Dat hele geruzie om de arbeidsmarkt zou toch ook een goed toneelstuk kunnen opleveren? Verschrikkelijk mooi zou ik het vinden: een sollicitant die niet aangeworven wil worden die op gesprek komt voor een vacature die geen invulling behoeft, op een spetterende tekst van Dimitri Verhulst. Er is nauwelijks een betere manier denkbaar om de wederzijdse afhankelijkheid van werkgevers en werknemers te onderstrepen. Ze hebben elkaar nodig om elkaar niet nodig te hebben, zoiets. Had die Van Eetvelt daar eens aan kunnen denken in zijn gebruikelijke potje onnodig kniestampen?
A-capellakoor
Er is iets vreemd aan de hand met onze solidariteit. Ze is er wel – ik ken namelijk niemand die niet minstens met een paar andere mensen solidair is - maar ze lijkt zich steeds meer te beperken tot een inkrimpende groep van gelijken. Wie buiten het eigen profiel valt, hoeft niet meer op enige solidariteit te rekenen. Zelfs onverschilligheid is de buitenstaander niet gegund: met pek en veren moet hij de straat op. Misschien beeld ik me slechts in dat het ooit anders is geweest. Zeker kan ik me inbeelden dat het anders kan zijn.
Als onze samenleving een orkest was dan zouden de koperblazers niet met de houtblazers willen spelen. De snaarinstrumenten zouden de beste partijen voor zichzelf houden. De percussie zou plannen smeden om het koor in de hoek te drummen en de dirigent verschuilt zich in de bar achter een zoveelste gin-tonic en kaart een boompje met de barman. Als onze samenleving een orkest was, dan speelde ze een kakofonie van briljante partijen die elkaar aan flarden snijden. Het grote probleem is dat onze samenleving effectief een orkest is. Ze is geen big band, geen strijkkwartet of a-capellakoor.
Eerste viool
Ik ken niemand die niet minstens met een paar andere mensen solidair is
Uiteraard doet Van Eetvelt met zijn uitspraken meer kwaad dan goed. Dat krijg je altijd wanneer de eerste viool zich consequent als een prima donna opstelt. Het voortdurende opbod tussen onderdelen van het orkest die elkaar het licht in de ogen niet gunnen, is door geen enkele dirigent in de hand te houden. Dan maakt het niet uit dat onze ondernemers de meest innovatieve zijn, onze werknemers de meest productieve, onze ambtenaren de best opgeleide.
In een orkest, zo heb ik me laten wijsmaken, moet elke muzikant in de eerste plaats luisteren. Het geheel is er sterker dan de delen, elk afzonderlijk en allen samen. Als de eenzame zangers dat leren, luisteren naar de krachtige stem uit de achtergrond die al een leven lang een evidentie lijkt, als ze even de tijd nemen om hun frank te laten vallen dat ze niet alleen op het podium staan, dan vallen partituren samen tot een symfonie zonder weerga.
