Habemus Habermas

Peter Casteels
Peter Casteels - Column - Uitgelicht
Peter Casteels

Een opiniestuk van Marc Hooghe, zegt u? Een per ongeluk gepubliceerde oude column van Paul De Grauwe? Nee, hoor. Dit verdorde proza was het orgelpunt van een lezing die de Duitse filosoof Jürgen Habermas vrijdag aan de universiteit van Leuven had gegeven. Hij pleitte ervoor dat Duitsland solidariteit zou betonen met Zuid-Europese landen. De Duitse ‘semigrootmacht’ heeft alle belang bij het slagen van het Europese project. Alleen zo kan zij in toom worden gehouden. Anders dreigt Duitsland zich andermaal gruwelijk te misdragen.

Sinds de eurocrisis uitbrak in 2010, is dit een vaak herhaald pleidooi. Noord-Europese landen moeten minstens meer geduld opbrengen voor Zuid-Europa en geen al te drastische besparingen eisen. Eindeloos herhaald is dat – in 2013 klinkt het eigenlijk oudbakken. Landen als Griekenland en Spanje zijn de afgelopen jaren de keel dichtgeknepen. Solidariteit is er nooit gekomen. Ook de analyse over Duitsland is niet nieuw. Ik interviewde vorige week samen met Rafael Porto Carrero Europarlementslid Saïd El Khadraoui. Die beweerde dat de euro er enkel was gekomen om Duitsland in Europa te verankeren. En ook dat had hij niet zelf bedacht.

Religieuze stilte

Toen we El Khadraoui ontmoetten was er nochtans geen sprake van een ‘staande ovatie die hand in hand gaat met een bijna religieuze stilte’. Dat was volgens De Morgen wel het geval toen Habermas het spreekgestoelte beklom. Ook werd El Khadraoui niet ingeleid door Herman Van Rompuy en waren er geen duizend studenten en Gwendolyn Rutten en Wouter Beke met ons mee gekomen om hem te horen spreken. Laat staan dat er buiten een groot scherm stond opgesteld. Wel zo handig was dat El Khadraoui niet zoals Habermas de onverstaanbare stem van een oude Muppet had.

Het enige wat Habermas heeft, is zijn indrukwekkende verleden als briljant academicus.

Ik ken Jürgen Habermas enkel vanuit universiteitslessen. Daarna zijn zijn gedachten mij niet meer door het hoofd geschoten. Ik hoorde hem ook niet in Leuven orakelen, maar las zijn lezing zondagmiddag in een lentezonnetje. Er staat geen enkele gedachte in die – op een filosofische parenthese over het begrip ‘solidariteit’ na – niet al tig keren op de opiniepagina’s is gepasseerd. De tekst is ook niet briljant geschreven. Van vervoering is geen sprake. Het enige wat Habermas heeft, is zijn indrukwekkende verleden als briljant academicus.

Grootvaderlijk vertrouwen

Geert Mak – het Europese continent is van zijn gezicht af te lezen – schreef vorig jaar een even vervelend essay over de eurocrisis. Net zo voorspelbaar als de kritiek waarmee Hans Magnus Enzensberger van deur tot deur trok. De heren declameren het allemaal alsof ze de absolute waarheid in petto hebben. Soms wordt het zelfs potsierlijk. In Ter zake beweerde Wilfried Martens dat Europa leiderschap nodig heeft. Liedership!, riep hij uit. Alsof het niet de harde hand van Angela Merkel en de zelfgenoegzaamheid van haar Brusselse kantoorhouders zijn die Zuid-Europa hebben genekt.

Na drie jaar eurocrisis doen er niet zo heel veel originele ideeën meer de ronde over Europa. Het gaat er meer om wie het zegt dan welke riedel precies wordt herhaald. En het zijn nog steeds oude, blanke mannen die op de meeste aandacht kunnen rekenen. In het oorverdovende meningencircus wekt een versleten stemgeluid grootvaderlijk vertrouwen. Daarna wordt hij innig tegen de borst gedrukt door wie toevallig hetzelfde beweert. Wie er anders over denkt, kijkt verontschuldigend weg. Op Habermas was geen kritiek te horen. Maar van een religieuze eredienst wordt niemand wijzer.

Hier leest u de hele lezing van Jürgen Habermas. The Guardian verzamelde vorige week zes (min of meer) originele ideeën om Europa te redden.

Het interview met Saïd El Khadraoui leest u deze namiddag op Apache

LEES OOK
Jeroen Olyslaegers / 21-12-2015

Overzicht

Jaaroverzichten focussen tegenwoordig op alle ellende van het afgelopen jaar, waarbij we de zonden als een gesel op ons laten neerkomen als bij een rituele zuivering. Optimist…
JEROEN
Peter Casteels / 31-01-2011

Een gekleurd verleden

Journalisten met partijkaarten zijn niet het enige probleem, vindt columnist Peter Casteels. De vraag is vooral welke engagementen een journalist buiten zijn werk mag aangaan.
Siegfried Bracke (Foto Luc Van Braekel)