Donderdagavond zag ik in de Antwerpse Kammenstraat een lezing van Joris Luyendijk over de bankensector. In ‘De financiële staatsgreep’ vertelde hij over zijn belevenissen in Londen zoals hij dat de voorbije jaren op talloze plaatsen deed. Op het einde kondigde hij aan dat zijn volgende project over de financiële hervormingen in Europa zouden gaan: het zijn politici die de bankensector veiliger moeten maken. Luyendijk verwacht niet al te veel van alle nieuwe initiatieven die in de periferie ontstaan. Terecht waarschijnlijk: vorig jaar veranderde in België maar zo’n 70.000 mensen van bank. Politici moeten ervoor zorgen dat álle banken gezond zijn.
Topentertainment
Met zijn liefdevolle oproep voor de klassieke politiek, maakte Joris Luyendijk een bruggetje naar Kathleen Van Brempt. Zij organiseerde de avond en sloot af met een speech die ondertussen ook op Knack.be verscheen. Nu is Van Brempt geen bankenexpert. In het Europese parlement volgt Saïd El Khadraoui dat onderwerp voor sp.a: hij verdedigde zijn werk eerder al tegen Luyendijk. Van Brempt had haar speech door haar collega kunnen laten nalezen, maar zelfs dat was niet nodig. Ze had het amper over de financiële sector, en probeerde enkel eigen punten te scoren. Luyendijk was het voorprogramma.
Twee weken geleden zag ik een soortgelijke lezing van Ewald Engelen. Hij had het niet over de financiële sector in Londen, maar vooral over de Nederlandse bankenwereld. De titel van zijn lezing was minder dramatisch, maar de toon was scherper en het entertainmentgehalte lag hoger. Dan valt het des te meer op – net als wanneer Van Brempt zelfs niet de moeite neemt ernstig in te gaan op de problemen die door Luyendijk worden aangekaart – dat het om amusement gaat. Mensen die – zoals ik – het flinterdunne verhaaltje van The Wolf of Wall Street vervelend vonden, vinden in het lezingencircuit met Engelen en Luyendijk een alleraardigst alternatief.
Mensen die het flinterdunne verhaaltje van The Wolf of Wall Street vervelend vonden, vinden in het lezingencircuit met E Luyendijk een alleraardigst alternatief
Niet eens een beetje vrolijk
In gedrukte vorm is het niet veel anders. Joris Luyendijk publiceerde tot voor kort elke donderdag een column over de bankensector op de opiniepagina’s van De Standaard. Daarin gebruikte hij de meest groteske metaforen en deed hij de gruwelijkste voorspellingen. Op de nieuwspagina’s van de krant was er weinig van te merken. Vorig jaar publiceerde ze een onderhoudende achtergrondreeks, maar wie de columns van Luyendijk overslaat, kreeg niet de indruk dat onze bankiers nog steeds aan de rand van de afgrond staan te dralen. Ook The Guardian, de krant waar Luyendijk voor werkt, bereidt zich niet echt voor op de volgende bankencrisis. Naast hem heeft ze slechts twee andere journalisten die de bankensector opvolgen.
De alarmkreten over de financiële sector zijn een mening als alle andere. Linkse politici en chique figuren bedienen zich er graag van, maar het gaat niet verder dan een mening. De dreiging is misschien te abstract. Elders wordt ze weg gelachen. Zo zette Max Pam, die niet bekend staat als een financieel expert, vorig jaar Joris Luyendijk in De Volkskrant weg als een ‘onheilsprofeet’. “Joris Luyendijk is niet eens een vrolijke profeet”, schreef Pam gekscherend. Ook een mening. En zolang niemand de waarschuwingen van Luyendijk echt ernstig neemt, genoeg om hem omver te blazen.
Ongeveer een jaar geleden sprak ik Joris Luyendijk in de marge van Mind the Bood in Antwerpen. Dat interview vindt u hier.
