De jeugddienst De Ambassade wil met het project ‘De Schoonmoeder aller Verkiezingen’ honderd jongeren, en bij uitbreiding de hele Vlaamse jeugd, klaarstomen voor de verkiezingen van 2014. Daarvoor wilden ze eerst te weten komen wat de standpunten van de Vlaamse partijen zijn over de onderwerpen die er toe doen en wat jongeren van hen kunnen verwachten. De partijvoorzitters mochten het vervolgens aan StampMedia komen uitleggen.
Het grootste thema dat StampMedia bij alle voorzitters aankaartte is de jeugdwerkloosheid. In Vlaanderen zaten vorig jaar meer dan 52.000 jongeren zonder werk, in België liep dat zelfs op tot 126.000. Er schort vooral iets met de overgang van een schoolcarrière naar een loopbaan op de arbeidsmarkt. Daarom pleiten de meeste voorzitters voor betere stages tijdens de opleidingstijd. “Een van de problemen bij jongerenwerkloosheid is de paradox dat er overal ervaring gevraagd wordt, maar dat je die zonder een eerste job niet kan opdoen. […] Daarom moet elke opleiding een stage voorzien”, zegt Wouter Van Besien (Groen) daarover. Ook het technisch onderwijs moet worden opgewaardeerd. Wouter Beke (CD&V): “Het aantal leerlingen in het technisch onderwijs is de voorbije tien jaar met 25 procent gedaald, terwijl er alleen al in de chemische sector 16.000 vacatures zijn voor technische jobs. Er is onvoldoende evenwicht tussen een grote vraag en een groot aanbod.” Concrete voorstellen zoals van André Oosterlinck (Associatie KUL) om het inschrijvingsgeld voor studierichtingen die weinig kans bieden op een job te verhogen, kunnen daarentegen bij geen enkele voorzitter op steun rekenen. Jongeren moeten kunnen kiezen wat ze studeren, maar misschien op voorhand beter worden geïnformeerd.
Gwendolyn Rutten (Open Vld) maakt van de gelegenheid gebruik om uit te halen naar de tewerkstellingsplannen van de Vlaamse regering en haar minister voor Werk Philippe Muyters (N-VA): “Meneer Muyters heeft in de Vlaamse regering al vier jaar de kans om iets te doen, maar zonder resultaat. Dan moet je het misschien eens op een andere manier proberen.” Zij wijst op de verregaande hervorming van de wachtuitkeringen die de federale regering doorvoerde. Die wil voorzitter van N-VA Bart De Wever zelfs laten uitdoven: “De ‘wachtuitkering’ geeft jonge schoolverlaters een verkeerd signaal. Na het doorlopen van een ‘wachttijd’ automatisch doorstromen naar een werkloosheidsuitkering, is onbetaalbaar geworden. En wachten op werk of op een uitkering, helpt jonge werkzoekenden niet vooruit.” Bruno Tobback (sp.a) heeft de omgekeerde beweging ingezet: “Op sommige vlakken zijn we aan het doorschieten in het culpabiliseren. Ik heb er niets op tegen dat je leefloontrekkers een tegenprestatie laat leveren, maar ik vind het wél onzinnig om iemand met een diploma als tegenprestatie de straat te laten schoonvegen”
Bart De Wever: De ‘wachtuitkering’ geeft jonge schoolverlaters een verkeerd signaal. Na het doorlopen van een ‘wachttijd’ automatisch doorstromen naar een werkloosheidsuitkering, is onbetaalbaar geworden
StampMedia interviewde ook Gerolf Annemans (Vlaams Belang) en Peter Mertens (PVDA+) over dezelfde onderwerpen. Volgens Annemans zorgt de ‘immigratiestroom van de afgelopen decennia’ voor de hoge jeugdwerkloosheid in de grote steden, en Mertens heeft een driepuntenplan klaar om het werkloosheidsprobleem bij jongeren aan te pakken: “Daarom pleiten wij net voor meer jobs in de publieke sector, liefst met vaste contracten. […] Ten tweede moeten we multinationals verbieden om tot massaontslagen over te gaan. En ten derde moeten oudere werknemers het recht op brugpensioen kunnen behouden. Zo komt er plaats vrij voor jonge werkkrachten.”
