Ik hoef het de redactie van Newsmonkey niet te vertellen: in de Verenigde Staten stelt de presidentscampagne heel wat voor. Het is een vierjaarlijkse hoogmis van politieke spanning sensatie en amusement. Jaren later wordt er nog steeds nagenoten. Na de verkiezingen van 2008 verschenen talloze boeken (zoals de ook verfilmde ‘Game Change’) en documentaires zoals de fabelachtige ‘By the people’. Het enige wat wij aan de campagne van 2012 overhielden, was een fotoreeks waarin Bart De Wever komische bretellen draagt.
Nu is het provinciale politieke bedrijf in Vlaanderen en België niet te vergelijken met de epische kiesstrijd in de VS, maar er is een essentieel verschil dat maakt dat onze campagnes nooit door HBO zullen worden verfilmd. Er ontbreekt een goed verhaal. Kort gezegd: wij hebben geen peilingen. Of we hebben er in ieder geval te weinig. Waar schommelende peilingen in de VS, maar in zowat alle andere landen zorgen voor een spanningsboog of op zijn minst een verhaallijn, oogt het electorale landschap hier voor de verkiezingen als een stilleven. ‘Wie doet N-VA wat?’, vroeg Bart Eeckhout zich op basis van een zeldzame peiling op de voorpagina van De Morgen af. We zullen het antwoord pas op verkiezingsavond kennen. Er zijn onvoldoende data om op voorhand verschuivingen – hoe futiel of zelfs misleidend ook – te vinden.
Een sketch
Een kiescampagne in Vlaanderen is voor journalisten en commentatoren behelpen. De meest gebruikelijke bezigheidstherapie is het eindeloos doordenken van uitspraken en aanvalletjes. Een politicus haalt – al dan niet berekend – uit naar een concurrerende partij (tijdens een kiesstrijd niet zo heel ongewoon), of vertelt iets anders, en op basis van zo’n quote wordt de hele regeringsvorming uitgestippeld. Stomvervelend is dat, maar je komt er de dag wel mee door. Zo was Walter Pauli in oktober al druk om met twee weekendinterviews in de hand de toekomst van ons land te voorspellen. In De Morgen van vandaag probeert ook Eeckhout enkele snippers samen te leggen tot iets wat op een toekomstvoorspelling moet lijken.
Een Vlaamse verkiezingscampagne moet het meer van de ambiance dan van de suspense hebben
Wat dit jaar wel een verhaal is, maar helaas met een flinterdun plot, zijn de berekeningen van de verkiezingsprogramma’s. Dat levert enkele aardigheden op zoals de factcheckers van de VRT – hoewel die in regeringstijd meer impact kunnen hebben – maar eigenlijk is het in de eerste plaats een slechte sketch. Iemand had Gert Peersman wijsgemaakt dat de partijen hun beloftes ernstig zouden narekenen, en de arme man geloofde dat. Dat was even schrikken toen het tegendeel alsnog het geval bleek. Het rekenwerk van de KUL zal in het beste geval aantonen dat de retoriek van politici verschilt van de effecten van hun verkiezingsplannen, maar dat hebben we nog te goed.
Nee, eigenlijk is de verkiezingscampagne in Vlaanderen niet veel anders dan een opeenstapeling van mediamomentjes. Partijen organiseren persconferenties, bedrijfsbezoeken en stadswandelingen in de hoop dat journalisten er een verslag over schrijven. En journalisten organiseren interviews, dubbelgesprekken en debatten in de hoop dat politici een uitspraak doen waar we weer een hele dag over kunnen speculeren. Een Vlaamse verkiezingscampagne moet het meer van de ambiance dan van de suspense hebben. Ze doet nog het meeste aan een wekenlange fancy fair denken. Maar geniet u er vooral van: daarna begint de regeringsvorming.
