De aanleiding
Hoezee. De Europese automobielsector lijkt na een aanhoudende periode van terugvallende verkoopcijfers uit het economisch dal te klauteren. Toch als we de meest recente cijfers van ACEA, dat is de lobbygroep van de Europese auto-industrie, mogen geloven. In een zorgvuldig perscommuniqué –dat dinsdag met een handig copy-past trucje op de website van zowel Knack als vandaag.be verscheen – viel te lezen dat er in oktober 2013 iets meer dan één miljoen nieuwe personenwagens verkocht zijn in Europa. Een opmerkelijke stijging van 4,7 procent is dat in vergelijking met de verkoopcijfers van oktober 2012. Ook in september zouden er beduidend meer personenwagens verkocht zijn in vergelijking met dezelfde maand in 2012. Goed voor een stijging van 5,4 procent. Volgens ACEA is het al van september 2011 geleden dat de vraag naar auto’s in twee opeenvolgende maanden toegenomen is.
Opvallend is dat daar waar de meeste Europese landen voor de maand oktober een (opvallend) sterke groei vertonen, het aantal inschrijvingen van nieuwe personenwagens in België met 5,6 procent gedaald is in vergelijking met een jaar eerder. En dat terwijl Nederland een groei van maar liefst 37,4 procent laat optekenen. Ook in enkele Zuid-Europese landen die nog steeds verkeren in economische malaise zoals Spanje(+34,4%) en Portugal(+22,8%) lijkt de automarkt terug op te leven.
Hoe moeten we deze cijfers nu interpreteren? Herleeft de Europese automobielsector nu sprake is van twee opeenvolgende maanden van groei? De gebrekkige berichtgeving kan doen vermoeden dat dit het geval is. We onderzoeken dus uiteraard of al deze cijfers kloppen, maar wat misschien nog interessanter is: laten we die cijfers eens in een bredere context plaatsen. Want vakkundig gegoochel met cijfertjes en percentages zonder de nodige duiding te voorzien is ook de sterk fluctuerende automobielsector niet vreemd.
Waar is het op gebaseerd?
Brancheorganisatie Association des Constructeurs Européens d’Automobiles (ACEA) - sinds 1991 lobbygroep van de Europese auto-industrie – maakt maandelijks een inventaris op van het aantal officieel geregistreerde inschrijvingen van nieuwe personenwagens in alle Europese landen. Die nationale cijfers worden beschikbaar gemaakt door de verschillende automobielfederaties. Voor België is dit de Automobiel-en Tweewielerfederatie (FEBIAC). FEBIAC verwerkt de data, die beschikbaar gesteld zijn door de Directie Inschrijving Voertuigen (DIV), in tabellen en grafieken.
En, klopt het?
ACEA is, voor zover wij weten, de enige erkende organisatie dat de nationale inschrijvingen van nieuwe voertuigen in Europa verzamelt en daar maandelijks een overzicht van geeft. Het rapport toont inderdaad aan dat er in oktober 2013 een pak meer nieuwe personenwagens in de Europese Unie ingeschreven zijn in vergelijking met dezelfde maand van vorig jaar. 4,7 procent meer wagens om precies te zijn. In absolute aantallen zijn er in oktober 2013 in totaal 1.004.935 nieuwe personenwagens verkocht. Exact een jaar eerder bleef de teller op 959.779 hangen. Het is de tweede opeenvolgende maand dat er meer vraag is naar nieuwe auto’s. Ook in september werden beduidend meer personenwagens aangeschaft in vergelijking met het jaar voordien. Is de kentering een feit?
“Allerminst”, benadrukt ACEA wanneer we om uitleg vragen. “De cijfers van 2013 worden vergeleken met de cijfers van het jaar voordien. Vergeet niet dat 2012 bekend staat als één van de slechtste jaren voor de autoverkoop wereldwijd”, zegt Quynh-Nhu Huynh, directeur Economie en Statistieken van ACEA. Een tweede tabel in het rapport geeft de verkoopcijfers weer van de afgelopen tien maanden. Een simpel optelsommetje leert dat er in 2013 van januari tot oktober 10.006.807 personenwagens verkocht werden in de Europese Unie, terwijl dat er in dezelfde periode van 2012 nog 10.327.057 waren. Een afname van 3, 1%dus.
vakkundig gegoochel met cijfertjes en percentages zonder de nodige duiding te voorzien is ook de sterk fluctuerende automobielsector niet vreemd
Hieruit leren we dat zowel tijdens de maand september en oktober het aantal nieuwe ingeschreven personenwagens effectief is toegenomen. Maar bekeken over een periode van tien maanden zijn dit jaar maar liefst 320.250 personenwagens minder verkocht dan vorig jaar.
