Het Avondland van De Standaard

Peter Casteels
dS-Avond-540x340
dS-Avond-540x340
dS Avond (proefversie 16 april)

In zijn essay vroeg Verhoeven zich vorig jaar af wat De Standaard moet doen om te overleven in het digitale tijdperk. “Hoe kan de krant overtuigen als ze op het scherm van de tablet of smartphone slechts een icoontje is tussen zoveel andere icoontjes. Als ze moet wedijveren met Facebook en Twitter”, waren de vragen waar Verhoeven mee zat. Gelukkig had hij ook antwoorden:

De enige kans die de krant heeft om dat voor elkaar te krijgen is wanneer ze kan bewijzen dat ze meer is dan 'digitale content', meer is dan een 'product'. Gedaan met de leukigheden. Een krant moet haar maatschappelijke opdracht ernstig nemen. Verhelderen, duiden, kritisch tegen het licht houden, waarheid zoeken, context geven, de wereld verklaren. Ze mag de Grote Ambities niet schuwen.

De digitale avondkrant dS Avond is de eerste stap die De Standaard zet na deze denkoefening. Elke avond omstreeks 17u worden alle abonnees op een extra krantje getrakteerd. Wederom was het Verhoeven die voor de aankondiging tekende:

Wij gaan ervan uit dat u, net als wij, ’s avonds er ook eens de riem wil afleggen. Bovendien surft u op uw tablet of pc terwijl u kookt, natafelt, met het gezin praat, en opmerkelijk vaak terwijl de televisie aanstaat, melden gebruiksstudies. Ook u bent hoogstwaarschijnlijk een zappend mens geworden, met of tegen uw zin. Voor die relaxte context hebben we dS Avond ontworpen.

Een sprong in het duister

Hoe dat er moet uitzien? “Intuïtiever, via beeld en grafiek, langs plattegronden en foto’s. Er zit meer spel in. De lezer kan zelf zijn weg door de onderwerpen klikken en swipen. Het wordt, kortom, echt interactief.” Het is moeilijk om daar niet de ‘leukigheden’ in te zien die Verhoeven in december nog afschreef, maar sowieso is dat krantje eigenlijk niet te rijmen met de Grote Ambities van De Standaard. “Verhelderen, duiden, kritisch tegen het licht houden, waarheid zoeken, context geven, de wereld verklaren”, is al niet simpel voor dagjournalisten. Laat staan wanneer de deadline valt, nog voor de zon onder gaat.

Toch belooft De Standaard voor dit project een aparte redactie te installeren. Zeg dus vanaf nu niet meer dat Vlaamse kranten het werk amper gedaan krijgen met zo'n kleine redacties, maar zeg dat De Standaard het zichzelf wel héél lastig maakt met drie piepkleine redacties. De redactie van dS Avond zal enkel en alleen voor de avondkrant schrijven. De inhoud zal noch op de site noch in de dagkrant worden gereproduceerd. Daarmee komt deze redactie naast de redactie van De Standaard en de webredactie te staan.

De site van De Standaard werd zondag vernieuwd. Daar gebeurde een veel opmerkelijkere verandering dan de spectaculaire verschijning van een avondkrant

Deze investering – we nemen aan dat het om een stevige investering en niet om een simpele verschuiving gaat – is er om betalende abonnees te dienen. Die moeten gekoesterd worden. Net als alle andere hoofdredacteuren is Karel Verhoeven erachter dat het gratis weggeven van artikels geen houdbaar verdienmodel is. “Gratis bestaat natuurlijk niet, zoals ze zich onlangs zelfs in Hasselt hebben gerealiseerd. […] De lezer moet leren dat hij ook voor digitaal geleverde journalistiek moet betalen”, schrijft hij daarover.

Dat laatste gaat echter niet op voor de journalistiek die – nochtans bij uitstek digitaal – voor de site van De Standaard wordt geleverd. Die blijft gratis:

Ook wij hebben vorig jaar onderzocht of een betaalmuur rond standaard.be een vruchtbaar idee was. We hebben besloten dat niet te doen. Vooral omdat we vrezen zowel de site als de krant te schaden, terwijl die beide in uitstekende doen zijn. Elke dag surfen meer dan 300.000 lezers naar standaard.be. En de krant blijft groeien tot intussen 99.000 exemplaren per dag (net als de meeste kranten is De Standaard verlieslatend, pc). Een betaalmuur lijkt ons bovendien geen inventieve sprong voorwaarts.

