Dossier Mediabaronnen: Concentra, een katholiek bolwerk

Georges Timmerman
WivinaDemeester2003
Wivina Demeester is bestuurslid bij Concentra
WivinaDemeester2003
Wivina Demeester is bestuurslid bij Concentra

Concentra is de kleinste van drie klassieke, familiale, uit de printsector gegroeide mediagroepen in Vlaanderen. Het omzetcijfer van Concentra is vele malen kleiner dan dat van De Persgroep of Corelio. De vlaggeschepen van de groep zijn twee regionale kranten: Het Belang van Limburg en Gazet van Antwerpen, maar tussen beiden bestaat een verregaande redactionele synergie zodat ze bijna kunnen worden gezien als één titel.

Zoals de groepsstructuur duidelijk maakt, heeft Concentra veel allianties en samenwerkingsverbanden met andere mediagroepen. Er zijn bijvoorbeeld participaties in De Streekkrant/Weekkrant en in Roularta Printing. Samen met De Persgroep is Concentra eigenaar van ATV, de Antwerpse regionale tv-zender. Daarnaast zijn er voor weer andere activiteiten allianties met Corelio, Telenet en VMMa, de holding boven VTM.

Aandeelhouders

Naamloos
Aandeelhoudersstructuur Concentra (Bron: Vlaamse Regulator voor de Media)

De familie Baert controleert 91,3 procent van Concentra via de Stichting De Zeven Eycken in Nederland. Zo'n in Nederland gevestigde Stichting Administratiekantoor (STAK) is een rechtsfiguur die bedrijfsleiders van familiale ondernemingen graag gebruiken om de aandelen van hun vennootschap buiten hun nalatenschap te houden en om het bestuur van hun onderneming op een fiscaal vriendelijke manier te kunnen overdragen aan hun erfgenamen.

Voor beursgenoteerde ondernemingen kan een dergelijk vehikel ook handig zijn om ongewenste aandeelhouders buiten de deur te houden. Omdat een stichting geen publicatieverplichtingen heeft, blijft de precieze verdeling van de aandelen bovendien onbekend voor de buitenwereld. De STAK-techniek wordt ook gebruikt door andere Vlaamse uitgeversfamilies, zoals De Nolf en Claeys van Roularta en de Van Thillo's van De Persgroep.

Hoe de familie Baert eigenaar werd van Concentra is een lang verhaal. In 1933 werd Het Belang van Limburg opgericht door Frans Theelen, die ook politiek actief was als katholiek volksvertegenwoordiger. Diens vader, Nicolas Theelen, had sinds 1879 een reeks regionale weekbladen opgericht, waaronder Het Algemeen Belang der Provincie Limburg. Vanaf 1926 werden die bladen ondergebracht bij Concentra, een drukkerij in Hasselt. Frans Theelen bleef zelf kinderloos, maar zag een ideale opvolger in Jan Baert, de echtgenoot van zijn favoriete nichtje, Antonia 'Tony' Martens. Vanaf 1953 werd Baert directeur-generaal van Concentra, die het bedrijf samen met zijn vrouw runde. Toen Theelen in 1971 overleed, kochten Jan en Tony Baert de rest van de familie uit en werden zij zelf volledig eigenaar van de groep.

De familie Baert controleert 91,3 procent van Concentra via de Stichting De Zeven Eycken in Nederland

Ruzie

Na het overlijden van Jan Baert in 1986 kreeg zijn zoon Peter Baert de leiding van het familiebedrijf in handen. Onder zijn bewind nam Concentra in 1996 het verlieslatende De Vlijt over, de uitgever van Gazet van Antwerpen, die destijds ernstige reputatieschade had opgelopen als gevolg van de fraudezaak rond de Antwerpse lobbyman Raoul Stuyck. De overname werd aanvankelijk voorgesteld als een fusie tussen twee min of meer gelijkwaardige partners. Dat betekende dat de voormalige aandeelhouders van De Vlijt en de familie Baert elk voor vijftig procent aandeelhouder werden van de nieuw opgerichte Regionale Uitgevers Groep (RUG), een holding boven (bepaalde onderdelen van) Concentra en De Vlijt.

Eveneens onder implus van Peter Baert had Concentra voordien een forse participatie genomen in het internetbeveiligingsbedrijf Ubizen. In 2000 fuseerde Concentra met de financiële holding Imperial Invest rond de Antwerpse familie Collin, een voormalige aandeelhouder van De Vlijt. Imperial Invest had onder meer belangen in Almanij, de holding boven Kredietbank, en Kredietbank Luxembourgeoise. Dankzij de hoge waardering van het Ubizen-belang kreeg de familie Baert een ruime meerderheid (64 procent) in de fusiegroep. En omdat Imperial Invest al een beursnotering had, verkreeg de mediagroep meteen ook een notering op Euronext.

