn inleiding. Als de zesde staatshervorming van Di Rupo II de toets van die doctrine niet doorstaat, dan is dat geen verwijt dat men aan N-VA kan maken. Toch is het wrang dat de grootste Vlaamse partij met lede ogen moet toekijken wat er in Brussel met de kinderbijslag gebeurt.

Normaal moeten de gemeenschappen de kinderbijslag overnemen, maar voor Brussel is er een speciale regeling om te verhindren dat Vlaamse en Franstalige Brusselaars anders behandeld zouden worden. Er werd gekozen voor een formule waarbij de slapende Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie van het Brusselse parlement deze bevoegdheid zou uitoefenen. Dat betekent een miljardentransfer van het federale niveau naar het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Die Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie is immers niet meer dan een andere verschijningsvorm van het Brusselse parlement. Het bureau van die commissie bestaat gewoon uit de Brusselse ministers met een ander petje op.

Het is wrang dat de grootste Vlaamse partij met lede ogen moet toekijken wat er in Brussel met de kinderbijslag gebeurt

Kort samengevat laat Vlaanderen dus toe dat Franstaligen in Brussel meebeslissen over hoe de kinderbijslag er in Brussel zal uitzien voor de Vlaamse Brusselaars, terwijl dat eigenlijk een gemeenschapsmaterie is die voor het volle pond door het Vlaamse parlement zou moeten worden uitgeoefend. Gezien het overwicht van de Franstaligen (inclusief de vermaledijde PS!) in Brussel, is dit een grote inbreuk op de Baert-doctrine. In Vlaanderen bestaat er een consensus dat er geen derde gewest moet zijn in België en dat het federalisme vanuit de gemeenschappen moet worden uitgebouwd. Die eis dient precies om de positie van de Vlamingen in Brussel te versterken. Het tegendeel gebeurt nu.

Pikant detail: de N-VA ontstond in 2001 toen de radicale flaminganten binnen de Volksunie (onder leiding van Geert Bourgeois) zich verzetten tegen het Lambermontakkoord. Dat versterkte de slagkracht van het Brusselse gewest, tot grote woede van de Vlaamse beweging.

Of neem nu de situatie in Linkebeek. Daar zorgt minister Liesbeth Homans door de benoeming van een Vlaams oppositielid tot burgemeester onrechtstreeks voor nieuwe verkiezingen. Die zijn desastreus voor de Vlamingen: ze zetelen nu niet meer in de gemeenteraad en Het is maar de vraag of Homans de benoeming van de ex-FDF'er Damien Thiéry (nu MR) dit keer zal kunnen tegenhouden.

Terreur

De terreurdreiging, die ons land gedurende bijna een week lamlegde en nu nog steeds weegt op de economie (en de algemene gemoedstoestand van de burger) zorgde voor heel wat merkwaardige uitspraken bij de N-VA. Zo nam Jan Jambon de verdediging op van 'België' toen er vanuit het buitenland fikse kritiek kwam op de manier waarop de veiligheidsdiensten de moslimterroristen (niet) in de gaten hadden gehouden. Zijn pleidooi om de staatsveiligheid te versterken moet bij echte stamboomflaminganten als een vloek in de kerk overkomen. De sûreté de l'état is al sinds de Eerste Wereldoorlog zowat de gezworen vijand van de Vlaamse Beweging; en niet alleen van de rouwdouwers van het VMO of TAK maar ook van gerespecteerde Volksunie-verkozenen.

Nog absurder is het feit dat N-VA-minister Vandeput nu al maandenlang probeert om een hervormingsplan voor het Belgische leger goedgekeurd te krijgen dat het defensiebudget op termijn moet verdubbelen.

De politieke Vlaamse beweging mag dan al binnen het Belgische leger ontstaan zijn, dat het leger ooit zou geherfinancierd worden door een erfgenaam van die Frontbeweging, lijkt wel op een postmoderne grap.

De Vlaamse beweging mag dan al binnen het Belgische leger ontstaan zijn, dat het leger ooit geherfinancierd zou worden door een erfgenaam van die Frontbeweging, lijkt wel een grap

Op dat domein is er ook nog het dossier van de vervanging van de F-16's. De N-VA was daar oorspronkelijk tegen gekant. Veel Volksunie-militanten trokken vroeger jaarlijks naar Kleine-Brogel om de luchtmachtbasis te "bestormen" waar de kernbommen worden gestockeerd die met die jachtbommenwerpers kunnen worden afgeworpen.

En wat te zegen van het feit dat Jambon aan koning Filip moest vragen of die er bij zijn Marokkaanse collega Mohammed VI op wou aandringen dat er ook in Marokko jacht zou worden gemaakt op verdachten van de terreuraanslagen van Parijs. Net zoals Pieter De Crem een koninklijke escorte nodig heeft om op buitenlandse handelsmissies investeerders warm te maken voor België (en dus ook Vlaanderen), blijft de monarchie in tijden van grote nood toch nog een geheim wapen in het geopolitieke stratego-spel. Of denkt er nu écht iemand bij de N-VA dat een telefoontje van minister-president Geert Bourgeois (of president Bourgeois van de republiek Vlaanderen for that matter) dezelfde indruk zou hebben gemaakt op het blauwe bloed in de Maghreb?

