Duits illusionisme

Peter Casteels
Peter Casteels - Column - Uitgelicht
Peter Casteels

Merkel wint volgende week de Duitse verkiezingen en volgt zichzelf naar alle waarschijnlijkheid op als bondskanselier. Duitsland doorstaat onder haar leiding de economische crisis uitstekend, en het enige wat Merkel daarvoor hoefde te doen is de arbeidsmarkthervormingen van haar voorganger Gerard Schröder toe te juichen. De werkloosheid is amper 7 procent, en Duitsland groeit in 2013 even snel als de eurozone krimpt: ongeveer een halve procent. U bent ondertussen bekend met het Duitse wonder.

Waar u evenzeer mee bekend bent, is de kritiek die er bij komt. In Duitsland leven 1,3 miljoen werkende armen, en tussen 2001 en 2010 stagneerden de lonen of stegen ze evenveel als de inflatie. Groeit de Duitse economie door mensen in de armoede te duwen, of is de arbeidsmarkt geflexibiliseerd op een manier waar iedereen beter van wordt? Uw antwoord op die vraag is een goede indicator voor uw politieke voorkeur. Meest recentelijk vochten Johan Vande Lanotte en Siegfried Bracke een rondje over de mini-jobs. Meer dan 7 miljoen Duitsers hebben er zo eentje.

Het einde is nabij

Waar veel minder discussie over bestaat is het voordeel van die flexibilisering: de Duitse economie groeit dankzij haar export. En dat willen we allemaal wel. Het land verdedigde haar industrie terwijl andere Europeanen de mond vol hadden van de kenniseconomie, maar bovenal zorgen haar lage lonen ervoor dat bedrijven aan aantrekkelijke prijzen kunnen leveren. Helaas vaak aan andere eurolanden. Het is niet moeilijk te zien dat we niet allemaal, in concurrentie met elkaar, de lonen kunnen drukken en leven van de export zonder dat er importlanden zijn in Europa.

Maar politici kijken – dolgraag dezer dagen - verder. In 2000 ging 46 procent van de Duitse export naar eurolanden, terwijl dat nu nog maar 37 procent is. In 2025 zou dat zelfs dalen tot 30 procent. Duitsland doet meer en meer zaken met andere continenten. Bij die gedachte loopt het water veel politici helemaal in de mond. Vergeet de eurozone: de wereld ligt voor ons open. Niemand minder dan Johan Vande Lanotte ziet dat zelfs als ons noodlot. In Humo zei hij onlangs: "Europa is veranderd. De hoge groeicijfers van voor de crisis zijn voltooid verleden tijd. […] België is zogenaamd een exportland, maar voert vooral handel met buurlanden in een straal van honderd kilometer: Duitsland, Frankrijk en Nederland. In dat stukje buitenland zit geen groei meer, die zit in nieuwe groeipolen zoals Brazilië, India, China."

Duitsland doet meer en meer zaken met andere continenten. Bij die gedachte loopt het water veel politici helemaal in de mond. Vergeet de eurozone: de wereld ligt voor ons open.

Angstaanjagend

Links en rechts discussiëren over de middelen maar het doel is blijkbaar hetzelfde: België, en liefst de hele eurozone, moeten economische groei halen uit de export met de nieuwe supermachten. Voor de binnenlandse markt haalt iedereen al een hele tijd zijn neus op. Barbara Garson vatte de gevolgen voor de Verenigde Staten goed samen: nadat technologische vooruitgang en de verhuis van fabrieken ervoor zorgde dat Amerikanen onbruikbaar werden als werkkracht, worden ze nu ook afgeschreven als consument. Ze hebben geen enkel nut meer.

Het idee dat werknemers voldoende moeten worden betaald om de auto’s van Ford te kunnen kopen, wordt daarmee begraven. Hoe minder de Duitsers het afgelopen decennium verdienden, hoe spectaculairder het Duitse wonder. Als Vande Lanotte economische groei wil dankzij China en India, geldt dat ook voor België. Of denkt hij echt – zoals wel meer arrogante Westerlingen – dat onze kennisvoorsprong blijft? Een Europese economie die enkel gericht is op export met de eurozone is een krankzinnig waanbeeld. Als leverancier van de nieuwe wereld is het angstaanjagend. Een land dat zijn inwoners respecteert wil geen Duitse economie.

De genoemde cijfers komen grotendeels uit een achtergrondverhaal van Vrij Nederland en een analyse van The Economist. Dat blad heeft deze week ook een uitstekend artikel over de Duitse verkiezingen, en de Nederlandse econoom Ewald Engelen stelde naar aanleiding van een documentaire die Tegenlicht maandagavond uitzendt een leeslijst samen over hetzelfde onderwerp.

LEES OOK
Bert Verhoye / 03-12-2018

Koro 3 december 2018

Het rubriekje van Bert Verhoye waarin onze hysterische wereld geconfronteerd wordt met problemen, die geen problemen zijn.
bert verhoye koro
Jeroen Olyslaegers / 04-01-2016

Doel

De 'incidentjes' met de hoogbejaarde kerncentrales van Doel en Tihange ziet Jeroen Olyslaegers als palliatieve signalen. Een pleidooi voor een nieuwe wereld met duurzame energie…
JEROEN
Peter Casteels / 09-12-2013

Parole, parole, parole

Open Vld is aan een heropstanding bezig, sp.a is ten dode opgeschreven. De partijen verschillen in de laatste peiling van De Standaard en de VRT de volle 0,4 procent. Alles is…
Peter Casteels - Column - Uitgelicht