In 2003 kwam Concentra opnieuw bijna volledig in handen van de familie Baert.

Vervolgens spatte de internetzeepbel evenwel uit elkaar en kelderde de koers van Ubizen. De familie Collin verloor veel geld en voelde zich bedot. De affaire veroorzaakte grote spanningen tussen de families Collin en Baert, die uiteindelijk hebben geleid tot een breuk. Ze beslisten elk hun eigen weg te gaan, waardoor Concentra in 2003 opnieuw bijna volledig in handen van de familie Baert kwam. De Almanij-participatie werd verkocht, de familie Collin en de minderheidsaandeelhouders (ook een deel van de oude De Vlijt-aandeelhouders) werden uitgekocht en Concentra verdween weer van de beurs.

Peter Baert was ondertussen bruusk van het toneel verdwenen, en hij keerde sindsdien niet meer terug op het voorplan. In 2000 nam hij plots "om persoonlijke redenen" ontslag als voorzitter van Concentra en van Ubizen. Ruzie binnen de familie, zo bleek achteraf. Hij zou het er moeilijk mee gehad hebben dat zijn broers en zus een even groot belang hadden in Concentra als hijzelf, hoewel ze geen actieve rol speelden in het bedrijf. Hij zou ook overhoop gelegen hebben met moeder Tony, die achter de schermen een invloedrijke rol bleef spelen bij Concentra. Barones Tony Baert, bijgenaamd de Keizerin van Hasselt, deed pas op 80-jarige leeftijd een stapje terug: ze nam in 2009 afscheid als voorzitter van de raad van bestuur van Concentra. Momenteel zetelen Jan-Peter en Sylvie, een broer en een zus van Peter, in de raad van bestuur.

Verkeerd etiket

De resterende 8,7 procent van het kapitaal van Concentra is in handen van het Katholiek Impuls- en Mediafonds. Deze vzw kan beschouwd worden als het restant of de opvolger van de twee katholieke vzw's die vroeger, voor de overname door Concentra, het aandeelhoudersschap van De Vlijt domineerden. Alle toenmalige bestuurders van De Vlijt zijn inmiddels uit de huidige raad van bestuur van Concentra verdwenen. Momenteel bestaat De Vlijt nog wel als een aparte werkmaatschappij.

Tot 1996 was 69 procent van de aandelen van De Vlijt in handen van Het Katholiek Persfonds en De Katholieke Propaganda, de overige 31 was eigendom van een aantal personen en families. Die kleine aandeelhouders waren vooral telgen van adellijke families. Maar toen de volledige lijst opdook, kwam aan het licht dat ook de familie Van Thillo eigenaar was van één procent van het aandelenkapitaal. Genoeg om bij De Vlijt een oogje in het zeil te houden en te beschikken over financiële inside-informatie.

Ook de familie Van Thillo bleek eigenaar van één procent van het aandelenkapitaal van De Vlijt Voldoende om een oogje in het zeil te houden en te beschikken over financiële inside-informatie.

Alle leden van de raad van bestuur van De Vlijt waren destijds lid van een van beide vzw's. Aandeelhouders en bestuurders coöpteerden elkaar op basis van criteria die voor buitenstaanders onduidelijk bleven, hoewel een onverdacht katholieke achtergrond vanzelfsprekend een basisvereiste was. Sinds 2010 wordt het Katholiek Impuls- en Mediafonds in de raad van bestuur van Concentra vertegenwoordigd door Barend Van den Brande, zoon van voormalig Vlaams minister-president en huidig voorzitter van de raad van bestuur van de VRT Luc Van den Brande en Wivina Demeester-De Meyer, gewezen CD&V-minister in diverse Vlaamse en federale regeringen.

Hoe diepgeworteld het katholieke karakter van De Vlijt wel was, ondervond ook Christian Van Thillo, de grote baas van De Persgroep. Zijn groep was in 1996 één van de vier kandidaat-overnemers van de uitgeverij van Gazet van Antwerpen. Het feit dat hij al een kleine aandeelhouder van De Vlijt was en dus in feite aan twee kanten van de tafel zat, gaf hem geen streepje voor. De minderheidsaandeelhouders werden trouwens nooit betrokken bij de overnamegesprekken met Concentra.