Doorgeslagen
Een ander belangrijk thema zijn de GAS-boetes. De voorbije maanden roerden vooral jongeren zich tegen deze vorm van bestraffing, maar Bruno Tobback is het er alvast niet mee eens dat zij zouden worden geviseerd: “Tachtig procent van de GAS-boetes wordt uitgedeeld voor sluikstorten. Niet echt iets voor de jeugd. De overgrote meerderheid van de GAS-boetes heeft niets te maken met jongeren.” Dat jongeren zich aangesproken voelen, heeft misschien te maken met de verlaging van de leeftijd tot 14 jaar die in 2013 werd goedgekeurd. Als StampMedia Wouter Beke vraagt waarom de leeftijdgrens daar werd gelegd, repliceert hij kortweg: “Waarom niet?” Maar lukraak is de grens niet gekozen: “Er zijn veel dingen die men op 14 jaar wil doen. En ik wil er toch op wijzen dat bemiddeling met de ouders een belangrijke rol speelt in de nieuwe GAS-wet. Daar zit een belangrijke buffer.” In Leopoldsburg, waar Beke burgemeester is, worden overigens geen GAS-boetes uitgeschreven.
Wouter Van Besien: Iedereen vond de willekeur van de GAS-boetes volledig doorgeslagen. Maar als we dan voorstellen om de toepassing ervan te beperken, dan gaan de andere partijen daar niet op in
De oproep van meer dan 200 middenveldsorganisaties om het systeem van GAS-boetes ten minste aan te passen, vindt weinig weerklank bij de voorzitters. Degene die de wet hebben goedgekeurd, verdedigen die – ondanks bedenkingen bij absurde toepassingen - nog steeds. Gwendolyn Rutten: “Wij denken dat het principe van een GAS-boete kan helpen in een samenleving. Je hebt soms kleine vervelende overtredingen waarvan je niet kan verwachten dat de rechtbank zich ermee bezig houdt.” En de voorzitters die de GAS-boetes steeds hebben bestreden, doen dat ook nog steeds. Wouter Van Besien: “Iedereen vond de willekeur van de GAS-boetes […] volledig doorgeslagen. Maar als we dan voorstellen om de toepassing ervan te beperken, dan gaan de andere partijen daar niet op in. Er was zo'n grote discrepantie tussen wat iedereen zogezegd aanvoelde en wat ze er uiteindelijk aan gedaan hebben. En die leeftijd... (fel) Je kan toch niet voor 14-jarigen met boetes gaan zwaaien?” Peter Mertens plant op zijn beurt een ‘kruistocht’ te voeren tegen het systeem, waarvan Gerolf Annemans namens zijn partij overigens het vaderschap claimt. In de jaren 90 zagen ze naar eigen zeggen al dat het gerecht ‘niet voldoende kordaat en efficiënt’ optrad om overlast aan te pakken.
De meeste partijvoorzitters wordt gevraagd hoe zij jongeren meer willen laten participeren in het politieke debat, maar niemand staat te springen om nieuwe initiatieven te nemen. Er bestaan reeds adviesorganen zoals de Vlaamse Jeugdraad, en jongeren kunnen zich ook aansluiten bij één van de politieke partijen of zich in de sociale media laten horen. Tobback: “Ik heb niet het gevoel dat het zo moeilijk is om iets te zeggen als je wat te zeggen hebt. Ik krijg hier om de haverklap organisaties en individuen over de vloer. […] De inspraakkanalen zijn nog nooit zo open geweest als vandaag.”
Alle interviews vindt u ook terug op de site van StampMedia. Daarin worden veel meer thema's aangesneden dan hier werd opgesomd.
Dit artikel is het gevolg van een samenwerking tussen Apache en Stamp media.