Integratie op z'n Vlaams

Wraakroepend is de eenzijdige en gemakkelijke kritiek van de N-VA op Molenbeek. De integratieproblemen in deze Brusselse gemeente eenzijdig afschuiven op de PS is intellectueel oneerlijk. Ten eerste zijn er objectieve feiten: de bevolking in Molenbeek groeide met 40 procent aan in de recente geschiedenis en die nieuwkomers waren bijna allemaal te arm om belastingen te betalen. Geen enkele gemeente – ook niet in Vlaanderen – kan die last dragen zonder steun. En die steun moest ook van Vlaanderen komen. Het integratiebeleid is al sinds jaar en dag een gemeenschapsmaterie; en zelfs een bevoegdheid van N-VA-ministers (Bourgeois en daarna Homans). Vooral de huidige regering heeft boter op het hoofd. Alle subsidies voor (middenveld-)organisaties die zich op het terrein inspannen voor de integratie van nieuwkomers werden geschrapt. Het "inburgeringsbeleid" (dat eenzijdig steunt op het geven van taallessen) werd ondergebracht bij een EVA, een autonome overheidsdienst waarvan de raad van bestuur door de regering wordt samengesteld. Het fijnmazige, pluralistische netwerk van integratiecentra en organisaties die zich bezighielden met inburgering en onthaal van nieuwkomers, werd in een klap van tafel geveegd.

(Pijnlijk was ook dat de hervorming ondermeer oude getrouwe Herman Lauwers, die het Kruispunt Migratie-Integratie voorzit, recht tegenover Homans plaatste. De 'oude' Volksunie tegenover de nieuwe N-VA".)

In Brussel heeft de hervorming ernstige gevolgen. Zo werd de vzw Foyer van de wereldautoriteit op het vlak van integratie, ouwe getrouwe Johan Leman, gekortwiekt en dat terwijl Foyer met zijn talloze vrijwilligers voortdurend de vinger aan de pols had in Molenbeek, ook in de "hete" wijken daar. Ondertussen houdt de EVA Integratie en Inburgering zich uitsluitend bezig met het stimuleren van inburgeringscursussen (taallessen), wat in Molenbeek betekent dat de Vlaamse gemeenschap zich de facto terugtrekt uit de gemeente. Ambtenaren achter een bureau hebben geen benul van wat er zich in de moslimgemeenschappen in Vlaanderen afspeelt. De vrijwilligers, straathoekwerkers en sociale assistenten van Foyer wel. De EVA doodde de laatste maanden zijn tijd met een denkoefening die moest leiden tot een naamsverandering. Na een dure studie werd besloten de naam te behouden.

Ambtenaren achter een bureau hebben geen benul van wat er zich in de moslimgemeenschappen in Vlaanderen afspeelt

Brussel is een Vlaamse stad, zegt de N-VA, maar de Vlaamse gemeenschap steekt de handen in de lucht wanneer ze in Brussel haar verantwoordelijkheid moet nemen voor nieuwkomers die nochtans legaal in ons land verblijven of er zelfs geboren zijn. Maar misschien is de N-VA niet geïnteresseerd in de inburgering van grote groepen Nederlandsonkundige moslims in "onze" gemeenschap. Het schuldig verzuim in het integratiebeleid ligt dus vooral bij de gemeenschappen, en dus ook bij de Vlaamse.

Dat die "verstaatste" aanpak van het integratiebeleid absoluut geen blijf weet met de emancipatie van de Vlaamse moslims, maar ook geen antwoord kan bieden op de radicalisering van sommigen in die gemeenschap, werd vorig jaar nog aan de kaak gesteld door KifKif in een opmerkelijk artikel.

Nooit meer oorlog

N-VA'ers die uit de Volksunie komen moeten wel vaker de wenkbrauwen fronsen wanneer ze het beleid van de federale en Vlaamse regering onder de loep nemen. Kijk nog een laatste keer naar het defensie-dossier. Die vraag naar een sterker leger staat haaks op de oude pacifistische droom van de Vlaamse beweging ('Nooit meer oorlog'). Zelfs na het verdwijnen van de Volksunie bleef pacifisme een prominente plaats behouden in het Manifest van de N-VA (dat in 2001 werd goedgekeurd). Daarin staat letterlijk:

“Pacifisme is bij uitstek een Vlaams waarmerk, daarom dient Vlaanderen zich toe te leggen op conflictpreventie en – bemiddeling, eerder dan op defensie. Dat staat niet gelijk met doffe neutraliteit, maar juist met het wereldwijd actief opkomen voor de rechten van de mens, van de volkeren. Vlaanderen moet het voortouw nemen in de geweldloze strijd voor de emancipatie van alle verdrukte volkeren.”

Dat brengt ons meteen naar een ander typisch Volksunie-thema: het volksnationalisme. Al van bij zijn oprichting bekampte de VU het staatsnationalisme, niet alleen het Belgische maar ook het Franse, het Spaanse of het Britse.

Het moet dan ook erg wrang zijn voor de oudstrijders van toen om te zien hoe De Wever wél al twee keer een bezoek heeft gebracht aan David Cameron, maar amper een steunbetuiging over zijn lippen krijgt voor de onafhankelijkheidsbewegingen in Schotland of Catalonië.

Ook de houding tegenover Europa is aan het verschuiven. De Wever wil minder Europa en meer Vlaanderen en ziet de Europese Unie eerder als een statenbond. Opvallend is dat hij voor sommige beleidsdomeinen (de begroting, denk aan de Griekse crisis) wel alle macht wil doorschuiven naar 'Brussel', maar voor andere domeinen (migratie, vluchtelingen) vooral de deelstaten wil versterken (het voorbeeld Orban).

