De hypes van de Staten-Generaal voor de media

Peter Casteels
rik de nolf
Rik De Nolf (screenshot uit 'Terzake')
rik de nolf
Rik De Nolf (screenshot uit 'Terzake')

De derde Staten-Generaal was net als de vorige edities bedoeld om na te denken over de toekomst van de mediasector en, in tweede orde, de journalistiek in Vlaanderen. In haar verwelkoming herinnerde Ingrid Lieten aan het moto van de vorige editie: “Sterker door samenwerking.” Hoewel de grote mediahuizen daar de laatste jaren zodanig veel gehoor aan gaven dat de Vlaamse mediaregulator onlangs nog waarschuwde voor een ongezonde concentratie in het landschap, hield de minister eenzelfde pleidooi. “De krachten bundelen leidt tot resultaten”, hield ze ook deze keer de zaal voor.

In het grote kopstukkendebat kwamen de CEO’s van alle grote mediahuizen aan het woord, maar de steeds belangrijker wordende distributeurs van televisie ontbraken. Telenet werkte zich nochtans dezelfde dag in het nieuws door aan te kondigen naar het Grondwettelijk Hof te stappen om het decreet uitgesteld kijken van Lieten aan te vechten. Dat bepaalt dat Telenet en Belgacom met de zenders moeten onderhandelen als ze diensten willen aanbieden die het mogelijk maken om bijvoorbeeld reclame door te spoelen. Telenet argumenteert dat internationale spelers als Google en Apple zich daar niet aan hoeven te houden, waardoor het decreet oneerlijk is.

Peter Bossaert, CEO van Medialaan (waar onder meer VTM huist), had het zichtbaar moeilijk met de zoveelste demarche van Telenet en kwam herhaaldelijk terug op de onhoudbare concurrentiepositie van het bedrijf. Telenet is niet enkel distributeur, maar biedt zelf diensten aan en heeft haar oog ook laten vallen op de zenders van SBS. “Door de verticale integratie probeert het bedrijf de hele keten in handen te krijgen. Hoe kan er nog sprake zijn van normale concurrentie”, vroeg Bossaert zich af. Zijn collega van SBS, Philippe Bonamie, was het daarmee eens, maar waarschuwde ervoor om een al te hevige strijd te voeren. “In een café waar gevochten wordt, komt niemand iets drinken.” Hij zocht liever in onderling overleg naar oplossingen.

Peter Bossaert (Medialaan): Telenet wil de hele keten in handen krijgen: hoe kan er nog sprake zijn van normale concurrentie?

'Hype'

Leo Hellemans van de VRT probeerde de aandacht die zich in debatten als deze onherroepelijk op de openbare omroep en meer bepaald haar reclame-inkomsten vestigt, handig af te leiden. “In Engeland heeft men een interessant onderzoek gedaan: voor elke euro die in de BBC wordt geïnvesteerd, gaan er twee naar de hele mediasector. Voor Vlaanderen zijn er geen cijfers, maar de VRT kent ongetwijfeld ook zo’n multiplicator voor de andere bedrijven. ” Hellemans was overigens de enige manager die rigoureus toegaf dat er iets mis was met de kwaliteit van de inhoud: “Er is minder ruimte voor onderzoek of voorbereiding door journalisten dan tien jaar geleden.  Eigenlijk is de maat vol: wij willen terug meer inzetten op vakmanschap.”

De andere drie aanwezigen waren CEO’s uit de printindustrie. Hans Cools van Sanoma was komen opdagen, terwijl de toekomst van de mediasector in Vlaanderen moeilijk een bekommernis van hem kan worden genoemd: hij is de komende maanden druk met het ontmantelen van de Vlaamse tak van het Finse mediabedrijf. Luc Missorten had zich te verdedigen tegen de kritiek op het samenlevingscontract van Corelio en Concentra in het Mediahuis. Aan de ingang van de Staten-Generaal hadden zich vakbondsmanifestanten van zijn bedrijf verzameld, en ook uit een poll die ter plaatse werd gehouden bleek dat 56 procent van de aanwezigen vreest dat verder concentratie zal leiden tot een verschraling van het aanbod. Zo niet Missorten: “De middelen die we besparen door niet langer vier journalisten naar dezelfde persconferentie te sturen, kunnen we herinvesteren in ons bedrijf.” Hij maakte zich niettemin ook zorgen en had het over ‘planetair wijzigende marktomstandigheden’. “Wie niets doet, pleegt zelfmoord”, was zijn boodschap.

