Mediabaronnen: Belgacom, een krasse oude tante

Georges Timmerman
GV_120302_BELCAGOM-1
Belgacom CEO Didier Bellens (Foto Geoffroy Van der Hasselt - Reporters)
GV_120302_BELCAGOM-1
Belgacom CEO Didier Bellens (Foto Geoffroy Van der Hasselt - Reporters)

De bitse concurrentiestrijd tussen VRT en VTM die werd uitgevochten in de jaren negentig, behoort inmiddels grotendeels tot het verleden. De openbare en de commerciële zenders zien elkaar niet langer als grootste rivalen. De nieuwe, gemeenschappelijke vijand zijn de telecombedrijven.

Belgacom en Telenet controleren niet alleen de distributiekanalen, maar ontpoppen zich ook steeds meer tot leveranciers van content, via hun eigen zenders en via video on demand. Die evolutie belet niet dat er vormen van samenwerking kunnen bestaan tussen zenders, productiehuizen en distributeurs. Ze zijn tegelijk elkaars klant en leverancier en blijven dus in grote mate afhankelijk van elkaar. Belgacom TV werkt bijvoorbeeld samen met Woestijnvis voor de live-uitzendingen van zijn voetbalmatch

Een distributeur betaalt enerzijds auteursrechten aan de omroepen/productiehuizen en ontvangt anderzijds een vergoeding voor de verspreiding van hun content. Maar in de contracten tussen zenders en distributeurs in elke logica zoek, ontdekte de VRM. Per contract kunnen de vastgelegde vergoedingen enorm variëren. Alles hangt af van de onderhandelingspositie van de betrokken partijen.

Geheimhouding

Enkel onder belofte van geheimhouding kreeg de Vlaamse mediawaakhond inzage in de contracten en het betalingsverkeer tussen distributeurs en omroepen. "De balans wijst in het merendeel van de gevallen in de richting van de omroepen", stelde de VRM vast, "maar de variatie in de gegevens is zo groot dat er geen logica uit te destilleren valt."

Hoe de krachtsverhoudingen precies liggen en hoe dit vertaald wordt in financiële afspraken tussen televisieomroepen en distributeurs is dus een goed bewaard geheim. Zelfs de Mediaregulator kan hierover geen duidelijkheid verschaffen. Het vermoeden bestaat dat het duopolie Belgacom-Telenet in een machtspositie zit, maar harde bewijzen van machtsmisbruik zijn er niet. De telecomgroepen zijn wel de twee enige spelers van betekenis in de Vlaamse tv-distributie. In vergelijking met de Europese buurlanden kent Vlaanderen een sterke concentratie op deze markt.

Hoe moet het met Belgacom verder wanneer contentproducenten straks rechtstreeks hun programma's aanbieden aan de consument, onder meer via internet?

Ondertussen doemt aan de horizon alweer een nieuwe, dit keer nog veel grotere bedreiging op. Want wat als contentproducenten straks rechtstreeks hun programma's aanbieden aan de consument, onder meer via internet? Bij wereldspelers als Google, Apple en YouTube liggen plannen in die richting op de tekentafel. Momenteel lijkt het nog toekomstmuziek, maar een dergelijk scenario zou de bestaansreden van zowel de zenders als de distributeurs in gevaar kunnen brengen.

Aandeelhouders

In 1996 verkocht de Belgische regering vijftig procent min één van de Belgacom-aandelen aan het consortium ADSB Telecommunications. Dit consortium bestond uit Ameritech (SBC), Tele Danmark en Singapore Telecom, en drie Belgische financiële instellingen (Sofina, Dexia en KBC). In 2004 werd Belgacom genoteerd op Euronext. De Belgische overheid bleef hoofdaandeelhouder, terwijl het ADSB-consortium al zijn aandelen van de hand deed. Sindsdien volgden nog een aantal kleine verschuivingen in het aandeelhouderschap. Momenteel controleert de Belgische staat 53,51 procent en bezit Belgacom 5,4 procent van de eigen aandelen. De overige aandelen zitten verspreid onder het beleggerspubliek.

