Brussel (her)opvoeden

Bram Souffreau
Een preventieteam van de MIVB. (Foto Simon Blackley)
Een preventieteam van de MIVB. (Foto Simon Blackley)
Een preventieteam van de MIVB. (Foto Simon Blackley)
Een preventieteam van de MIVB. (Foto Simon Blackley)

Nuchter bekeken is de dood van MIVB-controleur Lliaz Tahiraj een dramatisch uit de hand gelopen vorm van verkeersagressie. Gelukkig niet alledaags, maar toch een faits divers. Een banaal verkeersongeval mondt uit in een discussie en nadien in een vechtpartij waarbij de opgetrommelde vriend met een harde vuistslag de controleur K.O. slaat en de MIVB-man enkele uren later in het ziekenhuis overlijdt.

Maar het incident plaatst opnieuw de gapende en etterende Brusselse wonde in de kijker. In de Belgische hoofdstad ontbreekt orde en nemen de burgers te vaak zelf het heft in handen. Alvast voor het regelen van disputen allerhande; op alle andere vlakken schuiven diezelfde Brusselaars alle verantwoordelijkheid van zich af en vertrouwen ze op 'de andere'.

Moedeloos

In een leefbare metropool ligt dat evenwicht toch ietsje anders. Het fatalisme, de moedeloosheid en het egoïsme vieren hoogtij in Brussel. Eigen aan een grootstad, klinkt het bij de experts. Zeker voor een stad met zoveel verloop. Misschien, maar in Brussel mag het individualisme en het 'recht van de sterkste' alvast fors gecorrigeerd worden met een dosis ordehandhaving, wat meer samen-leven, een portie duurzaam denken en heel veel respect. De sociale normen en het verwachte gedrag van de Brusselse samenleving strookt niet met wat 'normaal' is in om het even welke samenleving; of die normen en de sociale controle dringen onvoldoende door om de Brusselse samenleving in toom te houden.

Die Brusselse sfeer uit zich in kleine dingetjes, zoals foutparkeren, straten als een vuilnisbelt achterlaten, afbladerende gevels, zwartrijden, zwartwerk, het rode licht negeren of 'onderhandelen' met een ordehandhaver. Maar diezelfde jammere sfeer bestaat ook op meer geïnstitutionaliseerde niveau's: politiewagens die als cowboys rondrijden, gemeenten die sluikstorters zo-zo laten, de uitwerking van visies die niet verder gaan dan één legislatuur, geseponeerde dossiers, niet verder kijken dan de grens van zijn zakdoekgrote gemeente, weinig transparante akkoorden of verdeling zaaien omdat de andere godbetert een andere taal spreekt.

Werkonderbreking

De sociale normen en het verwachte gedrag van de Brusselse samenleving strookt niet met wat 'normaal' is in om het even welke samenleving

Na de doodslag heeft de directie van de Brusselse openbare vervoersmaatschappij de dienstverlening drie dagen stilgelegd. Eerst om de schok op te vangen, nadien -zo neem ik aan- om wat druk te zetten bij de overheden. Zeer tegen de zin van bevoegd minister Brigitte Grouwels. En bij minister van Binnenlandse Zaken Joëlle Milquet maakte het ook niet echt indruk, want pas maandagavond, om 17u, kon ze in haar vakantieagenda voor de MIVB wat plaats vrijmaken.

De vervoersmaatschappij heeft er het onveiligheidsprobleem opnieuw aangekaart en mocht er enkele suggesties verwachten, zoals de versnelde invoering van de betaalpoortjes, opnieuw controleurs in sommige stations en vooral meer politieagenten op het net. Alle aandacht gaat naar het onveiligheidsprobleem. De aangereikte oplossingen vormen echter niet meer dan window dressing. Ze zijn puur oppervlakkig en raken de wortels van het probleem niet.

Want om het probleem aan te pakken, moet het samen-leven wijzigen en dat vergt grote inspanningen, heel wat tijd, een duidelijke visie en veel geld. Heel veel geld. Brussel moet immers (her)opgevoed worden.

Uitdagingen

De Belgische hoofdstad staat voor heel wat uitdagingen. De stad wacht een bevolkingsexplosie, het mobiliteitsvraagstuk raakt niet opgelost, de werkloosheid is torenhoog, de sociale verdeling is in onevenwicht, de huisvesting is problematisch, de stad kreunt onder een onveiligheidsgevoel en het geld is op.