Rik De Nolf van Roularta zorgde – meer op Twitter dan in de zaal – voor enige opschudding door te suggereren dat de digitale lezersmarkt een ‘hype’ was. Uit de rekeningen die hij heeft op te maken, leidde De Nolf af dat mensen die zijn bladen (Knack, Trends,…) lezen veel waardevoller zijn dan de bezoekers van zijn nieuwssites. Al is het maar omdat wie een tijdschrift in handen heeft veel meer reclamepagina’s kan doorbladeren dan wie één internetpagina bekijkt. Langs de andere kant moet gezegd dat De Nolf niet blind is voor nieuwigheden. “Er bevindt zich een fantastische visvijver van nieuwe lezers op internet”, liet hij zich eerder ontvallen.

Dood of levend

Echt ruimte voor debat was er niet met zes bonzen rond dezelfde tafel, en dat verbeterde niet in de sessies die daarna werden georganiseerd. In ‘Digitale (r)evolutie in de nieuwsmedia’ werden Dirk Barrez (DeWereldMorgen), Hans Deridder (De Persgroep), Luc Rademakers (VRT), Wouter Verschelden (Newsmonkey.be), Casper van Rhijn (Mediahuis) en Rob Wijnberg (De Correspondent) verzameld die allemaal, net als de moderatoren Henk Steenhuis en Ides Debruyne, een woordje wilden meepraten over de digitale toekomst van de media. Iedereen zat er om zijn eigen project voor te stellen, maar van Rhijn en Deridder waarschuwden om papieren kranten niet al te snel op te geven. Van Rhijn: “Papieren verkoop zal niet meer groeien, maar het is ook niet zo dat het helemaal voorbij is.” Wouter Verschelden popelde dan weer om de papieren krant dood te verklaren. “Het budget van De Morgen bedroeg in 2012 27 miljoen euro: 11,7 miljoen ging daarvan naar de redactie. Newsmonkey kan 75 procent van haar middelen in journalistiek investeren.”

Rob Wijnberg: het ontbreekt in de pers aan ziel en karakter. Dat is nochtans belangrijker dan het precieze productieproces

Over De Morgen, waar Verschelden tussen 2010 en 2012 hoofdredacteur was, deed Hans Deridder van de Persgroep enkele boude uitspraken. “De Morgen is geen succesverhaal: we zijn absoluut niet waar we willen zijn. Binnen 6 tot 12 maanden moet die krant een heel andere smoel krijgen. Ze moet er gaan uitzien zoals kwaliteitskranten er pas binnen enkele jaren zullen uitzien. Ook digitaal.” Rob Wijnberg had daarvoor misschien een tip: “in de Nederlandse pers ontbreekt het karakter en de ziel van journalistiek. Dat is nodig: wie daarover beschikt, redt zich wel. Dat is belangrijker dan het precieze productieproces of verdienmodel.”

Over de ultieme financiering van de journalistiek verschilde zo ongeveer iedereen van mening. Dirk Barrez pleitte voor overheidssubsidies aan journalisten, terwijl Verschelden ‘principieel’ tegen subsidies was. Hij haalde dan weer de oneerlijke tarieven aan die Newsmonkey.be voor een abonnement op Belga moet betalen, en de postsubsidies die grote uitgeverijen bevoordelen. Hans Deridder noemde die subsidies dan weer een ‘mythe die blijft bestaan’ en Casper van Rhijn pleitte, misschien opmerkelijk, voor subsidies voor start-ups. Rob Wijnberg maakte van de gelegenheid gebruik om de btw-tarieven die ook in Nederland verschillen voor papieren en digitale uitgaven aan te klagen. Deze optelsom is best representatief voor de hele middag die de Staten-Generaal van de media in beslag nam. Eerder dan dat er werd nagedacht over de journalistiek, zat iedereen er om zijn eigen belangen te verdedigen.

Aan het eind van de dag werd De Media App voorgesteld. Daarin is het interview van Apache.be met Ingrid Lieten terug te vinden, maar ook artikels van andere mediaspelers.

LEES OOK
Karl van den Broeck / 12-01-2021

VRT begeeft zich op glad ijs met documentaire over Bart De Wever

De VRT zal binnenkort een driedelige documentaire uitzenden over Bart De Wever (N-VA). Ironisch genoeg was het N-VA dat aandrong op een grotere onpartijdigheid bij de openbare…
POLITICS ELECTIONS AFTERMATH NEGOTIATIONS
Karl van den Broeck / 28-01-2020

Waarom de VRT geen longreads meer mag publiceren

De digitalisering van de printmedia van DPG Media verloopt stroef en daarbij kijkt de grootste mediagroep van de Benelux boos naar de VRT. De website VRT NWS moet op de schop. Met…
andrew-guan-lTUyP3RaLpw-unsplash
Matthias Dobbelaere-Welvaert / 14-06-2019

Proximus megaproject gepersonaliseerde reclame: onze privacy kan wachten

Met de Belgian Data Alliance willen Belgische mediaspelers concurreren met Amerikaanse reuzen als Google en Facebook. Maar ze nemen die wel als voorbeeld en doen precies hetzelfde…
code privacy foto Yuri Samollov