Krantenuitgevers betalen geen BTW op hun digitale kranten en sites

Tom Cochez , Karl van den Broeck
Naamloos
Minister Koen Geens (Foto Rob Stevens)
Minister Koen Geens (Foto Rob Stevens)

Het drastisch veranderende medialandschap plaatst niet enkel de grote mediagroepen voor problemen. Ook de overheid weet zich geconfronteerd met nieuwe uitdagingen. Zo komt de federaal georganiseerde indirecte steun aan de pers - vooral via bpost en via een voordelige BTW-regeling- uitsluitend papieren kranten en tijdschriften ten goede. Die situatie smoort de digitale mediarevolutie in België in de kiem. Digitale exemplaren en nieuwssites hebben geen enkel voordeel bij de overheidssubsidies voor het op tijd bussen van dagbladen (ter waarde van 120 miljoen euro). Ook de feitelijke vrijstelling van BTW geldt in principe enkel voor papieren kranten. In principe, zo blijkt, want onder auspiciën van minister Geens, maakten de grote mediagroepen afspraken met de BTW-administratie om ook voor digitale exemplaren en websites de facto een BTW-0-tarief te hanteren.

Apache.be belde naar de abonnementsdiensten van De Standaard en De Tijd met de simpele vraag hoeveel BTW er op de digitale abonnementen aangerekend wordt. Het antwoord was in beide gevallen hetzelfde: 0 procent. Ook voor digitale producten worden grote mediagroepen de facto vrijgesteld van BTW. Dat blijkt ook uit de factuur (beeld zie onder) voor een digitaal abonnement op De Tijd. Daarop staat ook duidelijk vermeld dat er geen BTW wordt aangerekend.

"De kranten genieten ook voor hun digitale producten van een feitelijke verlaagde BTW-regeling", bevestigt Ilse Bosmans, adviseur BTW op het kabinet van Koen Geens. "Daarover zijn afspraken gemaakt via het hoofdbestuur. De kranten lopen momenteel geen risico op een BTW-controle door de lokale diensten."

Schemerzone

Dat laatste wil echter niet zegen dat er ook effectief een BTW-0-tarief geldt voor digitale kranten en websites. De afspraak zit gewoon in de schemerzone. In feite moeten kranten immers wél 21 % btw betalen voor hun digitale producties, maar de afspraak is dat niemand controleert of ze dat ook effectief doen. Dat laat kranten toe om geen BTW te betalen. Die schimmige regeling is er omdat aan de 21 % BTW wettelijk nauwelijks te ontsnappen valt: de Europese BTW-richtlijn sluit digitale kranten en websites immers expliciet uit van de mogelijkheid tot verlaagde BTW, zoals die volgens dezelfde richtlijn wél voor papieren kranten geldt.

Het gaat om een door de minister mee begeleide, stilzwijgende afspraak om geen BTW-controles uit te voeren

Al in oktober 2012 kondigde toenmalig minister van Financiën Steven Vanackere (Cd&v) aan dat er een regeling in de maak was die ook voor digitale kranten een vrijstelling van BTW mogelijk zou maken. Het zou dan wel enkel om de exacte replica's van de papieren krant gaan. Maar enkele weken later bleek dat Vanackere voor zijn beurt had gesproken. Op een Europese top had hij van de bevoegde Europese Commissaris informeel de toezegging gekregen dat zo'n regeling aanvaard zou worden door de Europese Commissie. Maar toen later de vraag ook officieel werd gesteld, was het antwoord van Europa onverbiddelijk: geen verlaagde BTW voor digitale kranten. Meteen was het tijd voor plan B: een door de minister mee begeleide, stilzwijgende afspraak om geen BTW-controles uit te voeren.

Miljoenen euro's uitgespaard

Die stilzwijgende afspraak bespaart de krantentitels jaarlijks ettelijke miljoenen euro's. Het aantal digitale krantenabonnees nadert, alleen al in Vlaanderen stilaan de kaap van de 30.000. Op een gemiddelde abonnementsprijs van 300 euro maakt het verschil tussen 0 % en 21 % BTW een verschil van ongeveer 2,4 miljoen euro. Daar komen nog vele miljoenen euro's bovenop, want voor de papieren abonnementen die ook een digitaal abonnement en volledige toegang tot de site omvatten, moet in principe een uitsplitsing gemaakt worden tussen het papieren aandeel waarvoor een BTW-0-regeling geldt en het digitale deel waarop in principe 21 procent BTW moet worden betaald.

