In oktober ging de documentaire ‘Citizen Four’ van Laura Poitras in de Verenigde Staten in première. ‘Citizen Four’ was het pseudoniem waarmee Edward Snowden zijn eerste mails aan de Amerikaanse documentairemaakster en journaliste ondertekende. Wat daarna volgde, is bekend: de onthullingen over de praktijken van het Amerikaanse National Security Agency (NSA), haar Engelse en kleinere tegenhanger, de Government Communication Headquarters (GCHQ) en andere wereldwijde spionageprogramma’s van overheden. Snowden, in dienst van een onderaanneming van het NSA, bezorgde de duizenden documenten niet enkel aan Poitras maar ook aan journalisten van The Guardian en The Washington Post. Zo onthulde hij de immense spanwijdte van de afluisterprogramma’s die door de Amerikaanse veiligheidsdiensten worden uitgevoerd.
Snowden was er zich van bewust dat deze programma’s tegen de grens aanzaten van wat legaal was, of er zelfs helemaal aan voorbijgingen. Daarom loste hij een waarschuwingsschot, ook al wist hij dat hij in ballingschap zou moeten gaan. Gepassioneerd als Snowden is door digitale informatie, en dan vooral de computertaal die erachter zit, had hij op zijn computer – zo bleek uit de beelden die van hem werden verspreid - stickers geplakt van TOR, een systeem waarmee mensen anoniem op internet kunnen surfen, en van de Electronic Frontier Foundation, een organisatie die bekend werd om haar strijd voor burgerrechten op internet.
De expertise van Snowden en die stickers geven aan dat hij eerder een hacker is dan een klokkenluider. Hij is geen computercrimineel, zoals Snowden vaak in media werd afgeschilderd, maar wel nieuwsgierig en geïnteresseerd in digitale systemen. Daarbij volgt hij niet altijd de voorgeschreven gebruikshandleidingen. Hackers zijn sowieso mensen die de macht wantrouwen en voorstanders zijn van decentralisatie en openheid.
Hackers zullen in de toekomst alleen maar een grotere rol opeisen in het publieke debat
Wikileaks
Enkele maanden voordat Edward Snowden met zijn onthullingen kwam, werd de webdocumentaire 'Geek Politics' voorgesteld. Die wil een beeld schetsen van het universum van hackers en hun politieke ideeën over internet, spionage en de vrijheid van meningsuiting in de digitale ruimte. Het idee om daar werk van te maken kwam er nadat die andere klokkenluider, Chelsea Manning, duizenden documenten over de oorlogen in Irak en Afghanistan en notities van Amerikaanse diplomaten naar Wikileaks had gelekt.
We volgen het parcours van Julian Assange, vooraleer zijn mediagenieke Wikileaks bekend werd, en zien dat er daarvoor heel veel organisaties waren die net begonnen met hun technologische know how in te zetten voor politieke doeleinden. Het is een cluster van hackers die ook een rol speelden bij het begin van de Arabische lente. Zij zorgden voor vrije toegang tot internet in Egypte.
Vandaag bestaat er van 'Geek Politics' - een project waar twee jaar en half aan werd gewerkt en vorig jaar in het Frans werd gelanceerd - een Nederlandstalige versie. Hackers zullen in de toekomst alleen maar een grotere rol opeisen in het publieke debat, daarom is het belangrijk om hun perspectief te bekijken en te leren kennen. Niet alleen over de almacht van veiligheidsdiensten, maar ook over de commercialisering van internet, auteursrechten en veel andere onderwerpen.
De documentaire Geek Politics kunt u doornemen in een apart venster.
