Vademecum voor de strategische stemmer

Tom Cochez
Foto-AntwerpenR
(Foto: AntwerpenR)
Foto-AntwerpenR
(Foto: AntwerpenR)

1. De twijfelende PVDA-kiezer

Laten we de twijfelende PVDA-kiezer voor de gemakkelijkheid Peter noemen. Peter heeft instemmend het boek 'Hoe durven ze?' van Peter van de PVDA gelezen en is al doende helemaal doordesemd geraakt van de gedachte dat het groot kapitaal nu echt wel lang genoeg aan de vetpotten heeft gezeten. Niemand vertolkt dat gevoel zo helder als Peter van de PVDA en dus zou Peter eigenlijk graag op Peter van de PVDA stemmen. Toch twijfelt Peter. Want als Peter op Peter van de PVDA stemt, gooit hij zijn stem dan niet weg? Het zou maar eens moeten zijn dat de in de peilingen beloofde zetel er toch niet komt. Peter zou niets liever doen dan een rode peper in de kont van Patrick Janssens steken, maar als er helemaal geen zetel komt, is het dan niet beter om op de groenen of desnoods zelfs op de salonsocialisten te stemmen? Een stem op PVDA is - daar is iedereen het over eens- geen stem op Patrick Janssens. Het is voor alle duidelijkheid ook geen stem op Bart De Wever, maar Peter verkiest de horreur van de knoertrechtse neoliberaal Patrick Janssens toch nog boven de ultieme nachtmerrie genaamd Bart De Wever.

mertens_peter_standaard_125_01

Peter wordt ook benomen door een andere vrees: drijft een zetel voor de PVDA Janssens en De Wever niet onvermijdelijk in elkanders armen? Reken even mee: Antwerpen verdeelt straks 55 zetels. Het strikte minimum voor een meerderheid is dan 28, maar volgens de Schouppensiaanse rekenkunde moet een beetje comfortabel bestuur toch 34 zetels bundelen. Eentje meer of minder zou daarbij het verschil kunnen maken. In de beste van al zijn werelden ziet Peter een grote linkse meerderheid groeien -wel een zonder de partij ROOD- waarbij Peter van de PVDA toetreedt tot een college met Groen en sp.a. A la limite mag daar zelfs de VLD bij. Mevrouw Turtelboom gaat toch terug naar Brussel en verder staan er met mevrouw Heremans en mijnheer Baelemans toch al voornamelijk ex-socialisten op die lijst. Maar terug naar de linkse coalitie - zonder de partij ROOD- , de vraag is natuurlijk of Patrick Janssens zoiets wel wil? Zou de zetelende burgervader niet liever Bart De Wever dan Peter van de PVDA aan boord hijsen en is, zo bezien, een zetel voor PVDA dan in de kering sowieso geen zetel minder voor sp.a en of Groen die zonder die zetel voor Peter van de PVDA gezamelijk met de VLD wel een stabiele meerderheid zonder de N-VA van Bart De Wever zouden kunnen vormen? Helaas voor Peter komt er, voor zover ons bekend, geen peiling meer die hem verder van de broodnodige informatie kan voorzien.

2. De twijfelende Groen-kiezer

Laten we de twijfelende Groen-kiezer voor de gemakkelijkheid Meryem noemen. Meryem heeft instemmend de Meryem gelezen en wil maar wat graag een positieve groene stem uitbrengen.  Meryem is al heel haar leven positief. Toch steekt in haar groene lijf een klein spatje negativiteit de kop op, of noem het eerder negativiteit tegen de vlees geworden negativiteit: Bart De Wever. Op zo'n moment durft Meyrem wel eens in slogans te denken: alles behalve Bart De Wever. De uithaal van de N-VA frontman naar de Zurenborg bakfietsen heeft de deur bij haar definitief dicht gedaan.

Meyrem

Zo bezien vertonen de zorgen die Meryem zich maakt belangrijke parallellen met de zorgen die Peter van hierboven zich maakt. Meryem mag dan al uitgaan van de zekerheid van een of meerdere groene zetels en ook zij mag dan al vinden dat Patrick Janssens dringend een groene peper in zijn kont gestopt moet krijgen, de keuze blijft verscheurend: een stem voor Meyrem van Groen is een stem minder voor Patrick Janssens in zijn kanseliersstrijd tegen Bart De Wever. Nu krijgt Meyrem het wel danig op de heupen van de manier waarop die dekselse media meestappen in die titanenstrijd, maar de peilingresultaten zijn er intussen wel naar. Bovendien heeft Meyrem lucht gekregen van de gemene roddel waarbij sp.a en N-VA al lang een voorakkoord zouden hebben. Janssens mag in dat scenario sowieso burgemeester blijven, zelfs als N-VA de grootste wordt. Dat biedt Bart De Wever een galante uitweg richting regionale verkiezingen en in ruil zijn er wat extra schepenmandaten. Iedereen tevreden. Groen heeft op districtsniveau weliswaar een aantal kartels met de sp.a van Janssens, maar het verleden heeft geleerd dat zoiets geen garantie biedt voor deelname aan de macht op stadsniveau. Dus vreest Meyrem zo'n voorakkoord. Dan komt Groen er helemaal niet aan te pas. Het klinkt wat vreemd, maar op een verloren moment denkt Meyrem wel eens dat de kans om Groen in de coalitie te krijgen groter wordt door op Patrick Janssens te stemmen. Meyrem troost zich met de gedachte dat er ook nog provincieraadsverkiezingen zijn. Daar kan je nog echt ongestraft voor een programma kiezen.

3. De twijfelende Stadslijst-kiezer (twee stuks)

Laten we twee twijfelende Stadslijst-kiezers voor de gemakkelijkheid Patrick en Marc noemen. Echt heel hard twijfelen doen beide heren niet. Na het lezen van de Patrick en het bekijken van de filmpjes van Marc Van Peel al helemaal niet meer: ze zijn overtuigd dat de Stadslijst over ruim voldoende inhoud beschikt om 't Stad en haar problemen grondig aan te pakken. Een zeldzame keer denkt Patrick dat er toch wel wat teveel roomsigheid in de stadslijst is geslopen. Wie hem twintig jaar terug in het volkshuis had verteld dat zijn partij ooit nog gezamelijk met de tsjeven naar de kiezer zou trekken, had hij voor gek verklaard. Maar sinds Patrick in een loft woont, is er wat meer rekbaarheid.

Van Peel
Marc Van Peel
479px-Patrick_Janssens_at_Horasis_Global_India_Business_Meeting_2012_crop

Marc van zijn kant is met die rekbaarheid geboren. De historisch verschroeiende keuze tussen liberalen en socialisten heeft hij nooit als dusdanig ervaren. Waarom zou het deze keer anders zijn? Okee, de lijstgenoten zijn mogelijk wat goddeloos, maar er bestaat ook zoiets als vergeving. Wat is er uiteindelijk tegen een relatietje waar iedereen mee instemt? Zorgen maakt Marc zich wel over dezelfde gemene roddel die ook Meyrem al heeft opgevangen. Wat als het klopt dat Janssens en De Wever een voorakkoord hebben en Janssens, ook al blijkt de stadslijst straks kleiner te zijn dan die van N-VA, toch burgemeester mag blijven? Niet dat op zich is wat Marc zorgen baart, wel de wetenschap dat N-VA dan in de kering een of meerdere schepenambten extra in de wacht zal slepen. Schepenambten die vanzelfsprekend ergens vandaan moeten komen.

Hetzelfde probleem stelt zich in Marcs ogen op een hoger bestuursniveau. Zijn stiekeme hoop is dat Janssens zijn Dewinterke van 2006 herhaalt en een Deweverke doet: de opgang van een partij begint vaak in de koekenstad, maar ze eindigt er al even vaak. Antwerpen als eerste N-VA dominosteen in een lange vallende rij. Daar droomt Marc van. Als zijn lijsttrekker straks met De Wever in bed duikt in plaats van hem de vleugels te knippen, dan dreigt zijn partij daar in de kering de bonen van te vreten. Niet in het minst op de hogere bestuursniveaus.

Het zijn bedenkingen, maar, zo beseffen Marc en Patrick terdege, het zijn en blijven bedenkingen in de marge. Want wat is het alternatief? Na het doen van de Voorhammeniser zijn Marc en Patrick helemaal overtuigd.

4. De twijfelende VLD-kiezer

De vraag is natuurlijk of er in Antwerpen nog twijfelende VLD-kiezers zijn, maar laten we er van uitgaan dat er nog één bestaat én dat ze bovendien ook twijfelt. Voor de gemakkelijkheid noemen we haar Annemie. Na het lezen van 'Kippenvel', de blog waarop Annemie Turtelboom, Noel Slangen en Gwendolyn Rutten, achter de rug van Alexander De Croo om, het liberalisme opnieuw aan het uitvinden zijn, is Annemie helemaal overtuigd geraakt van de nood aan een liberale stem in Antwerpen. Niettemin leeft bij Annemie de vrees dat de derde weg die haar kopvrouw wil bewandelen tussen Bart De Wever en Patrick Janssens een wel erg smal steegje dreigt te worden. Uiteindelijk zijn schepenen Bungeneers en Van Campenhout naar de N-VA vertrokken en het daarbij opgevoerde schouwspel was niet meteen fantastisch. In de kering zijn twee oud-socialisten binnengehaald. Met grote trom, dat wel, maar het blijven socialisten. Ook al zeggen ze elke keer dat ze op televisie komen in elke zin twee keer 'vld'.

Turtelboom

Als klap op de vuurpijl mocht Annemie Turtelboom de voorbije weken amper op televisie. De Morgen chronometreerde de spreektijd die alle kopstukken op de openbare omroep kregen - een mens moet iets doen- en daaruit bleek dat Annemie Turtelboom wel heel karig was bediend. Omdat al de VLD'ers die met N-VA een coalitie willen intussen al bij die laatste partij zitten, hoopt Annemie dat Patrick Janssens haar partij straks niet vergeet, mocht er een anti-N-VA coalitie komen.  Die coalitie is de enige hoop van Annemie, want voor een monstercoalitie tussen de stadslijst en N-VA zal haar partij niet nodig zijn. Annemie piekert er dus over of ze niet beter gelijk op de stadslijst stemt. Hoe groter die wordt, hoe groter de kans dat VLD aan boord van het college komt. Uiteindelijk heeft ze zes jaar geleden ook al voor Janssens gestemd. En zoals gezegd, er zijn altijd nog de provincieraadsverkiezingen waar een mens ongestraft ideologisch kan kiezen.

5. De twijfelende N-VA-kiezer

Omdat de afwezigheid van twijfel een wezenskenmerk is van de N-VA-kiezer, is dit veeleer een virtuele oefening maar laat ons de twijfelende N-VA-kiezer voor de gemakkelijkheid toch maar Bart noemen. Deze week nog pakte de aan de KU Leuven verbonden denktank Vives uit met een studie die bewijst dat de miljardenstroom richting Wallonië is aangezwollen tot 16 miljard euro. Mensen, zelfs academici, moeten iets doen aan de vooravond van de verkiezingen. Dat Vives een veredelde N-VA denktank is, is voor Bart geen reden om te twijfelen. Zoals gezegd: de N-VA-kiezer twijfelt niet. Uit principe.

NV-A International CP

Op een verdwaald moment denkt Bart er wel eens aan om op het VB te stemmen. Want wat zou er nu nog mooier zijn dan een coalitie tussen N-VA en VB om vervolgens, hand in hand vanuit de Koekestad Vlaanderen te veroveren? De redenering van Bart wil dat een stem op het VB niet zo heel erg is. De N-VA haalt sowieso veel stemmen. Iedereen die wil vermageren zonder maagring stemt toch al op Bart De Wever. Als iedereen die wil vermageren zonder maagring samengaat met het VB, dan wordt straks bottom up het cordon gebroken. Twee vliegen in een klap, want het cordon, daar is N-VA altijd al tegen geweest, zelfs toen de partij nog in het Vlaams kartel zat met cd&v.

Nu heeft Jan Jambon wel gezegd dat er niet wordt samengewerkt met het VB maar, zo beseft Bart, als straks de leeuw weer brult is weinig nog zeker. Toch maakt Bart zelf enig voorbehoud bij zijn eigen gedachtenexperiment: de ex-VB'ers die vandaag verspreid over de N-VA-lijsten staan, zetten nog liever de grenzen open dan samen te werken met hun voormalige partijgenoten.

6. De twijfelende VB-kiezer

Laten we de twijfelende VB-kiezer voor de gemakkelijkheid Filip noemen. Filip heeft nooit getwijfeld aan de partij, maar deze keer klinkt de sirenezang van Bart De Wever toch wel heel erg aanlokkelijk. De Wever blijft natuurlijk een sissi - daaraan twijfelt Filip niet-   maar wel een separatistische sissi en daar lust Filip principieel dan weer wel pap van. En dat het stad niet van iedereen is,  dat moet je Filip al helemaal niet uitleggen. Als Filip straks op N-VA stemt, zal hij alleszins niet de enige zijn. Zelfs Francis Van den Eynde en Frank Vanhecke zullen op N-VA stemmen. En nog een pak andere kameraden van vroeger. Waarom Filip dan niet? Uiteindelijk is het leven in een schutskring ook niet je dat. Zeker niet nu de schutskring alsmaar kleiner wordt.

