Bart De Wever heeft, net als elke politicus – denkt u maar aan volksvertegenwoordigers die doen alsof ze in voetbal geïnteresseerd zijn -, verschillende standen. Tegenwoordig krijgen we meestal een verontwaardigde De Wever te zien die zich in die hoedanigheid opwindt over de ‘belastingregering’ Di Rupo. Daarmee hoopt hij alle centrumrechtse kiezers definitief voor zich te winnen. Er moet ook een Bart De Wever zijn die voor zijn radicale achterban spreekt, en daarbij misschien een toon aanslaat die buitenstaanders aan Vic Van Aelst doet denken. We kunnen er enkel naar gissen - voor televisieoptredens haalt die versie het nooit.
Er is ook een intellectuele Bart De Wever verkrijgbaar. Hij zal het niet graag toegeven, maar daarmee heeft hij zich zelfs populair gemaakt bij de bakfietsintellectueel. Ze stemmen misschien links, maar zijn cynische grappen en genuanceerde intelligentie gaan er bij hen in als zoete koek. Wie de eloquente essays van Bart De Wever vergelijkt met de opstelletjes van andere politici, kan niet anders dan vallen voor zijn verlichte geest. Sinds 2004 voorzitter van N-VA blijven zijn teksten een verademing tussen de voorgekauwde persberichten en geregisseerde interviews die meestal de Wetstraat verlaten.
Parel aan de kroon
Zaterdag publiceerde De Standaard wederom een goed doordacht stuk van zijn hand, dat als zo vaak handelde over het onderwerp dat kan gelden als de parel aan de kroon van Bart De Wever als aimabel en erudiet intellectueel. De man is misschien Vlaams nationalist, maar hij heeft een identiteitsopvatting waar menigeen duimen en vingers bij kan aflikken. Zo genuanceerd. Zo werelds. Zo integer en – ik noem maar wat om het rijtje af te maken – authentiek. Daar kan eigenlijk niemand tegen zijn. Als het nationalisme in no time salonfähig werd, heeft zijn partij dat grotendeels aan hem te danken.
Als het nationalisme in no time salonfähig werd, heeft N-VA dat grotendeels aan Bart De Wever te danken
‘Wat Lisa Simpson ons over onszelf leert’ (ook die verwijzingen naar The Simpsons zijn meer iets voor de bakfietsintellectuelen dan de traditionele achterban van N-VA) heet zijn laatste uitgebalanceerd juweeltje. In het stuk, waarin hij vrolijk strooit met interessante namen als Sartre en Wittgenstein, argumenteert De Wever dat de historische wetenschap overdreven enthousiast geschiedenissen deconstrueert. Dat is jammer, want de verhalen die daarmee onderuit worden gehaald – de Guldensporenslag, om er eentje te noemen – kunnen de gemeenschapsvorming stimuleren. De Wever pleit voor een evenwicht, waarbij leerlingen de historische wetenschap wordt aangeleerd, maar zij ook bewust worden gemaakt van het narratieve belang van zulke mythen. “Dat historische verhalen niet zomaar manipulaties zijn, maar functionele verhalen die mensen op een positieve manier met elkaar in verbinding kunnen stellen. [ …] Een goed verbeelde identiteit is essentieel voor het besef van ethiek, solidariteit en democratie van mensen die elkaars lot delen op het lapje aarde waar ze samenleven.”, citeer ik De Wever samenvattend.
Vander Taelen-syndroom
Dat klinkt erg charmant, maar het laat mij wat op mijn honger zitten. In de eerste plaats lijdt deze gedachtegang aan wat ik het Luckas Vander Taelen-syndroom zou noemen. De meningen van die man over de multiculturele samenleving zijn vanuit intellectueel standpunt oervervelend. Talloze opiniemakers gingen hem daarin voor - zij argumenteerden vaak beter en formuleerden meestal helderder. Het enige wat de columns van Vander Taelen spannend maakt, is dat hij een parlementslid van de ‘multikulti’-partij Groen is. Met De Wever is het niet anders. Als de Bond Zonder Naam in plaats van spreuken papers afleverde, en in één van hen het standpunt van De Wever verdedigde, zou daar geen haan naar kraaien. Dat hij van huis uit nationalist is, maakt zijn ideeën opmerkelijk.
Van de voorzitter van de grootste partij van Vlaanderen wil ik weten welke verhalen ons 'het besef van ethiek, solidariteit en democratie' moeten bijbrengen.
Zelfs los daarvan leert Lisa Simpson ons niet zo gek veel over onszelf. Op een warrige alinea over het Belgische collaboratieverleden na – die was misschien voor de achterban bedoeld -, noemt De Wever geen enkel verhaal waarrond we ons “op een positieve manier met elkaar in verbinding kunnen stellen”. Dat is nochtans het enige wat mij interesseert. Zijn redenering over het belang van mythische verhalen kan ik mij ook op een terras op de Dageraadplaats laten vertellen (‘kunst’ zou het daar heten), maar van de voorzitter van de grootste partij van Vlaanderen wil ik weten welke verhalen ons “het besef van ethiek, solidariteit en democratie” moeten bijbrengen.
De Wever maakt zich daar al te gemakkelijk van af. “Historische verhalen die een bepaalde opvatting over de natie verbeelden, worden daarom door mensen met een andere opvatting met enthousiasme onder de hamer van de deconstructie gelegd”, is zijn weliswaar terechte opmerking, maar het modderige debat dat daardoor ontstaat, zal hij toch ooit moeten voeren. Daarin schuilt de echte keuze die een politicus moet maken. Anders kan het essay dat zaterdag in De Standaard verscheen naast de tegelwijsheden worden opgehangen.
Wereldleider-in-kolen-en-staal
Ik wil best een gooi doen naar de favoriete vertelsels van Bart De Wever, maar als hij het over “een door het verleden opgeleverde gemeenschap van 6 miljoen mensen” heeft, schieten mij vooral verhalen te binnen die het waarschijnlijk niet halen. Wil De Wever dat de Vlaamse kinderen leren over de succesvolle Vlaamse schrijvers uit de 19de eeuw die, zoals Maeterlinck, in het Frans schreven? Zullen we ons eens positief verbinden met de Franse taal? En moeten we het in de klaslokalen nog hebben over de fenomenale opgang van (Waals) België na de industriële revolutie? Zo kunnen we ons allemaal even wereldleider-in-kolen-en-staal voelen. Maar dat mag niet in het graafschap Vlaanderen. We kunnen ze misschien voor eens en voor altijd deconstrueren. Die auteurs schreven natuurlijk enkel in het Frans omdat het Nederlands door de elite werd beschouwd als een achterlijk boerentaaltje, en de Waalse fabrieken waren zo succesvol omdat ze hun arbeiders in barbaarse omstandigheden lieten werken.
In vergelijking met mijn kleingeestig gesteggel over geschiedenislesjes, klinken de filosofische bespiegelingen van De Wever des te gewichtiger. Maar het eerste komt ontegensprekelijk voort uit het tweede. Als De Wever het niet wil hebben over zijn lievelingsmythen, lijkt het erop dat zijn essay enkel moet dienen om het Vlaamse gemeenschapsgevoel nogmaals te pluggen. En dat is even platgekookt als alle andere persberichten uit de Wetstraat.
