Historisch

Akkoord

Historisch? De waakhond in mij die Argwaan heet begon al meteen onrustig te worden in zijn kot. Het woord ‘historisch’ voelde aan alsof er dra iemand op je erf staat om je een lading nep te verkopen. Maar ik begon me meteen te schamen voor deze reactie. Op Facebook las ik hoe een klimaatjournaliste het omschreef als een ‘champagnemoment’. Ze gaf daarbij zelf aan dat haar kritische vermogens haar niet verlaten hadden, maar nu was het toch even tijd voor feest. Ik werd blij om haar blijheid. Er waren nog een paar doorwinterde commentatoren bij die het toch heel straf vonden wat Frankrijk als gastland op diplomatiek vlak had gepresteerd. Begin er maar eens aan: alle landen van de wereld zover krijgen dat ze hun poot onder afspraken zetten. Na de mislukkingen sinds de Kyoto-top gloorde eindelijk hoop. Iemand verklaarde dat het toch ook fijn was voor Parijs, een stad die nog maar onlangs zo’n terreur heeft moeten verwerken. Maar dat alleen al geeft aan hoezeer ieder van ons opgesloten zit in het moment. Het akkoord heeft te maken met de wereld die we achterlaten voor de komende generaties, zo wordt ons dat toch verteld. Wat ons nu overkomt qua terreur of geopolitieke spanningen zal slechts een historische voetnoot zijn voor de mensen na ons. Dat lijkt me een typerend detail. Denken op lange termijn is niet simpel voor de menselijke soort, het blijkt een lang leerproces.

Die avond kwam ik, lekker ouderwets in de kroeg, een Europarlementariër tegen. ‘En?’ vroeg ik. Ik kreeg een diepe zucht te horen waarna slechts één zin: ‘Het zit dubbel.’ Mijn waakhond die Argwaan heet begon meteen te blaffen. Ik drong niet aan op antwoorden. Thuisgekomen checkte ik een paar nieuwssites. Wat staat er nu eigenlijk in dat akkoord? Beloftes, uitstel en zoveel blinde vlekken dat ze wolkenformaties vormen. Toen ik las dat bijvoorbeeld de luchtvaart buiten schot bleef, zelfs niet vermeld werd in het meer dan dertig bladzijden tellende akkoord, was dat voor mij wat men beschaafd een "indicatie" noemt. Het "historische" karakter beperkt zich tot het drogen van inkt op papier.

Hoop en verzet

Dat neemt niet weg dat ik zo graag wil geloven dat we naar een tijdperk gaan waar fossiele brandstoffen definitief worden geweerd. Ik wil mezelf immers hoop kunnen toelaten. Ik diende het ergens anders te zoeken. Net nadat het akkoord was aangekondigd stond activiste Naomi Klein al op een podium ergens op een groot plein in Parijs om te zeggen dat het allemaal onzin was, dat deze politici geen leiders zijn, maar dat wij, de gewone burgers, dat leiderschap moeten opeisen. Deze zogenaamde leiders zijn koelies, waterdragers van het systeem, knechten van energiegiganten en allerhande multinationals. Klimaatsverandering betekent systeemverandering.

Eerst ergerde ik me aan haar woorden omdat ze net hetzelfde zei voor dat zogenaamd akkoord werd bereikt. Voor Klein leek het niet uit te maken wat er eigenlijk zou worden beslist, het was in ieder geval een leugen. In feite is dat een volledige abdicatie van politiek en diplomatie. Ik heb niettemin een paar keer naar haar toespraak gekeken en mijn ergernis verdween. Eind jaren negentig is haar parcours begonnen bij de protesten van de andersglobalisten met haar aanklacht No Logo, bij het begin van de War on Terror verdween ze even van de radar om dan terug te komen met haar boek The Shock Doctrine die de terreur van de staat verbindt met economische schokken. De laatste jaren heeft ze zich met haar boek This Changes Everything toegespitst op de strijd voor een beter milieu die zij verbindt met rechtvaardigheid en de kloof tussen arm en rijk, met een aanval op het systeem zelf waarin we leven.

Haar roep om verzet dit weekeinde, om te blijven vechten tegen een zichtbaar falend systeem dat zich tracht in te kapselen met een stevige dosis diplomatie, dubbelspraak en taboes, dat was historisch. Hoop vond ik daar. Het echte nieuws viel dus voor mij op een plein te rapen, niet in een conferentiezaal vol euforische maatpakken die op elkaars schouders kloppen. Het echte nieuws heet verzet.