Het laatste debat in de Kempische reeks ‘Macht van de media’ ging over de afwezigheid van allochtonen en bij uitbreiding alle minderheidsgroepen in de Vlaamse media. Dat er een probleem van ondervertegenwoordiging is, mag duidelijk zijn. Julie De Smedt doet voor het Steunpunt Media kwantitatief onderzoek naar de aanwezigheid van mensen met een migratieachtergrond. “Alles bij elkaar gaat vijf procent van de aandacht van media naar allochtonen. In Wallonië is dat deel veel groter, maar de samenleving is ook veel meer divers”, zei ze. “Daarnaast is er de keuze van onderwerpen: politici met een migratieachtergrond komen de helft van de tijd aan het woord over typische thema’s zoals immigratie en asiel.”
“De VRT is heel hard bezig met diversiteit”, gaat ze verder. “Zij hebben daar een aparte cel voor. Commerciële media doen minder hun best. Daar gebeurt het op een meer spontane manier. In een programma als ‘So you think you can dance’ op VTM komen als vanzelf veel meer verschillende mensen aan bod omdat zo’n programma andere mensen aanspreekt.” Schrijver en activist Dyab Abou Jahjah, de tweede debater van de avond, ziet het somber in voor de VRT: “Ze hebben een omslag gemaakt: N-VA begint te wegen op de beslissingen die de VRT neemt. Ze komen nu waarschijnlijk in de problemen als ze hun streefcijfers voor allochtonen wél halen.”
Fried Aernouts (StampMedia): Wij willen een afspiegeling zijn van de samenleving. Anders worden we toch irrelevant
Abou Jahjah, die zichzelf als spreekbuis van minderheidsgroepen profileert, ziet bij alle titels en mediahuizen problemen. Ook bij de krant waar hij een vrijdagcolumn heeft: “Er zijn latente en minder latente mechanismen die bepaalde bevolkingsgroepen bevoordelen. Blanke mannen van veertig zijn dat meestal. Dat zie je overal. Bij De Standaard werken veel progressieve mensen met een stedelijk profiel. Ze denken dat ze goed bezig zijn als het over diversiteit gaat, maar dat is helemaal niet het geval. Hun redactie is helemaal blank.” Onderzoek waar De Smedt naar verwijst, toonde aan dat inderdaad 95 procent van de redacteuren in Vlaamse media blank zijn.
Mainstream
Bij StampMedia wordt er veel moeite gedaan om mensen met een migratieachtergrond aan te trekken. “Wij willen een afspiegeling zijn van de samenleving. Anders worden we toch irrelevant”, vertelt Fried Aernouts. Hij is coördinator van de nieuwssite voor jongeren. “We gaan daar echt actief naar op zoek. Maar empathie is ook belangrijk. Het betekent geen pintjes meer drinken op de redactie omdat sommige mensen het daar moeilijk mee hebben.”
Wanneer het over het belang van rolmodellen voor allochtonen gaat, die vandaag misschien ook in de media ontbreken, gaat Dyab Abou Jahjah in het verweer. “Zulke succesverhalen zijn platitudes. Het probleem is structureel: het gaat niet over een gebrek aan motivatie. Allochtonen hebben pas succes als ze veel getalenteerde zijn dan anderen, geluk hebben of twee tot drie keer harder hun best doen dan de rest. Wel, ik wil niet dat mijn dochter twee tot drie keer harder haar best moet doen dan haar vriendinnetjes.”
Ook de rolmodellen die soms worden opgevoerd, kunnen bij Abou Jahjah niet op goedkeuring rekenen. “De media houden van verschillende kleuren maar niet van diversiteit. Dat gaat over andere ideeën, en ze willen enkel ideeën die in de mainstream passen. Nieuwe en innovatieve ideeën zouden ons nochtans uit de crisis kunnen helpen. Op de opiniepagina’s van De Standaard mag ik schrijven wat ik wil, maar de krant neemt geen redacteuren aan die echt anders denken. Daar zijn ze bang voor. Dan speelt een conservatieve reflex.” Over dat onderwerp schreef Abou Jahjah, in een reactie op een bijdrage van ombudsman Tom Naegels, in september al een column in de krant.
Abou Jahjah: N-VA begint te wegen op de beslissingen die de VRT neemt. Ze komen nu waarschijnlijk in de problemen als ze hun streefcijfers voor allochtonen wél halen
Samenzwering
Als nieuwsmedia geen afspiegeling meer zijn van de samenleving, zijn sociale media dat misschien wel en dat blijft volgens Fried Aernouts niet zonder gevolgen: “Er is zoveel informatie. De gekste samenzweringstheorieën doen de ronde. Na de aanslagen op Charlie Hebdo, was op internet te lezen dat de Mossad daarachter zat. Bepaalde jongeren die ik ken, waren daar ook van overtuigd. Ze geloven niet meer wat journalisten schrijven.”
Volgens Abou Jahjah is het probleem breder: “Media liegen ook vaak, en publiceren soms evengoed samenzweringstheorieën. Ik zie het verschil niet goed. Er zijn heel veel serieuze mensen actief op sociale media, en de massa zorgt ervoor dat fouten worden gecorrigeerd. We moeten echt niet bang zijn voor sociale media.”