Bij de koffieautomaat

Ook die site werd zondag vernieuwd. Daar gebeurde een veel opmerkelijkere verandering dan de spectaculaire verschijning van een avondkrant. Aangezien Verhoeven wil dat er betaald wordt voor journalistiek, wordt de inhoud van de site en de krant veel strikter gescheiden dan tot nu toe het geval was. Waar vroeger vaak achtergrondstukken en interviews uit de krant op de site verschenen, zijn die nu allemaal verdwenen. Zelfs opiniestukken worden - in tegenstelling tot bijvoorbeeld Apache - niet meer weg gegeven. Facebook en Twitter zullen zich over die meningen veel minder makkelijk kunnen opwinden.

Daarmee kiest De Standaard voor het model van – hoe toevallig - het NRC Handelsblad van Peter Vandermeersch. Die krant heeft nooit een site gehad die even uitgebreid was als die van De Standaard, maar in 2010 werd nrc.nl een telex van (wereld)nieuws en geinigheden uit alle uithoeken van het internet. Onder de aankondiging die daarover op de site verscheen, verklaarde Hans Nijenhuis in een reactie (‘als ik als uitgever me even kort in deze discussie mag mengen’) de strategische beslissing:

Velen van u lazen de oude site voor de achtergronden. Anderen omdat ze NRC-journalistiek vanuit het buitenland willen kunnen lezen. Weer anderen vragen waar de columnisten zijn gebleven. Tegen allen zou ik willen zeggen: lees de krant! […] Inderdaad: de tijd dat de site een aardig alternatief voor de krant was, en gratis bovendien, is bij deze voorbij. Als wij niet voor NRC-journalistiek laten betalen, kunnen wij NRC-journalistiek niet langer betalen, mooier kan ik het niet maken. Daarnaast is internet niet het medium voor lange achtergronden, Het is het medium om u snel en kort op de hoogte te brengen van de belangrijkste ontwikkelingen in het nieuws en op het web (die filmpjes waar ze het bij de koffieautomaat over hebben). Het vaak verguisde nu.nl heeft veel meer bezoekers dan de sites van alle kwaliteitskranten bij elkaar. Als wij een nu.nl kunnen maken voor de meer dan gemiddeld geïnteresseerde Nederlander….

Wie kiest voor een betalende nieuwssite, kan de digitale revolutie pas echt omarmen zonder wantrouwig om zich heen te blijven kijken

Daarmee trekken de kwaliteitsjournalisten van NRC Handelsblad en De Standaard zich terug in hun digitale en papieren kranten terwijl ze de nieuwssites overlaten aan – er kunnen niet genoeg prefixen zijn – koffieautomatenjournalistiek. Dat zorgt voor een merkwaardige paradox. Karel Verhoeven noemt een betaalmuur ‘geen inventieve sprong voorwaarts’, maar het valt moeilijk te ontkennen dat de sites van kranten die wel voor deze optie kozen (zoals The New York Times en The Financial Times) veel inventiever zijn dan wat nrc.nl is en standaard.be wordt.

De betaalsites zijn ook veel meer geïntegreerd met de kranten, zodat hun beider profielen – in tegenstelling tot veel Vlaamse publicaties – niet al te veel verschillen. De kwaliteit van de journalistiek is alvast dezelfde. Wie kiest voor een betalende nieuwssite, kan de digitale revolutie bovendien pas echt omarmen zonder wantrouwig om zich heen te blijven kijken. De krant hoeft niet bang te zijn dat de site haar kannibaliseert, want ze behoren tot hetzelfde pakket. Zo doorbreekt The Financial Times de logica van de papieren krant en publiceert ze haar artikels eerst op de site. Misschien niet rond de klok van vijven maar in de loop van de avond vallen daar de achtergrondverhalen en columns te lezen die ‘s ochtends pas op papier verschijnen. De lezer van De Standaard moet het vanaf deze week rond dat uur met een hapsnapkrantje stellen. Of met de website natuurlijk. Maar na vijven staat er niemand meer rond de koffieautomaat.

LEES OOK
Dirk Voorhoof / 23-02-2024

Het vonnis in de zaak-Acid is gevaarlijk voor de expressievrijheid

Dirk Voorhoof noemt het verontrustend om de video van Acid als strafbare belaging te kwalificeren.
YouTuber Acid verscheen op 22 februari 2023 voor de rechtbank in Brugge.
Stef Arends / 04-12-2023

Hoe extreemrechts, journalistiek en sociale media een racistische haatstorm veroorzaakten

Een reconstructie van de haatstorm tegen schrijver Dalilla Hermans.
Illustratie van Gilani Raja voor de campagne ’Stop de haat!’ van Kif Kif, Sankaa en Hand in Hand tegen racisme
Karl van den Broeck / 02-05-2023

Ombudsman bij media dreigt knelpuntberoep te worden

Een ombudsman op redacties kan een wapen zijn om het dalende vertrouwen in de pers te counteren.
tabloid journalism