Bart Eeckhout is niet de enige die zijn privéleven tot inzet maakt van een journalistieke carrière. Nadat De Morgen haar cultuurkatern ‘Bis’ ophief en verving door een bijlage die het vrouwelijke lezersbestand, zoals het door de marketingafdeling werd geschetst, moest bedienen en liefst uitbreiden, kreeg zowat elke medewerkster van de krant een column. Daar is de coördinator van ‘M’ (Bart Eeckhout) ondertussen enigszins op terug gekomen, maar Ann Goovaerts (chef binnenland) praat ons nog geregeld bij over haar gezinsleven.
Vorige maandag deed ze verslag over het – nu ja – kampementje van haar vierjarige dochter. Het meisje – hopelijk schrijft Goovaerts deze cursiefjes nog steeds wanneer haar puberdochter erachter komt dat ze dit ooit in de krant liet afdrukken – had een interesse opgevat voor haar eigen vagina. “En hoe ze haar gaatje moest benoemen? Niet onnozel doen, dachten we. En dus antwoordden we 'vagina'. Volgens vrienden hadden we 'muisje' moeten zeggen”, borstelde Goovaerts een huiselijk tafereel zoals enkel een chef binnenland dat kan. Daarna werd nog de vader opgevoerd die een ‘oorlogsplan’ klaarheeft voor als een jongen verliefd wordt op zijn dochter en haar muisje. Inspiratie zat.
Ann Goovaerts borstelt huiselijke tafereeltjes zoals enkel een chef binnenland dat kan.
Ook De Standaard heeft journalisten in loondienst die geacht worden zulke artikels in te leveren. Ik ben te laf om het te hebben over wat Peter De Lobel vorige week afscheidde – het gaat niet goed met ‘Bompi’ – maar de schrijfsels over zijn twee dochters overstijgen het genre evenmin. Vorige keer had hij het over de vragen die zijn kinderen zich bij Sinterklaas stelden. De pointe was dat De Lobel niet over Sinterklaas maar Jan Decleir schreef. Peter De Lobel blijft net als Bart Eeckhout en Ann Goovaerts ver verwijderd van het dieptepunt dat Tom Heremans heet, maar het is allemaal even kneuterig en knullig opgeschreven.
Alles is liefde
In de weekendkrant van De Standaard schreef Bart De Wever een essay over kunst. Hij had iets goed te maken. De Wever probeerde te achterhalen wat de postmoderniteit voor kunstenaars betekent. Ver kwam hij niet. Daarvoor formuleerde hij onzorgvuldig en ontbrak het hem aan voorbeelden. “Wij zijn bang geworden voor onze eigen macht omdat we weten dat we tot verschrikkelijke dingen in staat zijn. Vanuit die angst aanvaarden we nog liever de vernietiging van alles wat we eens heilig achtten, dan weer waarde te hechten aan onze eigen constructen – met het gevaar ons daarin te vergissen”, schrijft De Wever. Hij wil vooral dat kunstenaars waarde hechten aan een Vlaamse natie, wat zijn pogingen om kunst te vatten ietwat troebleren.
Veel kunstenaars keerden zich af van de politiek en plooiden zich terug op een handvol klassieke thema's.
Wat hier relevant is – straks kom ik terug bij de pulpjournalistiek uit – is dat veel kunstenaars zich nog maar moeilijk weten te verhouden tot macht en politiek. Bart De Wever schrijft over de manier waarop ze dat hulpeloos proberen, maar eigenlijk keerden de meeste kunstenaars zich af van politiek. Veel van hen hebben zich teruggeplooid op een handvol klassieke thema’s waarvan de waarde nooit (of veel minder) in vraag is gesteld. Vooraleerst de liefde. Een prachtvoorbeeld was ‘The Iron Lady’, een biografische film waarin het leven van Margaret Thatcher werd herleid tot de hunkering van een oude vrouw naar haar overleden echtgenoot. Wel het persoonlijke leven van een wereldbepalend icoon, niet de politiek.
Van je familie moet je het hebben
In de popmuziek is deze kramp het duidelijkst. Eigenlijk wordt er al jarenlang alleen nog maar gezongen over verliefdheden, relaties en uiteindelijk ook liefdesverdriet. Kunst is schraal geworden. Als het niet over de liefde gaat, is het de familie die moet opdraven. De eenzaamheid van het kunstenaarschap kan ook altijd. Die thema’s zijn tijdloos, wat vooral betekent dat daar al eeuwenlang over wordt geschreven, gezongen en geïnstalleerd. Als Bart De Wever Tom Lanoye per se iets wil verwijten, moet hij niet zeuren dat Lanoye ‘De Leeuw van Vlaanderen’ een ‘kutboek’ vond, maar dat hij in 2009 met ‘Sprakeloos’ een boek over zijn lieve moeder schreef. Terwijl we overspoeld werden met politiek haalde de belangrijkste auteur van Vlaanderen jeugdherinneringen op.
Over de liefde en familie is niet alles gezegd, maar we zijn wel ongeveer rond.
Over liefde en familie is niet alles gezegd, maar we zijn wel ongeveer rond. Soms slaagt een kunstenaar erin iets toe te voegen en versleten thema’s te vernieuwen, maar het wordt er niet makkelijker op. En onze kunstenaars worden er bezwaarlijk beter op. Nu de postmoderniteit velen van hen boven het hoofd is gegroeid, en hun lezers zijn gevlucht in kookboeken, zijn ook auteurs op de vlucht geslagen. Meestal komen ze uit bij persoonlijke wissewasjes in een wereld waar politieke machten niet lijken te bestaan.
Het is pijnlijk om kunstenaars zo vaak in herhaling te zien vallen, maar het is wel helemaal gênant dat het uitgerekend Vlaamse dagbladjournalisten zijn die denken hier nog iets aan te kunnen bijdragen. Dat Ann Goovaerts of Peter De Lobel werkelijk denken dat wat zij vanavond onder de kerstboom beleven toch bijzonderder is dan wat alle auteurs daar eerder over bij elkaar schreven. Of zelfs maar boeiender dan wat u en ik moeten doormaken. En dat daar ook nog een aardig stukje in zit. Het hoeft niet, jongens, echt niet. Als ik over jullie vervelende burgerlevens wil lezen, neem ik wel Richard Yates.
Wie zich afvraagt hoe het in de tussentijd met John John gaat, kan terecht bij het meest recente nummer van ‘De Bond’. “Onze zoon is een kloeke beer, maar nu hebben de jojoënde temperaturen ook hem te grazen genomen”, laat Eeckhout in een dagboek weten dat hij voor het blad bijhield. Ook de Sinterklaasavonturen van vader en zoon komen uitgebreid aan bod.
