Aan mij openbaarde zich een wereld die ik niet kende. Vieze geurtjes die in een keurige Vlaamse gemeente ondergronds worden afgevoerd, ontsnapten via het putje van de lezersbrieven. De brieven werden geselecteerd en een redactie boog zich over vorm en inhoud voor publicatie. Zo leerde je in één moeite de redactionele strekking en het beoogde publiek van een medium kennen. Sommige media bleken intelligentere lezersbrieven te publiceren dan andere.
Open riool
Internet kwam op mijn weg en ik begon fora te volgen. Dat was een beetje wat Twitter nu is: flauwe mopjes, af en toe een interessante link, af en toe een scheldpartij. Vervolgens stelden nieuwssites zich open voor lezerscommentaren. Sindsdien bloedt mijn hart, elke dag opnieuw en steeds harder. Ik houd niet meer van de mensen. Het zou een harde conclusie zijn, ware het niet dat de mensen sowieso niet van elkaar houden. (Voor het gemak heb ik de mensen hier gereduceerd tot het volkje dat de gewoonte heeft aangenomen lezersreacties in te zenden.)
Dat ranzige sfeertje. Het hangt als een giftige damp over het hele web 2.0
Vieze geurtjes werden een open riool en dat open riool werd een smerige smurrie die door de straten klotste als een losgeslagen stier in Pamplona. Mensen werd de mogelijkheid gegeven te duimen voor de smeerlapperij die hen het meest aanstond. Het bleek net dat ene ruggensteuntje te zijn dat de zwerende onderbuik die zichzelf graag presenteert als weldenkend Vlaanderen nodig had om haar rol ten volle te spelen.
Deze week las ik met vertraging het schrijnende verhaal van de Antwerpse jongens die in Syrië vechten. Tegen beter weten in las ik de soms onversneden racistische commentaren. Uit een foto werd opgemaakt dat het toch ook maar “ne vuile bruine” was en de hoop leefde om deze jongens nooit meer in België terug te zien. “Laat ze ginds creperen!” Dat ranzige sfeertje. Het hangt als een giftige damp over het hele web 2.0.
Geen marginalen
Gemakshalve gaan we over dit soort commentaren heen met de bedenking: randgevallen, uitzonderingen. Geen aandacht aan besteden. Maar dit zijn geen marginalen. Dit zijn collega’s, werkgevers, leerkrachten, ploeggenoten, huisbazen, vakbondsafgevaardigden. En ze vinden dat racisme onder de vrijheid van meningsuiting valt, dat foltering of de dood een gepaste straf is voor een misstap en dat elk probleem in de samenleving de schuld is van wie niet op hen lijkt.
Ik lees dat al ruim een decennium en ik wil dat niet meer. Ik wil op een beschaafde manier van mening kunnen verschillen. Maar ik weet dat niets helpt. Rationele argumenten helpen niet. Commentaren afvlaggen bij een moderator helpt niet. Stoppen met lezen helpt niet – want ik weet dat ze er nog is, de gulpende gal uit de onderbuik van Vlaanderen. Wat de sociologische praktijk mij leerde is: van deze wereld wil ik af.
