Gevraagd: rationele berichtgeving over asiel en migratie

Anthony Godfroid
opvangcentrum Kapellen
Opvangcentrum Kapellen (Foto: Fedasil)
opvangcentrum Kapellen
Opvangcentrum Kapellen (Foto: Fedasil)

De burger heeft recht op de feiten en journalisten hebben de plicht de feiten op begrijpelijke wijze te duiden. Per werkdag dienen er in ons land ongeveer 80 mensen een asielaanvraag in. Deze statistische informatie wordt maandelijks aangevuld door de bevoegde ambtenaren van het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen en wordt gepubliceerd op het internet.

Gedurende decennia heeft ons land de reputatie opgebouwd een topbestemming te zijn voor economische vluchtelingen. Disproportioneel veel individuen die hun land om economische redenen verlaten, vinden – onder andere via de georganiseerde misdaad (mensensmokkel) – de weg naar ons land. Het verbaast me dat journalisten eerder sporadisch over deze continue toestroom berichten. Evenzeer blijkt uit de statistieken dat slechts 20 procent van alle asielaanvragen leiden tot bescherming door de Belgische Staat. Anders gezegd, als er in ons land op één jaar tijd 25.000 asielaanvragen worden ingediend, dan geldt dat 'slechts' 5.000 mensen om andere dan economische redenen hun land hebben verlaten en dus een onvoorwaardelijk recht hebben om deel uit te maken van onze maatschappij.

Nood aan rationele berichtgeving

Als intermezzo een citaat van Van Reybrouck om de nood aan informatieverspreiding op maat van de burger te duiden:

We zullen creatiever moeten zijn in het bedenken van oplossingen dan het oproepen tot 'onversneden traditioneel dedain' jegens eenieder die onze gekoesterde eruditie bedreigt. […] Volksverheffing is geen schande, maar een evidentie. Het is een vorm van permanente, civiele vorming. Elke democratische rechtsstaat heeft er nood aan.

Ter zake. Op de website van het Belgisch Comité voor Hulp aan Vluchtelingen worden maandelijks verslagen gepubliceerd van zogenaamde 'contactvergaderingen'. In het verslag van de laatste contactvergadering wordt de Commissaris-Generaal van het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen als volgt geparafraseerd:

Er moet een onderzoek gebeuren naar de oorzaken of redenen voor het indienen van meervoudige aanvragen […] zonder dat er redenen voor zijn. Want het aantal meervoudige asielaanvragen is nergens zo hoog in de EU als in België. Rusland en Kosovo bevinden zich in de top 10 van de asielaanvragen, maar 60-70 % van deze aanvragen zijn meervoudig.

Anthony_Godfroid
Anthony Godfroid

Hij vraagt zich af of dit in verband staat met een mogelijkheid tot opvang of met een verband met andere procedures. Dat de Commissaris-Generaal zelf oproept tot een onderzoek wegens vermoedens van georganiseerde fraude lijkt mij bijzonder relevant. Jammer genoeg bleef de journalistieke duiding hierover tot op heden achterwege. Daarom mijn aanzet voor wat de meervoudige aanvragen door Kosovaren betreft: sinds juni 2012 staat Kosovo op de lijst van veilige landen van herkomst wat betekent dat asielaanvragen van Kosovaren versneld worden afgehandeld.

De versnelde afhandeling is terecht: tussen de 95 en 99 % van de asielaanvragen door Kosovaren werden afgewezen in recente jaren (dit geldt ook voor Albanezen, Macedoniërs, Serviërs en alle andere Balkanlanden). Anders gesteld, waar een enkelvoudige aanvraag nauwelijks kans op slagen maakt, zal een meervoudige aanvraag nog minder succesvol zijn. De drijfveer situeert zich dus op andere vlakken.

Ten eerste is het welbekend dat pro deo-bijstand van asielaanvragers financieel interessant is voor een belangrijk aantal advocaten. Niet weinig Kosovaren weten zich te omringen door die advocaten die erelonen uit hun reguliere werkzaamheden aanvullen met bijstand van asielzoekers. Ten tweede – zoals dit beschreven is in het recente boek van Kamerleden Smeyers en Francken (N-VA) – maakt een aanzienlijk aantal mensen van Balkanafkomst gebruik van de busdiensten die worden ingezet voor een vrijwillige terugkeer naar het land van herkomst. Wanneer het familiebezoek voltooid is, keert men terug naar België alwaar desgevallend een nieuwe asielaanvraag wordt ingediend.

Meedenken over het beleid

De burger wordt tekortgedaan door alleen te berichten over emodossiers

Deze bijdrage is een oproep aan de journalist. Een begrijpelijke duiding van onder andere de asielstatistieken zal de burger ertoe aanzetten om vaker mee te denken over het beleid. Is het bijvoorbeeld nog langer verdedigbaar dat ook in de toekomst subsidies worden toegekend voor de totstandkoming en verdeling van meertalige brochures – in het Arabisch, Russisch, Farsi, het Oostelijk-Perzich, enzovoort – over gezinshereniging? De burger wordt tekortgedaan door alleen te berichten over emodossiers: een scoutsleider die dreigt uitgezet te worden, een lasser-in-opleiding die effectief wordt gerepatrieerd na verschillende keren uitstel, hongerstakers die het begrip hongerstaking ruim interpreteren door verbonden te blijven met glucose-infusen enzovoort.

Journalisten moeten meer aandacht hebben voor de oorzaken van het succes van ons land als asielbestemming (waarbij ik de rijkelijk gesubsidieerde pro deo-bijstand en de in het verleden uitbetaalde dwangsommen aan kandidaat-vluchtelingen als hoofdoorzaak durf te duiden). Geef de burger waar hij recht op heeft: correcte en rationele berichtgeving. De magneetwerking van ons land op kandidaat-vluchtelingen belangt ons immers allen aan: op financieel én op maatschappelijk vlak. De optimist in mij hoopt dat in de komende winter de emojournalistiek achterwege zal blijven en zal ingeruild worden voor verdiepende taboedoorbrekende bijdragen.

LEES OOK
Anton Jäger / 18-03-2021

Burgerparlementarisme

De Nederlandse verkiezingen bewijzen het een zoveelste keer: de linkse partijdemocratie in Europa lijkt ten dode opgeschreven. Een geloot burgerparlement biedt niet meteen een…
Senate_of_Belgium_hemicycle
Redactie Apache / 20-05-2010

Parfum van nostalgie stilt honger niet in Congo

Als het over Congo gaat, kijken de media te veel achterom, terug naar de glorieuze tijden van de Belgische kolonisatie. 'Vijftig jaar 'dipenda' is te mooi om te verknallen met…
Jan Aertsen
Ludo De Witte / 18-05-2010

'David Van Reybrouck masseert westerse bemoeienissen in Congo weg'

'Bladzijden die de Belgische autoriteiten in een kwaad daglicht zouden kunnen plaatsen, lijken wel uit het boek gescheurd', zegt Congokenner Ludo De Witte over 'Congo, een…
Congo, een geschiedenis.