Bovendien moet Brussel niet al te veel rekenen op de steun van de buurgewesten. Brussel is verwikkeld in een ernstige economische concurrentiestrijd met het Waals en Vlaams gewest waarbij niets meer dan de toekomst van de stad wordt ingezet. De hoofdstad moet om te overleven immers investeerders, ondernemingen en middenklassegezinnen aantrekken; maar die kiezen vaak voor de rand. De ontlasting van de Brusselse Ring lijkt in Vlaanderen voorts geen prioriteit. Het Gewestelijk Expressnet heeft meer weg van een processie van Echternach. De uitbouw van een taalgrensoverschrijdende grootstedelijke ruimte (reikend tot Leuven, Mechelen, Aalst, Ottignies en Louvain la Neuve) wordt door Wallonië en Vlaanderen niet op gejuich onthaald. En in elk dossier gooit 'het communautaire' roet in het eten.

Samenleven

Als Brussel aantrekkelijk wil blijven, moet het snel werk maken van een stad waar mensen samen-leven en respect hebben voor elkaar en publieke goederen

Maar als Brussel aantrekkelijk wil blijven, dan moet het snel werk maken van een stad waar mensen samen-leven, respect hebben voor elkaar en de publieke goederen en geluk op andere, meer hedendaagse manieren wordt gemeten. De burger moet ook fier worden om Brusselaar te zijn.

De transformatie dat New York heeft doorgemaakt, wordt vaak als voorbeeld naar voren geschoven. Alvast heel wat maatregelen uit die aanpak kunnen helpen: een meetbaar model uitwerken, het op één lijn brengen van alle private en overheidsdiensten, Brussel en de regio er rond als één geheel aanzien, de kleine akkefietjes/criminaliteit eerst en rigoureus aanpakken, geld pompen in veelvuldige wijkcontracten en tewerkstellingsprogramma's, de taal van de burger spreken, de Brusselse fierheid aanwakkeren en het beleid ook verderzetten en onderhouden nadat het de eerste successen heeft opgeleverd.

Verlammend

Brussel maakt hier al werk van, inderdaad. Maar onvoldoende, en nog niet iedereen zit op dezelfde golflengte. Vaak werken de gemeentegrenzen verlammend. Ook vechten sommige politici nog liever tegen het Gewest dan samen een beleid uit te denken en uit te voeren (en omgekeerd). Het Gewest en de gemeenten hebben duidelijk andere agenda's, andere doelen en andere behoeften. Daar moet dus nog fors aan gesleuteld worden.

En dan is er ook de rol van de regio's. Vlaanderen en Wallonië moeten nu ook voor eens en voor altijd uitmaken hoe sterk ze zich met Brussel willen inlaten. Vlaanderen zit duidelijk met een dubbel gevoel jegens Brussel. Het is actief via de Vlaamse Gemeenschapscommissie, maar op de spreekstoel in het Vlaams parlement lijkt de eigenste hoofdstad buiten Vlaanderen te liggen. Wallonië snapt dan weer niet hoe anders en multicultureel Brussel is. Misschien moet het Gewest de overhand krijgen; maar is het daar niet onvoldoende matuur en te klein voor?

En dan is er ook de geldkwestie... De buurgewesten moeten Brussel de verantwoordelijkheid en de tools geven zodat het zichzelf kan rechten en een evenwichtige hoofdtad kan worden. Daar wordt iedereen beter van.

Visie

Maar het belangrijkste is een draagvlak creeëren. Iedereen moet betrokken worden en alle neuzen moeten in dezelfde richting wijzen. Iedereen. Die hele plejade aan diensten, dus, maar ook de modale burger. Zij moeten hun verantwoordelijk opnemen en werken aan een toekomst voor álle Brusselaars. Met aandacht voor de nieuwe duurzame theorieën uit stadsontwikkeling. Zonder taboes. Zodat Brussel een modelstad kan worden dat over twintig jaar journalisten over de vloer krijgt in plaats van nu ze naar Berlijn, Bogota of Melbourne te sturen.

Uiteindelijk is het vooral een kwestie van prioriteiten en voldoende wil. Si on veut, on peut!

LEES OOK
Tom Cochez / 28-05-2021

De ontspoorde buitenbaan van Vlaams Belang

Het systematisch aanzetten tot haat, en de schizofrene omgang van Vlaams Belang met haar meest extreme vleugel leiden onvermijdelijk tot excessen.
694
Tom Cochez / 05-05-2021

Het cynisme van De Wever en de warmte van Let's Go Urban

De manier waarop het Antwerpse stadsbestuur, gedreven door politiek lijfbehoud, de medewerkers en jongeren van Let’s Go Urban dumpt, getuigt van een zelden gezien cynisme.
47688301_2313735098660198_5563608022858596352_n
Karl van den Broeck / 29-03-2021

De ongehoorde staking

De argumenten van de vakbonden voor de algemene staking vinden nauwelijks nog weerklank in de media. Nochtans zijn ze behoorlijk solide.
202103_loonkrant_widget