En wat te denken van de bocht die de N-VA maakte in het energiedossier. De vorige Vlaamse regering schreef op vraag van de Vlaams-nationalisten nog de oprichting van een Vlaams energiebedrijf in haar regeerakkoord. Nu, anno 2015, verleent de N-VA alle mogelijke hand- en spandiensten aan de door het Franse ENGI gedomineerde Electrabel om àlle kerncentrales in ons land langer open te houden. De nucleaire rente die de monopolist moest betalen werd gehalveerd en voortaan vloeien er weer miljarden (ook Vlaamse) naar de aandeelhouders van de Franse energiereus.

Maar het meest opvallende verschil tussen de Volksunie en de N-VA is natuurlijk het economische programma. In de vorige Vlaamse regering toonde toenmalig SP.A-voorzitter Caroline Gennez zich nog erg opgetogen over de sociale reflexen van de N-VA-onderhandelaars. Die wilden werk maken van een Vlaamse sociale zekerheid. Daar blijft, sinds Bart De Wever zich op de troon van de Nieuw-Vlaamse Alliantie heeft gehesen, weinig van over; of het moesten de 1 euro-maaltijden zijn Liesbeth Homans verkoopt als een modern armoedebeleid.

Bart De Wever moet ongetwijfeld op de ziel van Bourgeois hebben getrapt toen hij in een interview met De Morgen uiteenzette hoe hij zich op de borst klopte dat hij hoogstpersoonlijk de N-VA heeft “verzonnen”. Het integrale citaat, for the record.

De Wever moet op ziel van Bourgeois hebben getrapt toen hij in een interview zichzelf op de borst klopte dat hij hoogstpersoonlijk de N-VA heeft 'verzonnen'

“Aan de universiteit zat ik eigenlijk al te studeren op wat later de ideologische fond van ons programma zou worden: het positief verband tussen nationalisme, identiteit en burgerschap. Achteraf bekeken heb ik daar op mijn bureautje de N-VA zitten verzinnen. Ik besefte toen wel dat het haalbaar was en dat het succesvol kon zijn in Vlaanderen. Alleen de werkelijkheid wou niet mee.” (…) “Het uiteenspatten van de VU is mijn geluk geweest. Zo kon er herstart worden met een wit blad. En het toeval wou dat ik dus nog een tekst liggen had. Waarmee we vervolgens glansrijk onder de kiesdrempel door gingen in 2003.”

Van twee dingen één. Ofwel neemt De Wever hier badinerend een loopje met de waarheid, ofwel is hij tussen 2003 en 2014 drastisch van idee veranderd. Het manifest van de N-VA uit 2001 en het programma waarmee de partij in 2003 voor het eerst naar de kiezer trok, waren zowat een doorslag van het oude klassieke Volksunie-programma uit de tijd van Hugo Schiltz. De onvoorwaardelijke eis tot onafhankelijkheid ging wel een stap verder dan de "autonomie" die de VU verdedigde, maar sociaaleconomische standpunten waren perfect in het midden. Zou Johan Van Overtveldt weten dat zijn partij twaalf jaar geleden pleitte voor een Tobin-taks? Zelf waarschuwde hij onlangs nog openlijk voor de negatieve gevolgen ervan op de economie en liet hij ons land op Europees niveau een afgezwakte versie van de internationale speculatietaks steunen. De N-VA pleitte toen ook voor een Vlaamse volksverzekering met een basisdekking voor alle sociale risico's voor alle Vlamingen. Daarbovenop kwamen nog de werknemers- en zelfstandigenstelsels en eventueel aanvullende verzekeringen.

(Helemaal prehistorisch klinkt nu ook het 'verzinsel' van De Wever dat N-VA-politici niet zouden deelnemen aan “kook-, liedjes- en spelletjesprogramma's.”)

De Wever schreef destijds als ondervoorzitter mee aan de programma's van de N-VA. Hij steunde ze ook. Toch was het V-plan waarmee hij in 2014 naar de kiezer trok ronduit neoliberaal te noemen. Solidariteit kreeg er wel een erg beperkende interpretatie. Geen extra volksverzekering maar een de facto beperking van de werkloosheidsuitkering in de tijd, een indexsprong, een loonlastenverlaging die de financiering van de sociale zekerheid afhankelijk maakt van de jobgroei etc. Dat de verhoging van de pensioenleeftijd niet in het plan stond, maar wel de spil was van het regeerakkoord van Michel I, kan zonder twijfel als 'kiezersbedrog van het decennium' worden bestempeld.

Een brief aan zichzelf

Na een jaar ziet het er maar bleekjes uit voor de regering Michel I. Ze beloofde economische groei en jobs in ruil voor een streng besparingsbeleid en een taxshift. De burger merkte van die extra jobs nog niet zo veel, tenzij van de flexi-jobs die de sociale zekerheid nog verder uithollen en de tewerkstellingskansen van werklozen nog meer hypothekeren. En dat terwijl onverdachte experts, zoals Edwin De Boeck, hoofdeconoom van KBC, begin december nog verklaarden dat het versterken van de koopkracht door de regeringen Leterme, Van Rompuy en Di Rupo heeft verhinderd dat ons land na 2008 in recessie ging. Met andere woorden: de automatische loonindexering en het systeem van tijdelijke werkloosheid heeft de Belgische economie toen rechtgehouden.

De OESO en het IMF merkten al vaker op dat een Keynesiaans beleid van forse overheidsinvesteringen in tijden van lage groei wellicht efficiënter ware geweest. Professor Paul De Grauwe hamert al jaren op diezelfde spijker: de rente staat nu zo laag dat het dom zou zijn om daar niet van te profiteren om te investeren.

