In dezelfde periode maakten we ook kennis met de Vlaamse scholencrisis, of beter met de stedelijke scholencrisis. Alleen al in Antwerpen zijn er de komende vier jaar 17.000 plaatsen te weinig om de schoolgaande jeugd te herbergen. Als er niets gebeurt, dan is er gewoon geen plek voor hen op geen enkele school in Antwerpen. Dat lijkt voor een maatschappij die zichzelf ernstig neemt een behoorlijk systemisch probleem, maar in plaats van te zorgen voor extra geld en extra scholen - het hoeft echt maar een fractie te zijn van wat de bankencrisis ons heeft gekost - wordt uit de scholencrisis vooral politiek munt geslagen.
Meer geld of niet?
Sappige krantenkoppen vertelden ons de voorbije dagen over het geruzie tussen Antwerps burgemeester en N-VA-voorzitter Bart De Wever en minister van Onderwijs Pascal Smet (Sp.a). Ze spelen politieke spelletjes op de kap van kinderen. Dat beweren ze ten minste allebei over elkaar. De Wever verwijt Smet dat er onvoldoende, en onvoldoende snel Vlaams geld naar Antwerpen stroomt om er extra scholen te bouwen. Dat zou, zo suggereerde hij, zelfs passen in een politieke strategie van Sp.a om zijn nieuwe stadsbeleid te discrediteren. Sp.a repliceerde daarop dat het begrotingsminister Muyters (N-VA) is die dwars ligt.
Vereenvoudigd komt het hierop neer: Sp.a wil extra middelen voor schoolinfrastructuur buiten het bestaande onderwijsbudget, terwijl N-VA wil dat Smet die middelen gewoon uit zijn bestaande begrotingspot schraapt. Dat geld zal dan onvermijdelijk moeten komen van besparingen binnen de onderwijsomkadering. In essentie gaat het een ideologische botsing: meer geld voor onderwijs of niet.
Neveneffecten
Antwerpse schoolkinderen, en bij uitbreiding iedereen die direct of indirect betrokken partij is, wachten intussen al enkele jaren op de uitkomst van die strijd. In afwachting is het elk jaar opnieuw behelpen. In allerijl worden 'modulaire klassen' opgetrokken, turnzaaltjes omgebouwd en klassen over de grens van de redelijke leerlingenaantallen geduwd. Om toch maar iedereen een plaats te geven. Dat lukte de voorbije jaren min of meer, maar niet zonder neveneffecten: de Antwerpse scholen zitten vandaag eivol, onderwijzend personeel, directies en vooral kinderen zelf happen naar adem. Er is nauwelijks nog speelruimte en groen. Het contrast met de gemiddelde school in de groene rand is stuitend.
Sp.a wil extra middelen voor schoolinfrastructuur buiten het bestaande onderwijsbudget, terwijl N-VA wil dat Smet die middelen gewoon uit zijn bestaande begrotingspot schraapt
Het weinig verheffende mediaschouwspel dat intussen wordt opgevoerd, gaat uiteindelijk maar over een onderdeel van het echte probleem. De Vlaamse Regering maakt 30 miljoen euro vrij voor de bouw van scholen in heel Vlaanderen, terwijl alleen al in Antwerpen 50 miljoen nodig is. Dat is geld om de ergste nood - een paar duizend extra plaatsen - met het oog op het komend schooljaar te leningen. Met in het achterhoofd de wetenschap dat tegen 2025 liefst 26.000 extra plaatsen moeten gecreëerd worden, alleen al in Antwerpen, is dat een gevecht in de marge.
Kiezen
Waar het echt om gaat, is kiezen. De voorbije jaren kwam de stedelijke scholenproblematiek met stukken en brokken in beeld. Eerst ging het enkel over dat vervelende kamperen om je kind toch maar in de juiste school te krijgen. Dat was lastig, maar desnoods huurde je een scoutsgroep in die voor je ging kamperen. Daarna kwam dan het nieuwe inschrijvingssysteem. Dat bracht plots heel scherp in beeld dat we het al die jaren helemaal verkeerd hadden gezien: het probleem was niet 'ingeschreven raken in de zelf gekozen school' maar wel 'ingeschreven raken in een school'. Nu er plots geen plaats was voor de kinderen van mondige ouders, galmde de onvrede door de media. Van de kinderen van minder mondige ouders, die de jaren voordien niet kampeerden en soms ook helemaal geen school vonden, hadden we niets gehoord. Het scholentekort was er niet van de ene dag op de andere: het bestond al, alleen zag niemand het.
Nu we het beeld wel helemaal scherp hebben, kan de ideologische strijd beginnen en bij voorkeur niet via een non-debat dat louter electorale belangen dient. De inzet is duidelijk: hoeveel geld hebben we als samenleving veil om elk kind, ook elk stadskind een plaats op school te geven. Met de nodige ruimte en met de nodige omkadering.
