Urenlange discussies heb ik er deze zomer over gevoerd, over de relatie tussen het eigen koopgedrag en de directe omgeving waarin wij leven. Kort door de bocht komt het er volgens mensen op neer dat je tegenwoordig een loser bent als je producten te duur aankoopt. Mensen hebben altijd wel een winkel of liever nog een website in de aanbieding waar alles goedkoper is, want in een globale markt wordt de bodem vrolijk uit elk prijsvat geslagen.
Zilverlingen
De echte rotzakjes zijn uiteraard de mensen die niet te beroerd zijn uitleg te vragen bij de lokale handelaar, die nog enige trots schept in productkennis, zorgvuldig mentale notities nemen en de hele zwik dan door Amazon of andere amorele winstkoeien laten doorsluizen naar de eigen kribbe. Dat wordt dan gratis aan huis geleverd door koeriers die overleven op energiedrankjes, voorverpakte broodjes, goedkope tabak en een schandalig laag loon-per-levering. Vinden we allemaal best redelijk, als onze hebbedingetjes weer een paar zilverlingen goedkoper zijn.
Klagen wel hoor, dat de lokale beenhouwer ermee ophoudt en de kruidenier tegenwoordig rekken vult in de supermarkt even verderop. De bakker heeft bij zijn pensioen zijn ovens op de boot gezet omdat hij ze in eigen land aan de straatstenen niet kwijt kreeg, laat staan dat iemand de zaak zou overnemen. Vinden we allemaal best lastig, dat we niet meer om de hoek snelsnel de kleinigheden kunnen kopen die we tijdens de wekelijkse boodschappen vergeten zijn. Dat andere mensen niet gewoon zorgen dat de broodnodige lokale handel overleeft; rampzalig.
slaapdorpjes
Het komt er op neer dat je tegenwoordig een loser bent als je producten te duur aankoopt
Eigenlijk is het niets meer of minder dan het goeie ouwe prisoner's dilemma. Wat mij individueel het best uitkomt, zit de groep in de weg. Of beter gezegd: wat mij individueel het beste lijkt uit te komen, want uiteraard heeft niemand iets te winnen bij de verwoestijning van de lokale gemeenschap. In Frankrijk spreken ze over slaapdorpjes: dorpen in de buurt van steden waar mensen enkel komen om te slapen of op zijn minst de uren tussen vijf 's avonds en negen 's morgens achter gesloten deuren door te brengen.
Dat we dat, onder de moker van de wet van de goedkoopste aanbieder hebben kunnen afleren, een ander iets gunnen, ik sta er nog dagelijks van versteld. In mij schuilt geen homo economicus en het merendeel van mijn beslissingen zwemt dwars tegen de maalstroom van het zogenaamd rationele denken in. De illusie dat ik op een af andere manier naar de bron kan, misschien moet je mij die dan maar gunnen.
