Bank run

Peter Casteels
Peter Casteels - Column - Uitgelicht
Peter Casteels

Ondanks wat het artikel van Sturtewagen suggereert, leven we allerminst in stomvervelende tijden. Vorige week was zelfs de spannendste sinds lang in de eurozone. De economie zakte rustig verder in elkaar zoals de afgelopen maanden, maar er voltrok zich ook een mediageniek spektakel dat minstens even verbluffend was als de vorige Europese jaargangen. Nadat de Europese Centrale Bank in 2012 eindelijk begon met het ongegeneerd opkopen van overheidsobligaties, werd het rustiger voor eurolanden, maar een bankensector heeft niemand in de hand. Met name de Cypriotische - acht keer groter dan de nationale economie – niet.

Banken op het Europese gedeelte van het eiland worden vooral gebruikt door Russische oligarchen om aan een voordelig tarief (zwart) geld te parkeren. De enorme middelen die dat opleverde werden op hun beurt door de banken gebruikt voor investeringen in onder meer Grieks staatspapier. De afwaardering daarvan bracht het hele Cypriotische bankenstelsel aan de rand van een Mediterrane klif. En aangezien bankiers overheden mee naar beneden sleuren en iedereen als de dood is om een euroland onderuit te zien gaan, moest er weer op zoek gegaan naar een reddingsboei.

Gebroken beloften

De eurogroep had vorig weekend een primeur. Ze wilden – terecht - slechts tien miljard euro uitlenen om Cyprus (0,2 procent van de hele economie van de eurozone) en haar banken overeind te houden. Cyprus kon zelf zeven miljard euro bijpassen, en vond maar voor 1,4 miljard aan privatiseringen. Het overige geld moest komen van de spaarders. Europa had liefst enkel de spaarrekeningen boven 100.000 euro aangesproken, maar de Cypriotische regering was bang dat ze daarmee haar activiteiten als belastingparadijs zou verliezen. In het plan dat werd voorgesteld, moesten ook mensen die minder dan 100.000 euro op de bank hadden staan 6,75 procent afgeven.

Tijdens een exotisch feestje van de democratie stemde het Cypriotische parlement dat voorstel weg, en in het definitieve reddingsplan werd het geschrapt, maar er is een precedent gesteld. Europa verbond zich er altijd toe spaargelden onder 100.000 euro te beschermen. Die belofte is gebroken. Het commentatorenkoor voorspelde als gevolg een bank run in de eurozone van mensen die vreesden hun spaarcenten te verliezen aan armlastige bankiers en hun vriendjes bij de overheid. In Europa gebeurde er niets. Ook de financiële markten of de Europese munt bewogen amper. De paniek raakte niet veel verder dan de krantenkolommen. (En – uiteraard – de rijen voor bankautomaten in Cyprus.)

Als het nog eens misgaat met de Belgische banken, gaat de politiek niet failliet maar bent u in de eerste plaats uw spaargeld kwijt

Het zijn uw centen

De wanhoopsmaatregel van Cyprus was gevaarlijk en voor de meeste mensen oneerlijk – Russische boeven boven de Cyprioot met de pet op -, maar verdedigbaar. Wie zijn geld bij een privaat bedrijf plaatst, neemt een risico. (En dan nog: The New York Times berekende dat spaarhouders in Cyprus, met een jaarlijkse rente van vijf procent, zelfs na het afhouden van de taks eigenlijk niet te klagen hadden.) Overheden proberen dat risico enkel te beperken omdat een economie gebaat is bij stabiliteit, maar die beloften zijn altijd onrealistisch geweest. U zal het toch van uw bankier moeten hebben.

De banken blijven bewijzen dat ze niet in toom te houden zijn. Uit een onderzoek van de Amerikaanse Senaat naar het miljardenverlies dat JPMorgan in 2012 leed bleek dat het bankenmanagement (net als de regulator) niets heeft geleerd van de financiële crisis. Joris Luyendijk vertelde in een interview dat politici daar weinig tegen kunnen beginnen. Uiteindelijk betekent dat het falen van privébedrijven waar u klant bent. Als het nog eens misgaat, gaat de politiek niet failliet maar bent u in de eerste plaats uw spaargeld kwijt. Daar heeft Cyprus aan herinnerd. Alle Europeanen renden gelukkig niet naar hun bankfiliaal om hun geld in veiligheid te brengen, maar ze zien misschien in dat een bankenhervorming ook hen aangaat. Angela Merkel gaat de volgende keer uw honderdduizenden euro’s heus niet redden.

LEES OOK
Anton Jäger / 18-03-2021

Burgerparlementarisme

De Nederlandse verkiezingen bewijzen het een zoveelste keer: de linkse partijdemocratie in Europa lijkt ten dode opgeschreven. Een geloot burgerparlement biedt niet meteen een…
Senate_of_Belgium_hemicycle
Anton Jäger / 10-03-2021

De millennial als militant: klassenstrijd in de Amerikaanse middenklasse

Is er in de VS vandaag nog een revolutionaire rol weggelegd voor hoogopgeleide professionals, of zijn de vrije beroepen en gesalarieerde kenniswerkers intrinsiek onbetrouwbaar?
Ontwerp zonder titel-16
Thomas Falk / 01-03-2021

De mutatie van het fascisme (Deel II)

Het fascisme leeft voort in soms onherkenbare erfgenamen. Media spelen een rol in de verspreiding van hun extreme ideeën, die via internet sowieso al de lands- en partijgrenzen…
FLEMISH NATIONAL SINGING FEAST