De maatregelen van Michel I en Bourgeois I hebben vooral perverse effecten. Door de werkloosheidsuitkeringen selectiever te maken, is het aantal langdurig werklozen en leefloners zo sterk gestegen dat de sociale zekerheid én de gemeenten onder druk komen te staan. Op lokaal vlak is de situatie stilaan onhoudbaar. Zo moest burgemeester De Wever een brief schrijven aan zijn eigen ministers (aan zichzelf dus) met de vraag of de taxshift ook niet mocht gelden voor gemeentepersoneel. Vlaanderen (lees Bourgeois) blijft ook doof voor de vraag van de gemeenten om de pensioenen van de lokale ambtenaren over te nemen. Dat ze zelf haar pensioenlast bij de federale overheid legt, is in dit perspectief erg wrang. De loonhandicap mag dan al weggewerkt zijn, of er nu ook meer nieuwe jobs gaan komen, is lang niet zeker.

De loonhandicap mag dan al weggewerkt zijn, of er nu ook meer nieuwe jobs gaan komen, is lang niet zeker

En het houdt niet op. Johan Vanovertveldt belooft iedere Vlaming 100 euro na de taxshift en de Vlaamse regering legt een Turteltaks op die dat bedrag meteen afroomt. De belastingverlagingen worden trouwens vaak tenietgedaan door de verhoging van allerlei retributies, inschrijvingsgelden (hoger onderwijs), tickets (bus, trein) en indirecte belastingen (BTW op elektriciteit). Daardoor stijgt de inflatie wat dan weer de indexsprong ondermijnt.

Ondertussen blijft de asielcrisis aanslepen. De N-VA wordt gedwongen tot een wel erg ongemakkelijke spreidstand. Staatssecretaris Theo Francken voert – alles welbeschouwd – een sociaal onthaalbeleid en voert een verplicht spreidingsplan in. Dat kreeg voor hem geen enkele centrumlinkse regering voor elkaar. Daardoor rijdt Francken vooral de N-VA-burgemeesters in de rijke randgemeenten in de wielen, maar ook in het Antwerpen van zijn voorzitter.

Die kiest op regelmatige tijdstippen een geschikt forum uit (eentje waar hij niet wordt tegengesproken door de oppositie of waar hij geen lastige vragen moet beantwoorden van doorgewinterde journalisten) om een hardvochtiger geluid te laten horen. Het kon haast niet op tijdens de opening van het academische jaar in Gent. Het Schengenverdrag deugde niet, de conventie van Genève deugde niet, de aanpak van Angela Merkel was een epic fail.

De Wever wordt stilaan een karikatuur van zichzelf. Zijn voorspelling dat Merkel nog maar een week of twee te regeren had voor ze zou worden afgezet door de CSU, kwam niet uit. Das Mädchen kreeg een ovatie van tien minuten na haar toespraak op het CSU-congres. Ze werd ook 'Persoon van het jaar' van Time Magazine. Bart De Wever is nu al vier jaar na elkaar Lul van het Jaar bij Humo en in de peilingen moet hij in Vlaanderen Maggie De Block en (de Waal!) Charles Michel laten voorgaan.

Waarom werd het dreigingsniveau in de haven nooit opgetrokken? Omdat de haven stilleggen een miljardenzaak is?

De onweerstaanbare neiging van hem en zijn partij om meer kaki en blauw op straat te laten patrouilleren en de terreurdreiging desnoods naar het nog niet bestaande niveau 5 op te krikken, begint zich te wreken. De bekentenis van Charles Michel dat de winkels in Brussel nooit hadden moeten worden gesloten, klink wrang. Mensen houden niet van paniekzaaiers, mensen houden van politici die hun angst wegnemen in plaats van die aan te wakkeren.

(En waarom is het dreigingsniveau in de haven nooit opgetrokken? Het is altijd op 1 gebleven. Omdat het bewaken van de haven door het leger helemaal onbetaalbaar werk zou zijn? Omdat de haven stilleggen een miljardenzaak is?)

In het parlement gaan steeds meer stemmen op om te onderzoeken wat er precies misgelopen is in de nacht van 13 november na de aanslagen in Parijs. Salah Abdeslam stond wel degelijk discreet geseind en had bij een controle in Cambrai tegengehouden moeten worden. Maar de Franse politiemensen hadden er geen weet van dat Abdeslam discreet werd gevolgd omdat hij geradicaliseerd was. Waarom werd die informatie niet gedeeld? Wie is daar in de fout gegaan? Wie draagt daarvoor de politieke verantwoordelijkheid? Klopt het dat er een instructie bestaat die het doorgeven van die informatie toch verplicht? Journalisten die die vraag stellen krijgen "geen commentaar" te horen, maar de uitspraken van Jambon over die nacht zijn toch onthutsend. Volgens hem was de chaos te groot en heeft het "maar" een kwartiertje gescheeld. Dat was de tijd die onze politie nodig had om de databanken te delen met de collega's in Frankrijk. Wie gelooft die smoes? Wie beschermt hier wie?

Het blijft toch verbazingwekkend dat een minister die ons land internationaal zo voor joker zet, de economie zo'n schade berokkent met een ondoordachte lockdown als Jan Jambon, geen krimp geeft of niet verontrust wordt.

Niet de ex-burgemeester van Molenbeek is bevoegd voor de terreurbestrijding, maar wel de huidiges minister van Binnenlandse Zaken en zijn collega's in de regering.