Naamloos
Factuur digitaal abonnement op De Tijd

Voor de twee nog resterende mediagroepen actief in de dagbladwereld scheelt de regeling meer dan een flinke slok op de borrel, zeker in crisistijd. Maar is de regeling ook legaal? Gaat het om een 'typisch Belgische regeling' waarbij politiek en grote mediagroepen elkaar in alle discretie vinden, of kleurt de minister netjes binnen de lijntjes van wat kan?

"De regel is dat elk land van de Europese Unie zich binnen de Europese regelgeving moet bewegen", zegt professor fiscaal recht Michel Maus. "Normaal moet fiscale regelgeving via het parlement passeren, maar omdat zoiets voor de regeling rond BTW praktisch bijna ondoenbaar is, wordt die taak uitbesteed aan de uitvoerende macht. De regering mag met andere woorden beslissen maar moet Europa daar in principe wel altijd in kennen. Naast de Europese regels spelen echter ook Belgische fiscale principes zoals bijvoorbeeld het principe dat er niet mag gediscrimineerd worden. Dat principe kan worden aangewend om komaf te maken met een onderscheid op het vlak van BTW, tussen papieren en digitale dragers."

Professor Michel Maus: We moeten het gewijzigde medialandschap zien en handelen naar de nieuwe realiteit

Volgens Maus is het in de huidige omstandigheden zelfs aangewezen dat zo'n onderscheid wordt opgeheven. "We moeten het gewijzigde medialandschap zien en handelen naar de nieuwe realiteit." Al wijst de professor fiscaal recht er ook op dat in dat geval de lat meteen gelijk zou moeten worden gelegd voor andere initiatieven. Zoals bijvoorbeeld voor deze site. Het gaat niet op dat Apache.be al enkele jaren voor elk jaarabonnement van 39 euro netjes 6,77 euro naar de fiscus draagt, terwijl de grote mediagroepen geen eurocent BTW betalen. Noch voor hun papieren kranten, noch voor hun digitale exemplaren en websites. "Ook daar speelt het principe dat er niet mag gediscrimineerd worden", zegt Maus. "Dus ook voor dat onderscheid zou je een stevige juridische argumentatie kunnen opbouwen."

Digitale boeken

En er zijn nog andere spelers op de markt die de opmerkelijke regeling met de krantenuitgevers met argusogen volgen. De (Europese) boekenuitgevers bijvoorbeeld. Zij betalen vandaag het volle pond BTW op digitale exemplaren terwijl voor papieren boeken een verlaagd tarief van 6 % wordt gehanteerd. Waarom kan voor hen niet wat voor krantenuitgevers blijkbaar wel kan? "Wij hebben alvast geen afspraak in die richting met de BTW-administratie", zegt Jef Maes, hoofd van Boek.be-Kenniscentrum. "Er is al lang veel te doen over de BTW op digitale boeken. Spanje heeft eenzijdig de BTW verlaagd en is daarvoor door Europa op de vingers getikt. Frankrijk en Luxemburg zijn voor een gelijkaardige wetgeving veroordeeld. Wij hebben recent nog een brief bezorgd aan minister Geens met de vraag om de BTW ook voor digitale boeken naar 6 procent te brengen, zoals die ook geldt voor papieren boeken. Hij heeft geantwoord dat hij onze zaak wil ondersteunen op Europees niveau."

Vraag blijft of zo'n vernieuwde Europese regeling, ook voor digitale boeken, veel kans op slagen heeft. "Voor ons is het alleszins een van de belangrijkste strijdpunten", zegt Jef Maes. "Als het Europees niet lukt, dan moet er op Belgisch niveau een initiatief worden genomen zoals dat in Spanje is gebeurd."

Meer over de Europese BTW-strijd morgen in deel 2: Papier en digitaal, twee Europese maten en gewichten

LEES OOK
Steven Vanden Bussche / 04-07-2018

BBI vordert miljoenencadeau aan grote mediaspelers terug

Bijzondere Belastinginspectie eist dat mediabedrijven alsnog 21 % btw betalen op digitale producten, maar minister Van Overtveldt werpt zich in de strijd.
Reporters_19449465
Tom Cochez / 20-01-2016

Het rookgordijn voor de BTW op digitale kranten

Eind vorig jaar zag minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA) zich verplicht om, onder druk van een hangende veroordeling door Europa, een einde te maken aan de illegale…
6881496274_b0d1973e75_z
Tom Cochez / 22-01-2014

Papier en digitaal, twee Europese maten en gewichten

Terwijl de Belgische overheid een stilzwijgende afspraak heeft gemaakt met krantenuitgevers om geen BTW aan te rekenen voor digitale kranten, neemt Frankrijk een wettelijk…
Edwy Plenel, directeur van Mediapart (Foto Thesupermat)