Nee, daar hebben we nog een hele week plezier aan beleefd. Het hoogtepunt werd verzorgd door Ignace Van Doorselaere die de lezers van De Tijd verraste met een psychedelische analyse over de ziel van de kiezer. Die is centrumrechts, zo bleek. Andreas Tirez diende hem ondertussen van gepaste repliek, dus daar valt geen eer meer mee te halen. Te hopen valt dat de naam van Van Doorselaere hierna uit de adressenlijsten van actualiteitenrubrieken en krantenredacties wordt geschrapt, maar binnenkort treedt hij ongetwijfeld weer ergens op als ernstige commentator. Wouter Torfs kan tenslotte niet altijd present zijn.
Aardbeving
Ook over de ziel van de Europeaan was er vorige week nieuws. Intentieprocessen maken voor Vlaamse kiezers is al onbegonnen werk, maar een optelsom maken van verkiezingen in 28 landen (waar er ook nog eens een apathische desinteresse voor heerst) is waanzinnig. En toch gebeurde dat met de overwinningen die eurosceptische partijen her en der hadden behaald. “Voor een keer leken de Europese leiders het eens te zijn: De Europese Unie moet veranderen, en wel snel. […] De Unie moet meer doen om groei en jobs te creëren, en weer relevant worden voor haar burgers”, schreef The Economist. Het blad was het daar – ondanks de nietszeggende formulering – mee eens. De verkiezingen waren een aardbeving geweest voor de Europese politiek.
De Europese Unie moet omgegooid worden. Politici moeten gehoor geven aan het signaal van de kiezer en inbinden. Europa moet zich niet langer met alles bemoeien. Voor een eurofiele Belg als ik – dat zijn we allemaal – is het bevreemdend om te zien met welke snelheid de discussie over de zin en de bestaansredenen van de Unie terugkeerde. Waren we daar niet al aan voorbij? Zou het niet kunnen dat er niet voor de ontmanteling werd gestemd, maar simpelweg voor een ander beleid?
De eurozone, die de voorbije jaren moeilijk te onderscheiden was van de Unie, voerde een rampzalig crisisbeleid. Het is niet omdat burgers zich daar met een proteststem van afkeren dat ze ook weer de discussie over de Brusselse beslissingsmacht willen heropenen. Voor Europese verkiezingen hadden de malcontente Fransen nu eenmaal weinig andere keuze dan Marine Le Pen van het Front National. In de meeste eurolanden zijn de meerderheidspartijen genadeloos afgestraft door het electoraat tijdens eerdere verkiezingen. Geen enkel land is daardoor in een existentiële crisis gestort.
Euro
Als Europese kiezers – het gaat overigens nergens om een meerderheid – werkelijk af willen van de Europese bemoeienissen, kijken we aan tegen jaren waarin de politieke realiteit steeds verder zal af komen te staan van het electoraat. De enige manier om de euro een kans van slagen te geven, is een enorme soevereiniteitsoverdracht. Daar is vandaag nog maar weinig van te merken. De Europese Commissie probeert weliswaar begrotingsregels te dicteren, maar zelfs daar houdt lang niet iedereen zich aan. Sociale, fiscale en economische wetgeving moet nog grotendeels worden geharmoniseerd.
Iedereen die beweert dat de noodkreet van de Europese kiezer gehoord moet worden, en zelfs de koers van de Unie moet wijzigen, heeft uit te leggen hoe een gemeenschappelijke munt daar mee valt te combineren. De euro is er. Er is geen enkele politicus die zelfs maar wil nadenken over het opheffen van de euro. Tijd dat ze daar de consequenties eindelijk van onder ogen zien. Misschien zijn de weken en maanden na verkiezingen daarvoor het geschikte moment.
