Le Pen, spionkop van het Franse platteland

Sadeillan. Moet u eens op google intikken, niets zal u er over vinden. Een dorpje in het Zuid-Franse landbouwdepartement Gers, een van de dunst bevolkte regio’s in West-Europa. Ik kom er wel eens met de koersfiets, het ligt op een gemeen heuveltje in de buurt. Je denkt dat je boven bent en dan is het nog een stukje, langs het grote maison de maître en de nieuwbouwvilla’s met een vue dominante op de Pyreneeën. Als je het dal in kijkt, zie je bossen en weiden en als je goed kijkt nog de spits van de kerktoren van Mont-de-Marrast.

In Sadeillan brachten 55 kiezers een geldige stem uit, er was een opkomst van ruim 90 procent. Vijftien van deze mensen gaven de voorkeur aan Marine Le Pen. Zij mag hun nieuwe president worden – het zal niet lukken want de kandidate van het extreemrechtse Front National gaat niet door naar de tweede ronde. In Sadeillan haalde ze echter de meeste stemmen. 27,27 procent. Een voorsprong van 7,27 procent op de socialist François Hollande, nationaal winnaar van de eerste ronde.

Oui, la France!

Even verderop ligt Marseillan. Als je van de vallei van de Arros doorsteekt naar de vallei van de Osse, ligt het net halverwege de afzink. Beneden in de vallei staat een enorme kasteelboerderij die al generaties lang in het bezit is van een van de rijkste families van Zuid-Frankrijk. Enkele decennia geleden hadden ze een groot bedrijf en waren de grootste werkgever in de streek. De tuin is groot genoeg om voltijds twee tuinmannen in dienst te nemen.

Van de 72 stemgerechtigden brachten 66 een geldige stem uit. In 26 gevallen ging deze stem naar Marine Le Pen. De extreemrechtse kandidate haalt er zo net geen 40 procent van de stemmen. Dat is meer dan het dubbele van Nicolas Sarkozy, die nochtans in de afgelopen maanden geen kans onbenut heeft gelaten om de belangrijkste standpunten van Le Pen over te nemen: streng tegen immigratie, kritisch en terughoudend tegenover de Europese Unie.

Dertien maanden woon ik nu in Zuid-Frankrijk. Ons dorp, een fusie van twee gehuchten aan weerszijden van een heuvel, ging in de voormiddag stemmen. Ik liep mijn zondagse toertje en groette mijn dorpsgenoten op weg van of naar het stemlokaal. De meeste zijn boeren. Onze burgemeester is de grootste boer van allen: hij heeft boven op de heuvel een boerderij waar foie gras wordt geproduceerd. Het dorp ging voor Sarkozy met net geen 40 procent van de stemmen. De président-candidat heeft in de regio de stem van de boeren mee.

Aan het gemeentehuis hingen de affiches van elk van de tien kandidaten. Broederlijk naast elkaar, elk van hen chauvinistisch, elk van hen patriot. Elk van hen voor een sterker Frankrijk, voor een betere republiek. Verder was van die verkiezingen weinig of niets te merken, hier op het platteland, tot enkele dagen voor de verkiezingen op het gemeentelijke aanplakbord toch twee affiches verschenen, naast een berichtje over een verloren hond. Le Pen lachte ons in tweevoud toe. Oui, la France!

Largement Sarkozy

Het zijn uitzonderingen, de dorpen en stadjes in de Gers die niet voor Hollande gaan. Ook bij de mensen die we spreken en ontmoeten heerst een grote Sarkozy-moeheid. De artisans bij wie ik interimwerk verricht zijn zonder uitzondering anti-Sarko. In vele gevallen zelfs met gevoel voor overdrijving en pathetiek. Mijn vrouw, die in de sociale sector werkt, hoort vooral gelatenheid. “We stemmen wel Hollande, maar wat zal het opleveren? Er zal toch niet veel veranderen.”

De boeren stemmen Sarkozy, oudere mensen eveneens. Largement zelfs, want ze durven ook een stap verder naar rechts te zetten. “Sarkozy heeft toch veel goed gedaan,” zegt Michelle, een poeprijke gepensioneerde Française. “Hij doet tenminste iets tegen de immigratie en de criminaliteit.” Het is tekenend voor de Sarkozy-stemmers die ik hier spreek – niemand heeft zich ge-out voor Le Pen: immigratie, dat is ons voornaamste probleem. En de criminaliteit die het met zich meebrengt. Pardon?

De enige migranten die hier wonen, zijn wij: Engelsen, Nederlanders, een occasionele Belg. Daarnaast zijn er wat Portugezen, die hier als spotgoedkope arbeidskrachten in de landbouw werken. Niet zelden huren ze een huisje van hun patron, waarvoor ze een deel afstaan van hun SMIC – het wettelijke minimumloon dat ongeveer elke werknemer in de regio verdient. Problemen? Buiten een gebeurlijke burenruzie zijn ze onbestaande. Criminaliteit? Nooit van gehoord.

Hondenweer

Dat maakt het zo verbazend, die score van Marine Le Pen. Het feit dat het rechtse front zelfs in deze regio de immigratie tot een belangrijk thema verheft. “Dat is Parijs, ici c’est le Gers.” Dat antwoord krijg je normaal gesproken als je informeert naar regelgeving, naar administratieve zaken. Een ver-van-mijn-bedshow. Dit is Parijs niet, hier doen we onze goesting. Het gevoel onder de radar te leven overheerst, behalve dus bij de presidentsverkiezingen.

Het is dat wat mij doet afvragen: waar ligt de leefwereld van deze mensen? Op de plaats waar ze hun levensdagen slijten of op de televisie? Wat maakt het dat mensen die hier leven, cachés et heureux, plots bereid zijn om affiches te verspreiden voor extreemrechts? Vanwaar die angst voor migranten, mensen die naar de steden trekken om hun geluk te beproeven? Mensen die niet weten waar Sadeillan ligt, of wat er in Marseillan te rapen valt?

Ik heb geen antwoorden. Ik stel het vast, en met mij de internationale media. Marine Le Pen heeft de verkiezingen gewonnen. Net zoals Geert Wilders en zijn extreemrechtse PVV dat in Nederland deden. Ze mag zich nu aan de zijlijn zetten en de tweede ronde van de presidentsverkiezingen sturen. Net zoals Geert Wilders anderhalf jaar lang een minderheidskabinet vanaf de zijlijn bijstuurde. Het is en blijft de meest comfortabele positie in de politiek: aan het hoofd van de spionkop, de spreekkoren aanvurend. Het veld hoeft Le Pen niet op, niet in dit hondenweer.