Concentra bestuurslid Wivina Demeester-De Meye is sinds 2006 ook bestuurder van de Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel (BAM), het overheidsbedrijf dat instaat voor de realisatie van de Oosterweelverbinding

Het liberale etiket van De Persgroep bleek onverteerbaar voor de meeste grote aandeelhouders van De Vlijt. "Om ideologische redenen was De Persgroep onaanvaardbaar voor de Kredietbank en bepaalde Antwerpse CVP-kopstukken, men kan hierbij denken aan figuren als Leo Tindemans en Frank Swaelen", vertelde een oud-redacteur van Gazet van Antwerpen. "De leden van de raad van bestuur werden bewerkt, om niet te zeggen bedreigd, om te kiezen voor Concentra." Kort na de aankondiging van de samenwerking met Concentra sloeg Van Thillo terug: hij besloot een belangrijk drukorder voor Dag Allemaal en andere weekbladen van zijn groep op te zeggen. De Persgroep was de belangrijkste klant van de handelsdrukkerij van De Vlijt, goed voor meer dan de helft van de omzet.

Bestuurders

  • Willy Lenaers: volgde in 2009 Antonia Baert op als voorzitter, voordien was hij gedelegeerd bestuurder van de groep, in opvolging van Peter Baert. Oostendenaar Lenaers begon zijn loopbaan als manager bij Kredietbank, nu KBC, en werd daar eind jaren negentig weggeplukt door Jan Baert.
  • Jan-Peter Baert: zoon van Jan Baert
  • Sylvie Baert: dochter van Jan Baert
  • Marc Vangeel: sinds 2009 gedelegeerd bestuurder, als opvolger van Willy Lenaers
  • Robert Ceuppens: gedelegeerd bestuurder
  • Wivina Demeester-De Meyer: voormalig CVP-toppolitica, sinds 2006 ook bestuurder van de Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel (BAM), het overheidsbedrijf dat instaat voor de realisatie van de Oosterweelverbinding. BAM was de grote promotor van de omstreden Lange Wapperbrug.
  • Barend Van den Brande: managing partner van durfkapitaalfonds Hummingbird Ventures
  • Luc Soete: professor en econoom, wordt binnenkort rector van de Universiteit Maastricht
  • Wim Desmet: gewezen topman van reisgroep Thomas Cook, voorheen NUR, voorheen Neckermann
  • Wouter De Geest: topman van BASF Antwerpen en bestuurder van het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen

Directie

Het directiecomité bestaat uit vier personen, en wordt aangevuld door een uitgebreid managementteam. Daartoe behoren onder meer de hoofdredacteurs van Gazet van Antwerpen en Het Belang van Limburg. Een andere bekend lid van het managementteam is Ernest Bujok, een vroegere protégé van SP-kopstuk Willy Claes.

Directiecomité

  • Marc Vangeel: gedelegeerd bestuurder
  • Robert Ceuppens: gedelegeerd bestuurder
  • Patrick Hermans: financieel directeur
  • Paul Verwilt: operationeel directeur

Managementteam

  • Mieke Berendsen: directeur Mediahuis Antwerpen, gedelegeerd bestuurder De Vlijt
  • Ernest Bujok: directeur Audiovisuele Media, gedelegeerd bestuurder Avalon, de audiovisuele afdeling van Concentra
  • Kristiaan De Beukelaer: controller, beleidsinformatie, planning en controle
  • Andreas Hennig: directeur A&C Media BV
  • Ingrid Jansen: financieel directeur
  • Frank Jaspers: corporate communicatiemanager
  • Pascal Kerkhove: hoofdredacteur Gazet van Antwerpen
  • Karel Mertens: directeur human resources
  • André Peters: directeur Gratis Pers Nederland, directeur A&C Media BV
  • Monique Raafels: directeur Gratis Pers, gedelegeerd bestuurder Concentra Media Regie, algemeen directeur Mass Transit Media
  • Werner Smeuninx: manager operations redactie
  • Ivo Vandekerckhove: hoofdredacteur Belang van Limburg

Groepsstructuur

Naamloos
Bron:: Vlaamse Regulator voor de Media

 

Productaanbod

Kranten

Naast de twee regionale kranten heeft Concentra een aantal deelnemingen in gratis kranten, zoals Vacature, Metro, Koopjeskrant, De Streekkrant/Weekkrant, de Zondag en Jet Magazine. Voorts geeft de groep een aantal nichemagazines uit, zoals Ambiance en Semindex.