Meteen stof voor een volgende onderzoeksvraag: hoe komt het dat de autoverkoop in september en oktober significant is toegenomen? Is het puur toeval of raakt de auto-industrie eindelijk uit het slop? FEBIAC laat alvast geen ruimte voor interpretatie. “Enkel de korte termijnstatistieken zijn positief. Om de auto-industrie correct te analyseren moet je het verhaal in een bredere context bekijken”, zegt Joost Kaesemans, directeur Communicatie van FEBIAC.
Opvallend is dat daar waar de meeste Europese landen de laatste twee maanden mooie groeicijfers tonen, België in de hoek ligt waar de klappen vallen. Hoe komt dat? FEBIAC benadrukt dat naast een samenloop van economische omstandigheden er nog drie redenen zijn waarom er in België recentelijk een pak minder nieuwe personenwagens ingeschreven zijn:
- Vergelijk het aantal werkdagen van oktober 2013 met het aantal werkdagen van oktober 2012. De overheidsinstelling Directie Inschrijving Voertuigen (DIV) beheert elke officieel geregistreerde inschrijving van personenwagens in België. Als oktober van dit jaar één of twee werkdagen minder telt dan oktober vorig jaar, zijn er mogelijks vijf tot tien procent minder aanvragen verwerkt.
- Auto’s worden tegenwoordig op maat gemaakt waardoor de tijd tussen het tekenen van de aankoop bon (de bestelling) en de effectieve beschikbaarheid van de wagen bij de autodealer oploopt tot ongeveer drie maanden. De wetgeving stelt dat een wagen pas kan worden ingeschreven op het moment die bij de autodealer geleverd is. Om de tegenvallende verkoop in België in oktober van dit jaar te analyseren moeten we dus ook het koopgedrag van de Belgen in de maand juni onder de loep nemen. “En juni staat bekend als een uiterst zwakke periode voor de Belgische auto-industrie”, aldus Kaesemans.
- Wanneer de introductie van nieuwe automodellen op de markt direct aanslaat bij de consumenten worden er omvangrijke bestellingen geplaatst. De auto’s worden in groten getale met het schip geïmporteerd en bij levering worden die wagens meestal in één keer ingeschreven. Dat zorgt vaak voor een plotse schokgolf in de cijfers. Als het zo is dat er in juni weinig wagens besteld zijn, is ook dat pas in oktober merkbaar in de cijfers.
Nochtans is het helemaal niet zo slecht gesteld met het consumentenvertrouwen van de Belgen als we denken, zo toont een tweede tabel in het onderzoeksrapport. Over een periode van tien maanden is het aantal verkochte personenwagens in 2013 zelfs met 0,1% gestegen ten opzichte van 2012. Volgens Kaesemans is de Belgische automarkt vrij stabiel en zal de markt de komende drie jaar stabiel blijven of “heel licht stijgen”. De cijfers van FEBIAC tonen aan dat er in 2012 in België in totaal maar liefst 486.737 nieuwe personenwagens ingeschreven zijn. Minstens even belangrijk als interessant is te melden onder welk ‘statuut’ de wagens zijn ingeschreven. Van de 486.737 wagens zijn maar liefst 228.896 wagens door bedrijven gekocht, meteen goed voor 47% van het totaal aantal verkochte wagens. Nog niet de helft, slechts 238.760 wagens zijn door privé-personen(49%) aangeschaft. Zelfstandigen(3,9%) kochten 19.081 wagens.