Aandeelhoudersstructuur Belgacom NV. (Bron VRM)
Aandeelhoudersstructuur Belgacom NV. (Bron VRM)

Bestuurders

De raad van bestuur van Belgacom bestaat uit veertien leden:

  •  Theo Dilissen: sinds 2004 voorzitter van Belgacom. Dilissen heeft bakken ervaring, onder meer bij schoonmaakbedrijf ISS Belgium, Aviapartner en Real Software. Hij is ook CEO van Arcadis België. In februari jl. liep zijn mandaat bij Belgacom af, maar hij werd nog niet vervangen. CD&V schuift ex-spoorbaas Etienne Schouppe naar voor als mogelijke opvolger.
  • Didier Bellens: sinds 2003 gedelegeerd bestuurder, als opvolger van de overleden John Goossens. Bellens is een vertrouweling van Albert Frère en gewezen topman van RTL Group, één van de grootste mediagroepen in Europa met grote belangen in België, vooral in Wallonië. Ondanks opeenvolgende relletjes rond Bellens (over zijn gebrekkige kennis van het Nederlands, over de vaudeville rond zijn medewerkster Concetta Fagard, over zijn riante verloning, ...) blijft hij (voorlopig) op post.
  • Martine Durez: ex-kabinetschef van Elio Di Rupo (PS), tevens ex-voorzitter van bpost en regent bij de Nationale Bank.
  • Michel Moll, ex-kabinetsmedewerker van wijlen PRL-minister Jean Gol, censor bij de Nationale Bank en onder andere bestuurder bij de Belgische Maatschappij voor Internationale Investering.
  • Paul Van de Perre: mede-oprichter van het investeringsfonds Gimv, CEO van Ceasar Real Estate Fund en van het financieel adviesbureau FiveFinancialSolutions.
  • Pierre-Alain De Smedt, voorzitter van het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO), voormalig topkader van Renault.
  • Carine Doutrelepont: oprichter van advocatenkantoor Doutrelepont & Partners, gespecialiseerd in mediarecht en intellectueel eigendomsrecht, bestuurder Koning Boudewijnstichting, staat aan het hoofd van het centrum voor informatie- en communicatierecht aan de ULB.
  • Pierre Demuelenaere: oprichter en CEO van IRIS (Image Recognition Integrated Systems), bestuurder bij Pairi Daiza en Guberna.
  • Oren G. Shaffer: voormalig financieel directeur van het Amerikaanse telecombedrijf Qwest Communications.
  • Lutgart Van den Berghe: staat aan het hoofd van Guberna, het instituut voor bestuurders, bestuurder van Electrabel.
  • Jo Cornu: voormalig CEO van Agfa-Gevaert en gewezen directeur-generaal Alcatel Telecom.
  • Mimi Lamote: vice-president van de opticiengroep GrandVision, bekend als voormalige topvrouw van C&A, E5-mode en het Ziekenhuis Netwerk Antwerpen (ZNA).
  • Guido J.M. Demuynck: voormalig CEO van Liquivista, bestuurder bij Tom Tom, bandenfabrikant Apollo Vredestein en XSens, een bedrijf gespecialiseerd in 3D-technologie.
  • Michèle Sioen: CEO van textielgroep Sioen Industries, vice-voorzitter van het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO).

Directie

Het directiecomité bestaat uit zeven leden:

  • Didier Bellens
  • Scott Alcott: Amerikaan, chef consumentendivisie
  • Michel Georgis: directeur personeelszaken
  • Ray Stewart: Amerikaan, financieel directeur
  • Bart Van Den Meersche: chef zakelijke divisie, maakte carrière bij IBM
  • Bruno Chauvat: net als Bellens afkomstig van RTL, stond aan de wieg van Belgacom TV, directeur strategie & content
  • Geert Standaert: werkt al 18 jaar bij Belgacom, chef van de bedrijfseenheid verantwoordelijk voor de netwerken

Groepsstructuur

Onder de moederholding zitten een reeks dochterondernemingen die zich met specifieke activiteiten bezighouden, plus participaties in buitenlandse telecom-bedrijven.

Naamloos
Organigram Belgaom NV. (Bron VRM)

 

Productaanbod

Digitale tv: Belgacom was de eerste die in Vlaanderen digitale televisie aanbood. Belgacom TV, de rivaal van Telenet Yelo, heeft momenteel 1,2 miljoen digitale kijkers. "Sinds 2005 kunnen televisiekijkers bij Belgacom terecht om digitale interactieve televisie te ontvangen", stelt het jongste VRM-jaarverslag. "Belgacom is niet enkel bedrijvig als netwerkoperator/dienstenverlener, maar heeft ook z'n eerste stappen gezet als televisieomroeporganisatie. Met de zenders 11 en 11PPV bood Belgacom exclusieve toegang tot voetbalwedstrijden in de Jupiler League. Door de nieuwe toewijzing van de rechten van de Jupiler Pro League aan Telenet in juni 2011, werd het Belgacom-voetbalaanbod herzien." Verder probeert Belgacom met kanaal Zoom kijkers aan te brengen voor het weekprogramma van de zenders en het video on demand-aanbod.

