Open brief Media21: het krantenoverzicht van de 21e eeuw

Beste radio-collega’s,

Het is 2015, nieuws is vooral een zaak van online-media

Zullen we nog eens een open deur intrappen? De media van 2015 verschillen radicaal van de media in 2000, en dan vergelijken we niet eens met de prehistorische tijden daarvoor. Er zijn natuurlijk nog altijd tv-zenders en radio-stations, er zijn kranten en tijdschriften. Maar nieuws halen steeds meer mensen online: als “nieuwssnack” op kantoor, mobiel van ontwaken tot inslapen, op reis, op de sofa, tijdens de match, na de liefde.

Nieuwlichterij

Die toegenomen diversiteit aan bronnen, dragers en manieren om het nieuws te volgen is een verrijking van het aanbod en biedt enorme mogelijkheden om het maatschappelijk debat te democratiseren, te versterken en zelfs te verdiepen.

Maar ergens in het noorden van de ochtend ligt een klein omheind dorpje dat dapper weerstand biedt aan al die nieuwlichterij.

De luisteraars van het Radio1-programma De Ochtend krijgen dagelijks van zes tot negen een goede selectie van wat die dag nieuws is, wordt of zou moeten zijn: de nieuwe feiten, de lopende discussies, de grote verhalen, de vergeten conflicten, de spelers die ertoe doen. Ik ben wellicht een beetje te gul, want elk aanbod heeft gaten en tekorten, en De Ochtend is daar zeker geen uitzondering op. Maar als mediamakers hebben we daar niet alleen kritiek op, we kunnen er ook begrip voor opbrengen.

Dat begrip is echter opgebruikt wat betreft het Krantenoverzicht op de Ochtend. Wie heeft die scherpe palen rond dat Gallische dorp geslagen? Wie houdt anno 2015 eigenlijk nog vol dat het relevant is om te doen alsof het nieuws alleen aangedragen wordt door de gedrukte krant die voor dag en dauw aan de redactie van de VRT bezorgd wordt, zodat iemand enkele uren later enkele opvallende en minstens één niet-relevant stukje uit die kranten kan voorlezen op de radio? Ik bedoel: wie, buiten de twee krantenverkopers die Vlaanderen nog telt, ziet nieuws nog als iets dat uitsluitend bij de ochtendkoffie hoort?

Verhofstadt

Hoe Guy Verhofstadt via zijn bestuursmandaten financieel wel vaart bij grote privatiseringsprojecten in Griekenland, hoe wapens gebruikt bij de terreur in Parijs via België passeerden, cijfers die aangeven hoe Assad nog steeds het gros van de burgerslachtoffers maakt in Syrië, onthullingen over hoe een aantal rijke Vlaamse families hun portefeuille vulden dankzij de indirecte staatssteun voor grote mediagroepen, ... het is maar een greep uit de recent op Apache gepubliceerde verhalen die blijkbaar niet voldoende nieuwswaardig zijn om het ochtendlijk overzicht te halen.

Naast het meestal uitstekende werk dat de redacties van de openbare omroep leveren, is er ook de louter signalerende functie. Welk journalistiek werk hebben de collega’s geleverd? Als Radio1 zich niet zou beperkten tot een krantenoverzicht, dan zouden de scoops waarvoor De Ochtend geen tijd of ruimte heeft ten minste vermeld en met twee zinnen toegelicht worden. Het nieuwsoverzicht zou rijker worden als het intussen héél beperkte krantenlandschap opengetrokken zou worden met verwijzingen naar opvallende interviews, uitzonderlijke dossiers en onthullingen die uit het bredere Vlaamse medialandschap komen.

De openbare omroep, zegt minister Sven Gatz in zijn recente Beleidsbrief, heeft als "taak om ondersteunend en versterkend te werken ten voordele van het pluralisme en de diversiteit in de hele mediasector. In een kleine mediamarkt als Vlaanderen is de publieke omroep een hefboom om bepaalde culturele en economische doelstellingen te realiseren. De VRT moet meer dan ooit een actieve en constructieve rol spelen in de versterking van het Vlaamse media-ecosysteem."

Druk

Er zijn weinig zaken waarover wij het zo eens zijn met de minister als over deze paragraaf. Mogen we daarom een constructief voorstel lanceren om op zeer eenvoudige wijze werk te maken van deze opdracht? Verbouw het krantenoverzicht tot een nieuwsoverzicht. Dat is een service die de luisteraars van de informatiezender van de VRT verwachten en verdienen. En zo geef je krediet én legitimiteit aan de media die het verdienen omdat ze nieuws en perspectief toevoegen: kranten en hun nieuwssites, magazines en hun nieuwssites, en waarom niet: ook pure online nieuwsspelers. Het is 2015, collega’s, de legitimiteit van een scoop, een interview of een longread zit niet langer in het medium, maar in het verhaal zelf. Vraag het thuis maar eens na bij de adolescenten.

We weten dat de VRT voortdurend gebruik maakt van online nieuwsbronnen uit buiten- én binnenland. Uit contacten met nieuwsmakers en –managers aan de Reyerslaan weten we ook dat er echte appreciatie is voor wat online nieuwsspelers realiseren, vaak met beperkte middelen. Net daarom is het zo vreemd en onaanvaardbaar dat men een relict uit het verleden overeind houdt en niet bereid blijkt om het overzicht van wat andere media aan nieuws presenteren te vervolledigen. Het zal toch niet zijn omdat de bazen van Mediahuis en Persgroep druk uitoefenen op de minister of op de directeurs van de VRT, zeker?

Media 21. In naam van hun voltallige redacties, tekenen: