Words, words, words

Peter Casteels
allochtoon
(Beeld: NieuwWij)
allochtoon
(Beeld: NieuwWij)

Martine Tanghe gebruikt nooit het woord ‘illegaal’ omdat ze vindt dat niemand op deze wereld illegaal is. Dat is alleraardigst van de grande dame van het Vlaamse televisienieuws, maar wat De Morgen deze week besliste, getuigt van meer lef. ‘Allochtoon’ was een beschaafd woord geworden voor ‘makak’, zoals Tom Lanoye in de krant vertelde, en zelfs zonder die negatieve connotatie was het een betekenisloos containerbegrip. Afvoeren dus. Altijd verhelderend als over dagelijks taalgebruik wordt nagedacht, dus ik hoop dat deze actie de krant enkele nieuwe abonnees heeft opgeleverd.

Zeg niet allochtoon tegen een moslimjongere

Enkel het nieuwe vocabulaire staat nog niet helemaal op punt. In De Kruitfabriek gaf hoofdredacteur Wouter Verschelden als voorbeeld de rellen/relletjes/opstootjes/openluchtvergadering in Borgerhout. Nu ‘allochtoon’ niet meer kon, zou de krant het over ‘moslimjongeren’ hebben. Dat is niet bepaald een nieuwe stap in het integratiediscours, maar een accentverschuiving die in het politieke debat jaren geleden werd doorgevoerd. Waar men in de jaren negentig de nadruk legde op de buitenlandse afkomst van mensen, wordt sindsdien de rol van religie uitvergroot. De slogans van Vlaams Belang verwoorden die evolutie het beeldrijkst – van ‘Eigen volk eerst’ naar ‘Shariavrij Antwerpen’. Als het vanaf nu allemaal moslimjongeren zijn, hinkt De Morgen daar achteraan.

Ook het standpunt dat Verschelden een dag tevoren schreef, was weinig vernieuwend. Daarin herhaalde hij de oproep die na elk akkefietje in Borgerhout door een lelieblanke opiniemaker wordt gedaan. De moslimgemeenschap moet duidelijker stelling innemen tegen marginalen die in naam van hun geloof amok maken. “Het wordt tijd dat al de gematigde moslims […] zich mengen in de discussie en enkele duidelijke lijnen in het zand trekken”, was de nogal vaag geformuleerde opdracht.

Als Wouter Verschelden zijn redenering doortrekt, dan zou hij zich eerst en vooral moeten excuseren voor het achterlijke filmpje

Eerst wordt een moslimgemeenschap bij elkaar verzonnen (Verschelden heeft het over ‘moslimminderheid’) om vervolgens de mensen die daartoe zouden behoren op te roepen duidelijk te maken dat die eigenlijk niet bestaat en dat er sprake is van grote verschillen tussen moslims. Als Verschelden dat vindt, is het de taak van zijn journalisten om die verschillen duidelijk te maken, en ligt de bewijslast niet bij mensen die afwezig waren in Borgerhout. Hij rekent alle moslims af op iets waar de overgrote meerderheid niets mee te maken heeft. Als hij zijn redenering doortrekt, zou Verschelden zich eerst en vooral moeten excuseren voor het achterlijke filmpje – zo zijn wij heus niet allemaal.

De overbodigheid van Janssens

De aanleiding van de beslissing van De Morgen, was, onder meer, een uitspraak van Bart De Wever. Die beweerde dat de stad Antwerpen niet van iedereen is (in ieder geval niet van de jongens die de reuzenstoet verstoorden), terwijl Patrick Janssens met de slogan “’t Stad is van iedereen” het omgekeerde suggereert. Tom Cochez analyseerde vorige week wat dat betekende voor de campagne van De Wever, maar vooral de gevolgen voor Patrick Janssens zijn interessant. Nu Bart De Wever zich ertegen heeft afgezet, krijgt die holle slogan van hem plots betekenis.

Vorig jaar publiceerde Patrick Janssens ‘Voor wat hoort wat’, waarin de overbodigheid van de sociaaldemocratie wordt geboekstaafd. Ik dacht aanvankelijk dat het over de miljarden euro’s zou gaan die Europese overheden naar bankiers hadden overgeschreven, maar als ex-bestuurslid van Dexia heeft Janssens daar natuurlijk geen verstand van. Het bleek een lang uitgesponnen liefdesverklaring aan de rechtse soundbite dat mensen naast rechten ook plichten hebben, en een verdediging van het doorgedreven Antwerpse activeringsbeleid.

Pas nu Bart De Wever zich ertegen heeft afgezet, krijgt die holle slogan van Janssens plots betekenis

Bea Cantillon mocht in het slothoofdstuk uitleggen wat daar mis mee was. Naast de kritiek dat de uitkeringen in België mensonwaardig laag zijn, ging het er haar vooral om dat het devies ‘voor wat hoort wat’ onvoldoende rekening houdt met kwetsbare mensen. “Zo dreigen we de mensen uit het oog te verliezen die ongelijke mogelijkheden hebben, die in een fase in hun leven zitten waarin ze eigenlijk sociaal gehandicapt zijn”, zei ze daarover in een interview met De Morgen, waarin ze zich ook afvroeg of er geen plaats meer is voor mededogen in het beleid. De stad is er eigenlijk helemaal niet voor iedereen. Janssens nam de moederlijke praatjes van Cantillon op in zijn boek, maar deed er niets mee. Dat een sociaaldemocraat technieken van repressieve tolerantie moet inzetten tegen een barones en ex-senatrice van CD&V – hoe belegen kan iemand zijn – vond ik in 2011 opmerkelijk.

Bloemen van Paul Goossens

Daar zal de verkiezingsstrijd in Antwerpen niet over gaan. Bart De Wever en Patrick Janssens hebben hetzelfde verkiezingsprogramma, maar aangezien De Wever zich krampachtig rechts van Janssens probeert te profileren, gaat Janssens plotsklaps links lijken. En dat komt hem goed uit. Het doet mensen die na tien jaar Janssens als burgemeester Groen of PvdA wilden stemmen terug twijfelen. Dankzij de uithaal van Bart De Wever gooit zelfs Paul Goossens met bloemetjes naar Patrick Janssens. Door zulke aanvallen – naar het schijnt is het een vuile oorlog – hoopt De Wever de laatste stemmen van Filip Dewinter op te kunnen rapen, maar Janssens haalt er evengoed kiezers mee weg bij zijn linkse concurrenten. Zolang het maar niet over de inhoud gaat.

LEES OOK
Chris Van Camp / 24-06-2016

De flater van Fons

Antwerps schepen van sociale zaken Fons Duchateau wil een nieuwe functie introduceren in de stadswerking. Klein detail: ze bestaat al tien jaar.
CHris uitgelicht
Peter Casteels / 03-06-2013

Geen idee

Laat een politieke journalist duizend woorden schrijven over de Wetstraat, zet er een artistiekerige tekening bij en het resultaat is een diepzinnig essay over de politieke trends…
Peter Casteels - Column - Uitgelicht
Peter Casteels / 17-12-2012

Bart De Wever tussen droom en daad

Als politiek debater is Bart De Wever onverslaanbaar in Vlaanderen, maar burgemeester van Antwerpen is een ander paar mouwen. 'Zijn ongecompliceerde visie op de verzorgingsstaat…
Bart De Wever le soir de l'élection communale, Anvers. (Photo: Julia M. Free, octobre 2012)