Het duidingsprogramma opende donderdag met de persconferentie van de voorzitter van de PS, Paul Magnette. Een werkbonus voor miljoenen Belgen wil zijn partij financieren door hogere belastingen op vermogen, aandelen en financiële transacties en – vaste prik – door de strijd tegen fiscale fraude op te voeren. Een (hogere) vermogensbelasting is sinds de financiële crisis een populair beleidsvoorstel en columnonderwerp in Europa en de Verenigde Staten, en ook in Vlaanderen pleitten onder meer Gert Peersman en Koen Schoors ervoor in ‘De Perfecte Storm’. Maar Terzake had het niet begrepen op de ‘rijkentaks’.
Demagogie
Opvallend was dat de voorstellen van de PS in de reportage en de inleiding meteen werden gekaderd als een reactie op het succes van de PTB/PVDA+. Volgens Annelies Beck profileerde de PS zich ‘noodgedwongen’ linkser. In de peilingen staat de partij op verlies. Dat de partij zou reageren op een economische crisis van heb ik jou daar, was ondenkbaar. Journalist Jonas Muylaert tijdens de reportage: “Dat is het echte probleem van de PS. Onder druk van het extreemlinkse PTB moet het linkser dan links worden. Ook al is het dan op het randje van populistisch, zoals een rijkentaks.”
Zulke manoeuvres van de partij die de premier levert, vroegen om meer duiding en commentaar. Daarvoor had Terzake schoenenfabrikant Wouter Torfs uitgenodigd. En alleen Wouter Torfs, zoals het programma een vakbondsleider zou vragen om het verkiezingsprogramma van N-VA te analyseren. Met Torfs overliep Beck één voor één de ideetjes van Magnette. Hij was er – weliswaar om redenen die alle kanten opschoten – allemaal tegen. Als uitsmijter noemde hij een vermogensbelasting ‘demagogisch’. De tijd ontbrak helaas om dat ook even te onderbouwen.
Als de nieuwsdienst een factchecker aanstelt voor politieke partijen, is het maar net zo kies om er ook eentje voor zichzelf te installeren.
Het is eenvoudig. Een journalist die een vermogensbelasting ‘linkser dan links’ noemt, om maar te zwijgen van het godsgruwelijke ‘op het randje van populistisch’, is incompetent. Die heeft geen flauw benul van het economische debat dat hij moet verslaan. Zo scheen Muylaert niet te weten dat een gelijkaardige vermogensbelasting eenmalig door de regering Di Rupo is geïnd. Een redactie die ervoor kiest om één werkgever te vragen als gast over een partijprogramma, heeft iets uit te leggen. Een debatformule is niet altijd even aangenaam – daar is Terzake vorig jaar zelf achter gekomen – maar dat ontslaat niemand van de plicht om enige objectiviteit aan te houden.
Links bastion
Er zijn meer voorbeelden. Ook de Septemberverklaring van de Vlaamse regering werd in de studio door één enkele CEO, Grete Remen, van commentaar voorzien, en enkele weken geleden werd Marc De Vos van de bedenkelijke denktank Itinera wederom opgevoerd als academicus/scheidsrechter. Daartegenover staat een gevoel dat bij veel rechtse Vlamingen leeft: Terzake is een links bastion. Ook zij hebben voorbeelden. Zij ergeren zich evenzeer aan hetzelfde gemak waarmee Peter Mertens wordt opgevoerd als waarmee vroeger Bart De Wever werd gevraagd. Eerder dan dat de redactie ideologisch vooringenomen is, waait ze met de wind mee.
Dat is niet makkelijk te verhelpen. Een stijging van het programmabudget zou de redactie kunnen professionaliseren – Muylaert heeft de tijd niet om zich ernstig in te werken -, maar dat zit er niet in. Realistischer en ook constructief (ik word ouder) zou een ombudsman zijn voor de nieuwsdienst van de VRT. Die programma’s ontsnappen aan televisierecensenten, waardoor hun kwaliteit enkel op Twitter wordt bekritiseerd door gelegenheidskoren. Met dezelfde opdracht als Tom Naegels bij De Standaard (en hopelijk ook dezelfde reputatie) zou een ombudsman zich elke week in een blog over een opmerking als deze kunnen buigen. Als de nieuwsdienst een factchecker aanstelt voor politieke partijen, is het maar net zo kies om er ook eentje voor zichzelf te installeren.