Postmodernisme in de Wetstraat

Sinds kort heeft de N-VA-kamerfractie een opvallende woordvoerder: Dirk Van Bastelaere. Deze voortreffelijke dichter (winnaar van de Staatsprijs voor Poëzie en auteur van schitterende bundels als Pornschlegel en andere gedichten en Hartswedervaren) wordt algemeen beschouwd als boegbeeld van het postmodernisme in de Vlaamse poëzie. Het postmodernisme definiëren is geen eenvoudige klus, maar ik leen hier even de definitie van Wikipedia: “Het postmodernisme is een stroming in de filosofie en de kunst die gezien wordt als een reactie op het modernisme. Deze reactie is complexer en minder radicaal dan die van het modernisme op de tijd daarvoor, omdat er fundamenteel aan een waarheid wordt getwijfeld.”

…. fundamenteel aan een waarheid wordt getwijfeld.

Van Bastelaere was een van die schrijvers die zijn volk (mij alvast) leerde dat je teksten en uitspraken nooit zomaar mag geloven, dat de waarheid niet vaststaat en dat woorden machtige wapens kunnen zijn in de handen van demagogen of machthebbers. Daniël Robberechts was ook zo iemand. Dat hij nu de steriele tussenkomsten, de slogans en de oneliners van de N-VA-politici in stukjes moet hakken en tweet-gewijs wereldkundig moet maken, vind ik... jammer (ik wik mijn woorden want ik ben een fan van Van Bastelaere).

En toch zit Van Bastelaere op zijn plaats bij de N-VA. De partij heeft het postmodernisme in 2014 stevig omarmd. Lees hun programma, maar besef dat er niet staat wat er staat. Dat de oude zekerheden (pacifisme, een zekere sociaalvoelendheid, volksnationalisme...) niet meer gelden en dat de boodschap wordt aangepast aan de noodwendigheden van deze tijd: de macht verwerven en Vlaanderen omvormen tot een rechts-conservatieve regio. Onafhankelijk als het kan, in een Belgisch verband als het moet.

Rijke Saudi's die bulken van de petrodollars en die hand-en-spandiensten verleenden aan radicale moslims, zouden bij de N-VA alle lichten op rood moeten doen springen

Het meest frappante voorbeeld is de houding van de N-VA in het dossier over de Saudische investering in de Antwerpse haven. Dat rijke Saudi's die bulken van de petrodollars en die in het verleden (en misschien nu nog) hand- en spandiensten (en geld) hebben verleend aan radicale moslims (terroristen, incluis) zou bij de N-VA alle lichten op rood moeten doen springen.

De Volksunie stapte in 1991 uit de regering-Martens VIII omdat die wapens wilde uitvoeren naar Saoudi-Arabië. De regionalisering van de wapenexport was een stap die de VU niet wilde zetten.

Die rechtlijnigheid van toen heeft vandaag plaatsgemaakt voor plat opportunisme. Postmodernisme, zeg maar. De slaafse meegaandheid in dit dossier brengt De Wever wel in een lastig parket en verhindert dat hij echt à fond kan gaan in het vluchtelingen- en terrorismedossier. Voorlopig is dat nog niet erg, maar het dossier kan als een boemerang in zijn gezicht terugkeren.

De gok van de Gravensteengroep

Nog even over Van Bastelaere, die ooit nog op het kabinet van SP'er Freddy Willockx werkte. Hij gaf bij zijn aantreden als N-VA-woordvoerder een merkwaardig interview aan De Morgen. Daarin verdedigde hij dezelfde theorie als de leden van de Gravensteengroep: Vlaanderen moet eerst onafhankelijk worden en pas dan kan het links of progressief worden. Groen, in het geval van de dichter/woordvoerder:

“Als dat een onafhankelijk Vlaanderen is met een competitieve economie en een lichte overheid, stem ik waarschijnlijk Groen. Daar ligt dan het volgende grote project. Mijn keuze is pragmatisch: ik heb de oversteek naar de N-VA gemaakt om de hefboom voor een snelle autonomie te helpen vergroten. Fase twee is dan om van dat onafhankelijk Vlaanderen een leefbaar Vlaanderen te maken. Misschien kan dat ook best met de N-VA, dat zien we dan wel weer. First things first."

Linkse flaminganten. Vroeger waren ze erg zichtbaar: Nelly Maes, Herman Lauwers, Bert Anciaux, Willy Kuypers... Nu vind je ze enkel in denktanks en "netwerkgroepen". De bekendste is de Gravensteengroep. Ja, die bestaat nog steeds. Tenminste; hun website staat nog steeds online. Het is wel van 11 juli 2015 geleden dat daar nog eens een tekst op verscheen en op de opiniepagina's van de Vlaamse media tref je hun schrijfsels al lang niet meer aan. In het artikel van 11 juli wordt nogmaals gepleit voor Vlaamse onafhankelijkheid die voortspruit uit de macht van het getal van de Vlamingen. Pas daarna kan er werk gemaakt worden van al die andere – linkse, progessieve, ecologische – verzuchtingen.

Ook de pas opgerichte 'netwerkgroep' VLINKS hoopt dat de linkervleugel van de Vlaamse beweging opnieuw van zich doet spreken. Er moet niet gewacht worden met de sociale invulling van Vlaanderen tot de onafhankelijkheid een feit is. Die beleidskeuzes moeten “hand in hand” gaan. De toekomst van deze piepkleine groep is precair.

Freeriders in de gemeenten

Van dissidentie op de linkerflank heeft de N-VA dus geen last. Het blijft verbazen hoe mak de prominente stemmen uit die hoek het rechts-conservatieve, hardvochtige discours over zich heen laten gaan dat onophoudelijk door de N-VA wordt verspreid. Geen vrije tribunes, geen petities. Wie hen om een quote verzoekt krijgt een schichtige sms of een besmuikt mailtje. "We kunnen niets zeggen, want dan worden we genekt", of woorden van die strekking.

