Federaal ambtenarenkorps daalde al voor aantreden Michel I

Jan Walraven
Premier Charles Michel (Foto: Federale Overheid)
Premier Charles Michel (Foto: Federale Overheid)
Premier Charles Michel (Foto: Federale Overheid)
Premier Charles Michel (Foto: Federale Overheid)

In De Tijd las het als het relaas van een triomfantelijke overwinning voor de roomsblauwe, Vlaams-nationalistische regering Michel I: 'Ambtenarenbestand daalt voor het eerst sinds 1996'. Uit nieuwe cijfers van het Instituut voor de Nationale Rekeningen bleek volgens de zakenkrant dat de kentering was ingezet. Na jarenlang kwartaal per kwartaal gestaag te zijn toegenomen, was het aantal ambtenaren en leerkrachten in de eerste kwartalen van dit jaar met zomaar eventjes 4.100 eenheden afgenomen.

Een succes volgens De Tijd: de besparingen van de regering Michel I werpen hun vruchten af. De economie doet het beter en het gedaalde aantal ambtenaren zorgde niet - zoals de vakbonden vreesden - voor een daling van het totale aantal jobs. Integendeel, in de privé -en zorgsector kwamen er banen bij. De totale banenbalans is met 15.000 nieuwe jobs uitermate positief. Door het beleid van de nieuwe federale regering durven ondernemers opnieuw mensen aanwerven, klinkt het bij de hoofdeconoom van Voka, Stijn Decock.

Kentering

De cijfers waarop De Tijd zich baseert komen rechtstreeks uit de Kwartaalrekeningen van het Instituut voor de nationale rekeningen en werden opgemaakt door de Nationale Bank. Om visueel vast te stellen dat 'het ambtenarenbestand voor het eerst daalt sinds 1996' zet De Tijd de cijfers van de eerste twee beschikbare kwartalen van 2015 af tegen die van de voorbije drie jaar. Die grafiek vertoont begin 2015 inderdaad een duidelijke knik.

Grafiek De TIjd 03/11/2015
Grafiek De TIjd 03/11/2015

Wat betekent nu het cijfer van 808.500 in een grafiekje met als titel 'Sinds lang minder ambtenaren'? Dat er momenteel zoveel ambtenaren in België aan het werk zijn? Dat zou je inderdaad denken. De Tijd duidt - ondanks de titel van de grafiek en het volledige stuk - in de tekst zelf al aan dat het gaat om ambtenaren en leerkrachten.

Die laatste zijn in de striktste zin van het woord inderdaad ambtenaren, maar onderwijs is natuurlijk al sinds enkele tientallen jaren de gemeenschapsbevoegdheid bij uitstek. Een wijziging in het aantal leerkrachten kan daarom niet op het conto van de federale regering Michel worden geschreven.

In de jaarrekeningen van de Nationale Bank worden "ambtenaren" en leerkrachten bovendien telkens in afzonderlijke categorieën ondergebracht.

In de PP-categorie zit het onderwijspersoneel. Het aantal onderwijzers stijgt de laatste tien jaar steevast. Van 332.600 in 2005 naar 380.000 in 2014. Omdat een apart cijfer voor de twee eerste kwartalen nog niet beschikbaar is, kunnen we niet inschatten of er ook in 2015 leerkrachten bijkwamen. "Onder de regering-Di Rupo kwamen er 12.500 ambtenaren en leraren bij," schrijft De Tijd. Die stijging lijkt echter voor het overgrote deel te wijten aan een gewestelijke toename van het aantal leerkrachten.

Federaal ambtenarenkorps

Hoe zit het dan met de "echte" ambtenaren, zonder de leerkrachten? Daarvoor nemen we de categorie OO onder de loep. In die categorie zitten volgens Valérie Goeders, statisticus bij de Nationale Bank, ambtenaren van zowel de "federale overheid, overheden van gemeenschappen en gewesten, provinciale overheid en gemeentelijke overheid (het OCMW ook)" vervat. Daarnaast bevat de categorie ook personeel van de "ziekenfondsen en zorgkassen, en overige instellingen van de sociale zekerheid."

Sinds 2011, het jaar waarin de regering Di Rupo van start ging, gaat die categorie steeds in dalende lijn. De Nationale Bank publiceert echter geen opsplitsing van die cijfers naar bestuursniveau. De via andere kanalen beschikbare regionale en gemeentelijke cijfers zijn bovendien onvolledig of weinig recent.

Om correct in te schatten waar die daling precies zit, en dus te zien wie welke "pluimen" op z'n hoed mag steken, hebben we de aparte cijfers van het personeelsbestand van de federale overheid nodig. Daaruit blijkt dat hun aantal sinds 2009 steeds in dalende lijn gaat. De daling was inderdaad feller tijdens de eerste twee kwartalen van 2015, onder het bewind van premier Michel, maar de cijfers tonen overduidelijk aan dat het federale ambtenarenkorps al veel langer afslankt, ook onder Di Rupo.

Los van de vraag of ambtenaren inderdaad zulke ongewilde en te vermijden soortgenoten zijn, wordt duidelijk dat het beeld van Michel als eerste diëtist van het federale overheidsapparaat sinds Dehaene alvast ietwat bijgesteld moet worden.

LEES OOK
Tom Cochez / 07-04-2011

Op pad met Elio

Een perstrip door de Borinage met, van en door Elio Di Rupo verzekerde de PS-voorzitter eerder deze week van een flinke portie persaandacht. 't Is natuurlijk weer eens wat anders…
Elio Di Rupo kon begin deze week op heel wat aandacht van de media rekenen ( Foto Danny Gys - Reporters)