Het onderzoeksrapport toont verder nog heel wat eigenaardigheden. Zuid-Europese landen die in moeilijkheden verkeren zoals Spanje en Portugal bijvoorbeeld, laten een groei optekenen van respectievelijk 34,4% en 22,8% voor de maand oktober in vergelijking met oktober 2012. Zou het een indicatie kunnen zijn van economische heropleving? Het lijkt vooralsnog te vroeg om hier een uitspraak over te doen. “Het is logisch dat de Spaanse en Portugese automarkt het minder slecht doet het jaar nadat ze een absoluut dieptepunt gekend hebben”, zegt Quynh-Nhu Huynh, directeur Economie en Statistieken van ACEA. “Ondanks de gunstige verkoopcijfers voor oktober van dit jaar ligt het aantal verkochte wagens in absolute aantallen op jaarbasis nog steeds op een quasi historisch laag punt.” Ter illustratie: Portugal heeft in de maand oktober ondanks de groei van 22,8% ‘slechts’ 9.073 wagens verkocht terwijl België met een daling van 5,6% toch nog 39.360 wagens verkocht heeft. Ook Kaesemans zit in hetzelfde denkspoor. Hij schat dat de Spaanse automarkt de afgelopen vijf jaar bijna drie keer zo klein geworden is en het aantal inschrijvingen op vijf jaar tijd terugliep van ongeveer twee miljoen per jaar naar ongeveer 700.000 personenwagens. “Spanje heeft, net zoals bij de bouwsector te lang boven zijn stand geleefd, veel leningen aangevraagd en wagens op krediet gekocht. De automarkt is bijgevolg volledig ingestort en daar betalen ze vandaag nog altijd de prijs voor”, aldus Kaesemans.
En hoe komt het dat Nederland plots zo goed scoort? De afzet is in de maand oktober met maar liefst 37,4% gestegen ten opzichte van dezelfde maand vorig jaar. Heerst hier dan een euforisch sfeertje? “Nou, daar is het misschien nog wat vroeg voor”, relativeert Gerben Witten, redacteur bij het Nederlandse Autowereld.com. In totaal zijn er in 2013 tot nog toe ‘slechts’ 338.007 nieuwe auto’s geregistreerd, terwijl dat er in 2012 nog 453.996 waren, een daling van 25,5%. Maar Nederland zet dus de jongste tijd de bakfiets even opzij en gaat terug met de auto de baan op. Hoe komt dat? “Dat de verkopen voor afgelopen maand hoge toppen gingen scheren was eigenlijk al een uitgemaakte zaak. Een groot deel van de plotseling sterk gestegen autoverkopen in ons land is te danken aan auto’s die voor 1 januari 2014 belastingtechnisch zeer interessant zijn, maar pas sinds kort in de verkoop zijn gegaan.”, zegt Witten. “Dat is eigenlijk de enige reden.”
Conclusie
De verkopen van personenauto's in de Europese Unie zijn in oktober verder gestegen. Het is de tweede opeenvolgende maand dat er meer vraag is naar nieuwe auto's. Dat bericht viel dinsdag in exáct dezelfde bewoordingen te lezen op zowel de website van Knack en www.vandaag.be, stoelend op de cijfers van ACEA, dat is de lobbygroep van de Europese auto-industrie. Het onderzoeksrapport bevestigt de vele cijfers en percentages waarnaar het bericht verwijst. Het feit dat de Belgische verkoopcijfers in het Europese rapport overeenkomen met de verkoopcijfers van de Belgische Automobiel-en Tweewielerfederatie (FEBIAC) komt de geloofwaardigheid ten goede. Deze keer staat dus niet zozeer de betrouwbaarheid ter discussie, wel het acuut gebrek aan duiding bij het overmatige gegoochel met cijfers. Afgelopen maand liep de autoverkoop in België terug met 5,6 procent, terwijl in Nederland de markt floreerde met een stijging van maar liefst 37,4 procent. Hoe komt dat, en wat betekent dat? En wat gedacht van de opmerkelijke groei van Zuid-Europese crisislanden zoals Spanje (+34,4%) en Portugal (+22,8%)? Een gedeeltelijke, doch niet allesomvattende verklaring vindt u terug in de tekst. Maar laat dit vooral een oproep zijn om dergelijk cijferfetisjisme tegen te gaan. Desalniettemin lijken de cijfers wel te kloppen. Daarom beschouwen we de bewering als: waar.
Uw tips: defeitenchecker@apache.be