Ondanks het gebrek aan openlijke dissidentie staan de knipperlichten op het hoofdkwartier van de N-VA stilaan staan op oranje. De verkiezingen van 2019 zijn nog ver, maar in 2018 worden er nieuwe gemeente- en provincieraden gekozen. Dat laatste is al een afknapper voor de N-VA want die partij is de provincies liever kwijt dan rijk. Tegen begin 2017 zou de gedeeltelijke ontmanteling van de provincies een feit moeten zijn. Dan worden alle persoonsgebonden bevoegdheden overgeheveld naar de gemeenten of naar Vlaanderen. Of die timing haalbaar is, wordt sterk betwijfeld. Bovendien kan De Wever zijn hoop opbergen om Antwerpen 'provincievrij' te maken (lees: een kwart van het budget van de provincie Antwerpen in de Antwerpse stadskas doen vloeien). Eerder deze week noemde de Raad van State die beslissing willekeurig en besliste minister Homans om ze te schrappen.

Ook de vrijwillige fusies van de gemeenten die de N-VA wilde, komen er niet. Er zijn op dit moment blijkbaar geen gemeenten die bereid zijn om samen te gaan met hun buren, zelfs niet in ruil voor een fikse schuldverlichting. Trouwens fusies dienen te worden opgelegd, spontaan gebeuren ze nooit.

Er zijn op dit moment geen gemeenten die bereid zijn om samen te gaan met hun buren, zelfs niet in ruil voor een fikse schuldverlichting

Ondertussen likt de N-VA overal in Vlaanderen zijn wonden. In vier gemeenten werd de onbestuurbaarheid uitgeroepen omdat er problemen waren met de N-VA-fractie in de meerderheid: in de centrumstad Turnhout, in Denderleeuw, Putte en Borgloon. De partij is zo explosief gegroeid dat op lokaal niveau heel wat freeriders verkozen werden of zelfs schepen of burgemeester werden.

(De Turnhoutse situatie ken ik goed. Daar werd voor de verkiezingen de hardwerkende N-VA-afdeling gekaapt door figuren die door 'Brussel' naar de Kempense hoofdstad waren gestuurd. Zij omringden zich met incompetente maar populaire figuren. Na amper een jaar besturen, floot de N-VA haar eigen burgemeester en één schepen terug en lokte zélf de onbestuurbaarheid uit omdat dat de enige manier was om de incompetent geachte mandatarissen te vervangen. Toen N-VA-Brussel zich uiteindelijk achter de belaagde burgemeester schaarde, spatte de fractie uit elkaar en verdween de N-VA in de oppositie. Sinds kort wordt de lokale afdeling weer geleid door het uitstekende provincieraadslid Els Baeten dat in 2012 bij de verkiezingen op een zijspoor werd gezet ondanks het feit dat ze in de magere jaren de afdeling belangeloos had geschraagd.)

Er wordt nu druk met pionnen geschoven om de blinde vlekken in de regio's op te vullen. Zo verkaste Zuhal Demir al naar Genk en zijn er hardnekkige geruchten (die door hemzelf ontkend worden) dat Peter De Roover naar zijn geboortestad Turnhout zou verhuizen.

De N-VA kan zich geen nederlaag veroorloven in 2018. De lat ligt hoog natuurlijk want de gemeenteraadsverkiezingen van 2012 waren een echte triomftocht voor de partij: een gemiddelde score van 29 procent (op niveau van de provincieraden) met uitschieters tot 35 procent in de provincie Antwerpen. Maar het referentiepunt wordt ongetwijfeld de verkiezingsuitslag van 2014 toen de N-VA in Vlaanderen 32,4 procent haalde. Om dat resultaat te evenaren moet het tij dringend gekeerd worden, want in de peilingen lijkt de 30-procentgrens moeilijk haalbaar en de balans in de door N-VA (mee)bestuurde gemeenten is niet onverdeeld positief.

Als de N-VA verliest of plafonneert, dan blijft ze nog meer dan nu aangewezen op coalitiepartners. Met Open Vld vlot het nog een beetje (vooral op socio-economisch vlak), maar de relatie met CD&V is danig verzuurd. Bijna elke week zijn er conflicten of wrevelpunten over zowat alle thema's: Kris Peeters die gaat wandelen op de Meir terwijl De Wever net para's heeft gevorderd voor de beveiliging, de CD&V die plots een vermogenswinstbelasting eist bij de onderhandelingen over de taxshift terwijl dat niet in het regeerakkoord staat, Kris Peeters die zich voortdurend als behoeder van het sociaal overleg en als vakbondsvriend profileert... Het rijtje is schier oneindig, met als recentste hoogtepunt het sympathieke filmpje over de asielcrisis van CD&V dat bulkt van de weinig omfloerste kritiek aan de hardvochtige N-VA. Het ontlokte Bart De Wevr himself een zure oprisping.

Sommigen interpreteren de samenwerking tussen N-VA en Groen in het district Deurne als een waarschuwing van De Wever aan de CD&V dat er nog andere coalities mogelijk zijn in Antwerpen en, bij uitbreiding, in Vlaanderen. Groen vist nu al gretig in de oude ACW-vijver (excuus, beweging.net-vijver). Als die sociale vleugel van de CD&V een alternatief krijgt in de meerderheid, is de laatste drempel om de oude christendemocratische moederpartij te verlaten, geslecht.