FDW

Toch twijfelt Filip. Dat gevoel van het eigen volk onder elkaar, die echte partijtrouw, ... Vind je zoveel warmte ook in de schoot van Bart De Wever? Gelukkig voor de twijfelende Filip is er nog Bruno Valkeniers. Een man die als geen ander mensen over de streep trekt. Bijvoorbeeld door als voorzitter op de 19e plaats van de Antwerpse VB-lijst te gaan staan. Dat hij de voorbije week opdook, zowel in de Kruitfabriek als op 'Het groot debat' van de VRT is dan weer een argument contra. Of toch weer niet? Filip is immers voldoende verstandig om te weten dat het deze keer, in tegenstelling tot bij de vorige verkiezingen, eventjes moest. De mensen zouden Bruno Valkeniers welhaast vergeten zijn. Middels beklijvende prestaties tijdens de debatten is dat euvel verholpen. Zo weet iedereen weer wie de man is die straks wordt opgeofferd.

update:

Aan de vooravond van de gemeenteraadsverkiezingen publiceerde Apache een vademecum voor de strategische stemmer. Exact een maand later komen we vast te stellen dat de strategische stadslijststemmer, of op zijn minst een deel ervan, helemaal in de touwen hangt. Aan de basis daarvan ligt een piste die we helaas onbehandeld hebben gelaten. Vandaar deze korte update.

Hoewel we de in het originele werkstuk opgevoerde voormalige cd&v'er en twijfelende stadslijststemmer van het epitheton 'met een zeker rekbaarheid geboren' voorzagen, voltrok zich het voorbije etmaal een gebeurtenis die de andere strategische stadslijststemmer, die met een rode voorgeschiedenis, niet had zien aankomen. Wij hebben hem daar middels ons vademecum wellicht ook onvoldoende voor gewaarschuwd.

De piste waarvan sprake betreft een scheuring van de stadslijst met als inzet het mandaat van havenschepen. Hoe konden we erover kijken? Het stond in de sterren geschreven. In een 'grote coalitie' met N-VA en de stadslijst zou het mandaat van havenschepen aan de neus van Marc Van Peel voorbij zijn gegaan. In een coalitie met N-VA, cd&v en vld is dat mandaat zo goed als binnen. Dat is vanzelfsprekend geen probleem voor de van origine katholieke strategische stadslijststemmer, integendeel. Voor hem is de buit helemaal binnen. Het is wel een probleem voor de van origine socialistische strategische stadslijststemmer. Afgaand op de uitslag van zes jaar eerder zijn dat er meer.

Nu we toch bezig zijn en om een volgende update te vermijden, voegen we er alvast een extra piste aan toe: die waarbij Marc Van Peel en Patrick Janssens een duivels verbond hebben gesmeed om de volledige Vlaamse bevolking op het verkeerde been te zetten. Iedereen moet er intussen wel helemaal van doordrongen zijn dat Van Peel de vleesgeworden flexibiliteit is, afspraken verbreekt, desnoods zijn eigen baard opeet om toch maar havenschepen te kunnen blijven. Nu heel Vlaanderen daarvan overtuigd is, is het kinderspel om Bart De Wever te laten falen. Niemand zal straks nog het verwijt kunnen maken dat het aan Van Peel ligt als er geen coalitie op de been geraakt. Wie niet in staat is om met de vleesgeworden flexibiliteit een akkoord te maken, die kan het wel echt niet. En zo krijgt de strategische stadslijststemmer straks mogelijk toch nog enige genoegdoening.

LEES OOK
Chris Van Camp / 24-06-2016

De flater van Fons

Antwerps schepen van sociale zaken Fons Duchateau wil een nieuwe functie introduceren in de stadswerking. Klein detail: ze bestaat al tien jaar.
CHris uitgelicht
Peter Casteels / 03-06-2013

Geen idee

Laat een politieke journalist duizend woorden schrijven over de Wetstraat, zet er een artistiekerige tekening bij en het resultaat is een diepzinnig essay over de politieke trends…
Peter Casteels - Column - Uitgelicht
Peter Casteels / 17-12-2012

Bart De Wever tussen droom en daad

Als politiek debater is Bart De Wever onverslaanbaar in Vlaanderen, maar burgemeester van Antwerpen is een ander paar mouwen. 'Zijn ongecompliceerde visie op de verzorgingsstaat…
Bart De Wever le soir de l'élection communale, Anvers. (Photo: Julia M. Free, octobre 2012)