Daar had de gouverneur van de Nationale Bank van België – nochtans bevoegd voor de controle op het bankwezen – het niet over. Coene vertelde wat iedereen al wist (de economie is terug stilgevallen) en schreef de recepten voor om dat te verhelpen. De loonkost moet naar beneden en de overheid moet het begrotingstekort terugdringen. “Uitstel van schuldenafbouw impliceert dat we de last verschuiven naar de volgende generatie”, zei de ex-kabinetschef van Guy Verhofstadt in De Zevende Dag.
Fundamentele tegenstellingen
De Nationale Bank is een onafhankelijke instelling. Het monetaire beleid is zo fundamenteel dat beslissingen daarover niet door politici mogen worden genomen. Die zijn niet te vertrouwen, is de redenering. Sinds de invoering van de euro ligt die monetaire bevoegdheid echter bij de Europese Centrale Bank. Die houdt zich bezig met het terugdringen van de inflatie. De Amerikaanse Fed mag ook proberen economische groei te creëren, maar dat is de ECB verboden. Min of meer.
Voor zover de Nationale Bank vroeger beslissingen over het monetaire beleid kon nemen – meestal volgden ze de Bundesbank – is ze die nu dus kwijt. Het voornaamste wat overblijft, is de publicatie van economische cijfers en de aanbevelingen die ze daarbij doet. Omdat de Bank een onafhankelijke instelling heet te zijn, hebben de uitspraken van haar gouverneur een neutraal en verheven karakter. Luc Coene staat boven het partijgewoel. Coene heeft geen last van electorale spasmen.
De uitspraken die Coene de afgelopen dagen deed zijn, uiteraard, niet neutraal. De reactie van Laurette Onkelinx – zij wil het begrotingstekort minder snel terugdringen – bewees dat zonder meer. “Coenes rapport en Onkelinx' reactie leggen fundamentele tegenstellingen bloot”, stond boven het edito dat De Morgen aan dit onderwerp wijdde. De Nationale Bank mengt zich bij monde van Luc Coene in een uitgesproken politiek debat. Haar conclusies werden door de politieke tegenstanders van de PS innig omarmd.
Volgens Luc Coene impliceert uitstel van schuldenafbouw dat we de last verschuiven naar de volgende generatie
In goed gezelschap
Maar het is verre van enkel de PS die de uitgangspunten van Luc Coene betwijfelt. Het rijtje economen dat het met hem oneens is, mag als bekend worden beschouwd. Voor hen – vooruit dan maar: Krugman, De Grauwe, Wolf,… - is het net het halsoverkop afbouwen van de overheidsschulden dat ervoor zal zorgen dat volgende generaties het lastiger krijgen. De bezuinigingswoede in Europa zorgt ervoor dat de eurozone als enige werelddeel momenteel in recessie zit. De schade die de lidstaten daardoor oplopen – een hoge jeugdwerkloosheid, bijvoorbeeld – zal nog decennialang doorwerken.
Die tegengeluiden maken wat Luc Coene verkondigt niet minder relevant. De man bevond zich vrijdag in het goede gezelschap van de Europese commissie. Ook Olli Rehn wil dat België haar begrotingstekort stante pede wegwerkt. De kans is groot dat ze gelijk hebben. Door op passionele wijze de overheid in te krimpen, krijgen mensen eindelijk terug het vertrouwen om geld uit te geven en te investeren. Broodnodige hervormingen zijn noodzakelijk om onze bedrijven zuurstof te geven. Zowat alle Vlaamse politici zijn het daarmee eens. We achten hen niet in staat om monetaire beslissingen te nemen, maar het zijn ook geen oenen.
Het gelijk of ongelijk van Coene en de Nationale Bank is echter irrelevant. Nu de Bank van België haar bevoegdheden aan Europa heeft overgedragen, is het een Denktank geworden. Ze verdedigt politieke stellingen die intelligent zijn maar alles behalve neutraal. De vraag is waarom de Belgische overheid – zeker in tijden van noodzakelijke en hoogdringende besparingen - daar geld aan moet uitgeven. Het is niet de taak van overheidsinstellingen om een ideologie te promoten. Itinera bewijst dat de privémarkt perfect in staat is die dienst te verzorgen.