Toch lijkt het weinig waarschijnlijk dat het Groen van Wouter Van Besien de banden met de sp.a in Antwerpen zal opblazen. Van Besien is altijd al een voorstander van rood-groene kartels geweest en de Antwerpse sp.a lijkt zelfs bereid om het lijsttrekkerschap aan hem of aan een niet-socialistisch "wit konijn" te laten als dat de prijs moet zijn voor een rood-groen kartel én een bestuursdeelname.

Arco vs. Atoma

Hoe groot is de kans dat de N-VA federaal en Vlaams en in de gemeenten nog een keertje met CD&V kan regeren? De meningen lopen uiteen in de Wetstraat. Volgens sommigen houden de twee grootste Vlaamse partijen elkaar in een wurggreep: de N-VA kan een regeling voor de Arco-spaarders blijven blokkeren tot op het einde en de CD&V kan weigeren om – zoals voorzien in de Atoma-schriftjes – de grondwet voor herziening vatbaar te verklaren. Dan wordt de N-VA gedwongen om nog eens vijf jaar te regeren zonder zijn communautaire agenda te kunnen realiseren. Wat dan nog het verschil is tussen de (neo)liberalen van Open Vld en de (neo)liberalen van de N-VA, zal zelfs voor de meest geoefende kiezer niet langer duidelijk zijn.

Er gaan trouwens nu al stemmen op binnen CD&V om de communautaire afspraken van het regeerakkoord niet te honoreren. Minister van Staat Mark Eyskens spreekt natuurlijk niet in naam van de partij, maar hij verkondigt wellicht wel de mening van velen van zijn partijgenoten. In een bijdrage op deredactie.be schreef hij het zo: “Het is bijzonder gewaagd om in 2019 andermaal de grondwet vatbaar te verklaren voor een nieuwe herziening en een eventuele zevende staatshervorming. N-VA, die wel pleit voor een nieuwe communautaire ronde na de volgende parlementsverkiezingen, legt aan haar potentiële kiezers weliswaar niet uit dat een nieuwe grondwetsherziening een federale regering verondersteld waarin de vermaledijde Parti Socialiste  is opgenomen met het oog op het bereiken van de grondwettelijke meerderheid van twee derden van de stemmen in de federale Kamer.”

Volgens sommigen houden de twee grootste Vlaamse partijen elkaar in een wurggreep: de N-VA kan een regeling voor Arco-spaarders blijven blokkeren en CD&V kan weigeren om de grondwet voor herziening vatbaar te verklaren

“Een verdere splitsing van het land, met name van de sociale zekerheid, kan de deconstructieve ondoelmatigheid enkel verergeren. Het communautair verdelen van de sociale zekerheid stelt bovendien een grondig ethisch probleem. Waarom moeten in hetzelfde land de bewoners naar gelang van de taal die zij spreken, in casu Nederlands of Frans, een ander sociaal statuut krijgen en derhalve genieten van een grotere uitkering of een lagere uitkering?”

“In het raam van de zesde staatshervorming werd reeds gesleuteld aan de communautarisering van de kinderbijslagen zonder voldoende de ethische implicaties en de praktische toepassingsmoeilijkheden in te schatten.”

Hoe hard zal de N-VA aandringen op een nieuwe staatshervorming en welke partners zal de partij daarvoor vinden? Als zelfs de steun van de PS mogelijk is, zal De Wever snel het zinloze van zijn streven inzien.

Of krijgt De Wever toch nog gelijk en zullen het de Franstaligen zijn die om meer autonomie voor de deelstaten komen smeken? De zesde staatshervorming mag dan al verketterd worden door de N-VA en de radicale Vlaamse beweging, toch beseffen de Franstaligen (vooral de Walen) maar al te goed dat ze een einde maakt aan de belangrijkste solidariteitsmechanismen die in de financieringswet van Dehaene waren vervat. Jean Faniel, directeur van het onderzoeksinstituut CRISP (Centre de Recherche et d'Information Socio-Politique) sprak onlangs in een interview met Alter Echos duidelijke taal:

“Ik denk dat heel wat actoren overtuigd zijn van de noodzaak van een nieuwe staatshervorming,” zei hij. “Ik ben daar al lang van overtuigd. Sinds 1970 zijn we bezig met een kantwerk. We hebben de bevoegdheden verdeeld afhankelijk van de eisen en de hervormingen. Er zijn erg veel uitzonderingen. Neem nu het onderwijs: dat is overgeheveld naar de gemeenschappen behalve de pensioenen van de leraars, de erkenning van de diploma's en de leerplicht. Dat maakt het dus onmogelijk om te doen wat men wil. Ik denk dat je op termijn, zowel aan Vlaamse als aan Franstalige kant, ministers zult zien opduiken die beseffen dat je meer bevoegdheden nodig hebt om een bepaald beleid ten volle te kunnen voeren. Je zou dat dus een zevende staatshervorming kunnen noemen. (…) Als mijn metafoor van het kantwerk overeind blijft, kunnen er nog een aantal kleine aanpassingen komen.”

Krijgt De Wever nog gelijk en zullen het de Franstaligen zijn die om meer autonomie voor de deelstaten komen smeken?

Op de vraag of de staatshervorming er zal komen op vraag van de Franstaligen kijkt Faniel vooral naar Brussel. “Brussel heeft veel nieuwe bevoegdheden gekregen. Er zal de verleiding ontstaan om die autonomie te grijpen.” Volgens hem heeft Brussel goed onderhandeld. Het gewest is geherfinancierd zodat het een nieuwe politiek kan voeren. De Franse gemeenschap en het Waalse gewest zitten in veel slechtere papieren en zullen pas in 2018 of 2020 een budgettair evenwicht bereiken.”

