RTBF-luisteraars kennen Gerlache uit Mediatic waarin hij de impact van de digitale media op de communicatiesector analyseert. Maar jarenlang was Gerlache ook politiek journalist voor de Franstalige openbare omroep. In zijn programma 'A bout portant' kwam de beau monde uit de Wetstraat langs. Het programma bestond met Gerlache van 1996 tot 1999, het jaar waarin hij onverwacht woordvoerder werd van Guy Verhofstadt.
Ontmoeting met Guy Verhofstadt
"Verhofstadt heeft me gebeld. Ik kende hem toen niet echt goed. Ik had hem enkele malen geïnterviewd. Meer niet. Hij stelde me voor om woordvoerder te worden en dat kwam net goed uit, want ik wilde net van omgeving veranderen bij de RTBF."
"Wat me toen het meest heeft aangetrokken, was de tijdsgeest. Een van grote verandering. De regering-Verhofstadt was nooit uitgegeven. De coalitie onder liberaal leiderschap had nooit voordien bestaan. Ik vond dat ik het avontuur moest aangaan. Mijn beslissing heeft heel wat mensen verrast, en ik denk niet dat ik in een andere situatie dezelfde beslissing genomen zou hebben."
"De grote onzekerheid in de journalistiek zorgt ervoor dat heel wat journalisten de redactie de rug toekeren. Door woordvoerder te worden blijf je in de communicatiesector, maar verdien je wel meer geld. Wat we nu in de journalistieke sector meemaken is een banalisering van de overstap. Dat gaat gepaard met een ontwijding van de journalistiek waarbij de journalistiek geen roeping meer is, maar een beroep net zoals alle andere. En net als bij elk beroep kan je jobhoppen, naar een ander bedrijf overstappen of naar een andere sector. Het komt niet meer over als het 'verraad' van de journalistieke principes."
Improvisatie en toeval
"Je ontdekt er niet alles, dat is wat te overdreven. Maar je leert wel dingen bij. Als journalist ken je het reilen en zeilen op een kabinet niet zo goed. Wat me het meest verbaasd heeft, is dat niet alles doordacht en goed voorbereid is. Een politiek journalist denkt dat vaak. In werkelijkheid is er heel wat improvisatie en toeval. Dat zorgt ervoor dat een buitenstaander denkt dat er heel wat machinaties gebeuren, terwijl het eigenlijk toevalligheden zijn."
"Dat was overigens niet het enige. Het politieke leven is veel minder georganiseerd en systematisch dan wat de mensen geloven. Regelmatig moest ik vragen beantwoorden, terwijl ik het standpunt van de eerste minister niet kende. Maar dat mocht ik niet laten uitschijnen om de geloofwaardigheid niet aan te tasten. Ik antwoordde dan zoals ik dacht de premier zou antwoorden. Daarom is het zo belangrijk om als woordvoerder elk dossier goed op te volgen en de persoon voor wie men het woord voert door en door te kennen. Je moet er 1.000% voor gaan."
In een video van 2007 gaat Gerlache bij de krant L'Echo dieper in op zijn samenwerking met Verhofstadt:
Gerlache waarschuwt echter dat hij tien jaar geleden woordvoerder was. "De job is vandaag niet meer hetzelfde en heeft geen uitstaans met wat ik tien jaar geleden deed. Alles is complexer, ingewikkelder en zwaarder geworden. Toen ik als woordvoerder voor Verhofstadt werkte, bepaalde het ritme van televisie, radio en kranten het werk. Maar vandaag moet alles onmiddellijk gebeuren. Je moet permanent reageren. Dat wijzigt de job van een woordvoerder grondig. Het is ingewikkelder en je moet een ander soort communicatie voeren."
Militant
Alain Gerlache: 'De job is vandaag niet meer hetzelfde. Alles is complexer, ingewikkelder en zwaarder geworden'
"Aangezien Verhofstadt een Vlaming was, was ik niet zo gebrandmerkt dan als ik voor een Franstalig minister of voor een Franstalige partij zou werken. Bovendien hoort een eerste minister boven het partijpolitiek gewoel te staan. Hij zet zich in voor zijn regering. Hij bepaalt niet wat zijn partij moet denken. Dit zie je goed bij Di Rupo. Hij is niet meer zo socialistisch in zijn communicatie dan vroeger. Dat is ook het geval bij zijn persdienst."
"Voorts kan je ook een militant journalist zijn zonder te werken voor een partij of voor een kabinet. Ik ken journalisten die weliswaar politiek woordvoerder waren, maar die helemaal niet partijdig zijn. Toch is het paradoxaal dat die ervaring op een kabinet je een beter politiek journalist kan maken."
Terug naar de redactie
"Ik heb me steeds de vraag gesteld hoe het grote publiek mijn overstap van journalist naar kabinetsmedewerker, en omgekeerd, zou zien. Toen ik woordvoerder werd, had ik geen idee wat ik daarna zou doen. Maar toen ik op de redactie van RTBF terugkwam, heb ik gekozen om niet betrokken te zijn bij politieke actualiteitsprogramma's, want hoe goed ik ook mijn best zou doen om onpartijdig en nauwgezet te zijn, het publiek zou me niet als objectief of neutraal aanzien. Sindsdien investeer ik mijn tijd in de analyse van digitale communicatie-evoluties."