Internet: Belgacom is eigenaar van skynet.be, een van de populaire websites in Vlaanderen. De portaalsite heeft een uitgebreid aanbod van nieuws, muziek, downloads, reistips enz. Het fungeert eveneens als internet service provider, netwerkbeheerder en internet access provider.

Mobiel internet: Via zijn mobiele telefonienetwerk Proximus zorgt Belgacom voor de distributie van mobiel internet. Met TV Overal kunnen Belgacom-abonnees met smartphones, pc's of tablets naar een twintigtal zenders kijken.

Sterktes

  • Internationale speler
  • Belgacom heeft meer dan 16.000 werknemers (waarvan bijna de helft een ambtenarenstatuut heeft) en behoort tot de grootste Belgische werkgevers
  • Cash cow voor de overheid

Zwaktes

  • Eeuwige nummer twee. Telenet is marktleider op het vlak van tv-distributie in Vlaanderen, met een marktaandeel van 85 procent. Belgacom volgt op grote afstand met 12 procent. Dat bleek uit een studie in 2010. De machtspositie van Telenet is historisch gegroeid uit de intercommunales, die vroeger de kabelmaatschappijen controleerden. De laatste maanden is er sprake van een open oorlog tussen Telenet en Belgacom, met als inzet de strijd om de laatste kijkers van analoge televisie, een groep die geschat wordt op ongeveer 800.000 mensen. Telenet schrapt systematisch analoge zenders van de kabel, om hen met zachte dwang richting digitaal tv-abonnement te drijven. "Schande", vindt Belgacom, dat reageert met speciale aanbiedingen. Belgacom ijvert voor het opengooien van de kabel, zodat Telenet zijn netwerk moet openstellen voor andere tv- en internetaanbieders. Telenet voelt daar niets voor en vindt dat er voldoende concurrentie op de markt is.
  • Gerommel in het topmanagement. De positie van CEO Bellens werd al herhaaldelijk gecontesteerd, ook door de politieke overheid. De vele ruzies, perslekken en incidenten in het topmanagement doen het imago van Belgacom geen goed.
  • Fraudegevoelig. De combinatie van autonomie én politieke benoemingen maakt Belgacom blijkbaar fraudegevoelig. Het bedrijf heeft een lange traditie van fraude- en corruptiezaken. Er was de voorbije decennia een aanhoudende stroom negatieve berichtgeving, te beginnen met het RTT-schandaal in 1973 (corruptie rond de aankoop van gebouwen en meubels) en eindigend met de inverdenkingstelling wegens passieve corruptie van CEO Didier Bellens in 2011. Hij zou een gebouw van de vroegere RTT in Bergen onder de prijs hebben verkocht, in ruil voor persoonlijk voordeel.

Historiek

  • 1930: oprichting overheidsdienst Regie van Telegrafie en Telefonie (RTT)
  • 1992: RTT wordt omgevormd tot Belgacom, een autonoom overheidsbedrijf
  • 1994: Belgacom wordt omgevormd tot naamloze vennootschap van publiek recht
  • 1994: lancering van het gsm-netwerk Proximus, het eerste mobiele netwerk in België
  • 1996: de Belgische regering verkoopt 50 procent min één van de aandelen van Belgacom aan het consortium ADSB Telecommunications
  • 1998: Belgacom neemt Skynet over
  • 2004: Belgacom wordt genoteerd op de beurs
  • 2005: Belgacom start met digitale interactieve televisie (Belgacom TV)
  • 2006: Belgacom neemt Telindus over
  • 2008: Belgacom verwerft Scarlet, Mobile-for en Tango
  • 2010: de filialen Proximus, Telindus en Skynet wordt geïntegreerd in Belgacom Groep
LEES OOK
Tom Cochez / 28-03-2022

Nieuws en emoporno

De oorlog in Oekraïne legt pijnlijk de mengeling bloot tussen nieuws en entertainment.
Een Russische raketaanval vernielde het shoppingcenter Retroville in Kiev.
Tom Cochez / 26-04-2021

Vlaamse miljoenen op maat van mediabonzen

Terwijl grote Vlaamse mediabedrijven in 2020 forse winst maakten, stopt de Vlaamse Regering hen nog ettelijke miljoenen euro toe vanuit het corona-relanceplan.
Z0fn+uPR
Redactie Apache / 13-04-2021

Franse nieuwssite Mediapart blijft journalistieke bakens verzetten

Mediapart zette de voorbije jaren kwaliteits- en onderzoeksjournalistiek opnieuw op de kaart. Leden van Apache zullen vanaf nu geregeld (vertaalde) bijdragen van Mediapart kunnen…
plenel