Feit is dat als er een nieuwe staatshervorming komt, Vlaanderen meer dan ooit rekening zal moeten houden met een vastberaden Brussel dat solide banden heeft gesmeed met Wallonië en waar de voorrechten van de Vlamingen (die veel meer macht hebben dan waar ze volgens de macht van het getal recht op hebben) fel zullen worden gecontesteerd.

Dat brengt ons bij het Grote Probleem van Hugo Schiltz: kan Vlaanderen onafhankelijk worden zonder Brussel te verliezen? De macht van het getal doen gelden op Belgisch niveau, betekent automatisch het opgeven van de grendels die de Vlaamse minderheid in Brussel beschermen en zelfs de helft van de macht geven.

De totale desinteresse in of zelfs de vijandigheid van de N-VA tegenover Brussel, doet alvast het ergste vermoeden.

Vlaanderen splitsen

De N-VA is niet de Volksunie. De N-VA vermomt zich als een nationalistische partij om een rechts-conservatief beleid te voeren naar het voorbeeld van de Tories in Groot-Brittannië, de Republikeinen in de VS, het CSU in Duitsland en Les Républicains van Sarkozy. De splitsing van België mag dan in theorie wel de belangrijkste eis zijn van De Wever en co., ze zouden al lang tevreden zijn met een rechts-conservatief Vlaanderen. De erfenis van de Volksunie of de pacifistische Vlaamse beweging zal hen daarbij worst wezen.

De N-VA vermomt zich als een nationalistische partij om een rechts-conservatief beleid te voeren naar het voorbeeld van de Tories in Groot-Brittannië en de Republikeinen in de VS

De Wever voelt als geen ander aan dat er electoraal nog heel wat winst te boeken is op de rechterflank. België heeft in de naoorlogse geschiedenis nooit een echte conservatieve partij gekend. De (Open) VLD was onder Guy Verhofstadt vooral links-liberaal en de conservatieven binnen de CD&V, genre Leo Delcroix, werden in de "volkspartij" altijd getemd door de arbeidersvleugel. Het racistische Vlaams Blok zette zichzelf buitenspel met zijn 70-puntenplan. Maar de N-VA slaagde er wel in om het gros van de conservatieve krachten in Vlaanderen rond zich te verenigen. Er werd zelfs een naam voor verzonnen: 'de hardwerkende Vlamingen'. In onzekere tijden, zowel op geopolitiek als op binnenlands vlak, en met een vergrijzende bevolking die vreest voor zijn oude dag, is een conservatief verkiezingsprogramma een stemmenmagneet. Centrumpartijen of links-progressieve partijen die appelleren aan solidariteit met huidige en toekomstige generaties en met "eigen" en "vreemd" volk, hebben het moeilijker om het vertrouwen te winnen.

Het valt dus te voorzien dat er in de Wetstraat nog heel wat manoeuvres zullen worden gehouden om de bokken van de schapen te scheiden. N-VA zal blijven proberen om de rechtervleugel van Open Vld en CD&V (en nog een deel van het Vlaams Belang) voor zich te winnen. Dat zal de linkerzijde dwingen tot een hergroepering. Die linkerzijde staat nog nergens met die oefening. Groen heeft het Stevaert-trauma nog niet verteerd en zal altijd elke kartelpoging met argwaan blijven bekijken. De militanten weten maar al te goed dat de socialisten altijd komen bedelen om samen te werken als ze zwak staan om dan, wanneer Groen in het defensief zit, een openbaar overnamebod te doen op de partij. En wat met de PVDA? Heeft die zijn maoïstische gewaden definitief afgeworpen? Is die partij intern voldoende gedemocratiseerd? Of blijft het een kleinlinkse club nostalgici met een flamboyante voorzitter als rattenvanger van Hamelen? En wat zal het gevolg zijn van de acties van burgerbewegingen als Hart Boven Hard? Vervellen die tot een politieke partij? Of blijven ze hun rol als "nieuw middenveld" spelen?

Ik vat samen: rechts Vlaanderen werkt nu al samen in twee regeringen (met beweging.net als aanhangwagen), links Vlaanderen heeft dat ooit één keer gedaan en verloor daarna de helft van zijn aanhang.

Time is on my side, denkt Bart De Wever. En dat is niet onterecht. Als hij slaagt in zijn opzet zal hij België misschien niet gesplitst hebben, maar wel Vlaanderen. En daar was het hem wellicht altijd al om te doen. Dàt is zijn echte staatshervorming.
LEES OOK
Karl van den Broeck / 11-10-2016

De grote staking van Kris Peeters

Hoofdredacteur Karl van den Broeck over de weinig sociale maatregelen in de begroting 2017 en waarom CD&V een 'linkse trofee' zo hard nodig heeft.
3957571754_d7f0939224_b
Tom Cochez / 10-10-2014

De pontonbrug naar Zweden

Het heeft zijn tijd nodig gehad maar vandaag hebben we de Zweedse coalitie die we met z'n allen op 25 mei mogelijk hebben gemaakt. Het onuitgegeven bondgenootschap van MR, N-VA,…
Tom Cochez
Peter Casteels / 28-01-2013

Rutten schiet in eigen voet

'N-VA heeft dringend betere tegenstanders nodig. Geen voorzitters die zichzelf wentelen in zelfbeklag over een verloren postje.' Als het schouwspel dat Open VLD opvoerde rond de…
Peter Casteels - Column - Uitgelicht