Televisie

Concentra is al jaren actief op het terrein van de regionale tv. Het heeft 74 procent van TVL (TV Limburg), 87,5 procent van TV Oost en 50 procent van ATV. Met Bites Europe, de omroeporganisatie achter Acht, heeft Concentra ook een (digitale) televisieomroep met Vlaams bereik in portefeuille. Via TV Limburg heeft Concentra ook een belang in productiehuis Havana.

Radio

Concentra is een van de medeoprichters van de regionale commerciële radiozender Nostalgie. De groep bezit de helft van de aandelen van Vlaanderen Eén, de exploitatiemaatschappij van Radio Nostalgie. Voorts is Concentra deels eigenaar van Radio West-Vlaanderen 1, de exploitant van de lokale radioketen VBRO, de Antwerpse Radio en FM Limburg.

Internet

Naast online versies van de eigen kranten is Concentra verantwoordelijk voor de zoekertjessites hebbes.be en koopjeskrant.be. De nieuwssite vandaag.be wordt binnen een joint-venture met Telenet gemaakt. Daarnaast zijn er ook thematische sites, een site met overlijdensberichten en een informatieplatform voor wie vergaderingen, seminaries of zakelijke evenementen wil organiseren.

Boeken

Via dochteronderneming Linkeroever Uitgevers is de groep uitgever van fictie en non-fictie boeken.

Sterktes

  • Sterke positie op regionale krantenmarkt in Antwerpen, quasi-monopolie op de krantenmarkt in Limburg.
  • Financieel gezond. Concentra heeft de financiële perikelen in de nasleep van de overname van De Vlijt inmiddels goed verteerd. Willy Lenaers antwoordde in 2004 op de vraag of de groep over een oorlogskas beschikt: "Vergeet niet dat we in Antwerpen nog over heel wat vastgoed beschikken, eigendommen zoals gebouwen en gronden die niet tot onze kernactiviteiten behoren."

Zwaktes

  • Geen banden met een grote televisiezender, dit in tegenstelling tot Corelio/De Vijver en De Persgroep/VTM. In het verleden had Concentra wel 25 procent van VTM, maar die participatie werd in 1997 verkocht aan Roularta en De Persgroep. Eerder in de jaren negentig had ook De Vlijt haar VTM-aandelen verkocht aan het Nederlandse concern VNU.
  • Geen tophoofdredacteur meer. Luc Rademakers, algemeen hoofdredacteur van Gazet van Antwerpen en Het Belang van Limburg, is onlangs overgestapt naar VRT.

Historiek

  • 1891: lancering Gazet van Antwerpen
  • 1893: oprichting De Vlijt, uitgever van Gazet van Antwerpen
  • 1933: lancering Het Belang van Limburg
  • 1953: oprichting Concentra
  • 1994: oprichting TV Limburg
  • 1996: Concentra neemt participatie in Ubizen
  • 1996: overname De Vlijt
  • 1996: oprichting Regionale Uitgevers Groep (RUG)
  • 2000: lancering gratis krant Metro
  • 2000: fusie Concentra met Imperial Invest van de familie Collin, waardoor de groep een beursnotering verkrijgt
  • 2003: breuk met de familie Collin, de familie Baert wordt opnieuw hoofdaandeelhouder van Concentra, de RUG-constructie wordt opgedoekt
  • 2004: Concentra verdwijnt van de beurs
  • 2007: oprichting Radio Nostalgie, samen met Corelio
  • 2007: overname Koopjeskrant
  • 2008: overname De Trompetter in Nederland
  • 2009: oprichting Linkeroever Uitgevers
  • 2009: lancering digitale tv-zender Acht
LEES OOK
Georges Timmerman / 20-04-2012

Mediabaronnen: Belgacom, een krasse oude tante

Gerommel in het topmanagement, ruzies, perslekken, een lange traditie van fraude- en corruptiezaken. Belgacom mag dan al geregeld in het oog van de storm staan, voor de overheid…
GV_120302_BELCAGOM-1
Georges Timmerman / 30-03-2012

Mediabaronnen: Alfacam, een gegeerde overnameprooi

Gabriël Fehervari is de baas van Alfacam Group, een leverancier van audiovisuele diensten en faciliteiten. Twee jaar geleden waagde Fehervari de sprong en lanceerde hij Exqi Plus,…
Naamloos
Georges Timmerman / 27-03-2012

Mediabaronnen: 'De Vlaamse Berlusconi bestaat niet'

Wie verdient er geld aan de Vlaamse media? Wie zijn de aandeelhouders van de grote mediagroepen? Wie trekt er echt aan de touwtjes? In dossier 'Mediabronnen' zal Apache de komende…
Christian Van Thillo