‘Journalisten zijn goede mensen die werken voor slechte bedrijven’. Dat was de titel boven het eerste artikel dat, intussen ruim twee jaar geleden verscheen op de website van Apache. Met ‘Flat Earth News’ had The Guardian-journalist Nick Davies een ophefmakend boek geschreven over de belabberde toestand van het medialandschap. Voor het eerst maakte een gereputeerde onderzoeksjournalist zijn eigen professie tot object en de eindconclusie van dan onderzoek was huiveringwekkend: de commercialisering van de media heeft de werking van kranten zodanig veranderd dat journalisten structureel vatbaar geworden zijn voor de publicatie van verhalen die bol staan van leugens, vervormingen en propaganda.
Vierde macht
Van meet af aan vormde het werk van Davies een inspiratiebron voor Apache. De Britse journalist verwoordde op een zeer heldere en onderbouwde wijze wat veel journalisten, ook in België, al veel langer aan hun water voelden.
De voorbije zomer bewees Nick Davies dat zijn boek alles behalve een losse flodder was. Met een reeks gerichte publicaties legde hij de wansmakelijke (afluister)praktijken binnen het Britse tabloïd News of The World bloot. Mediatycoon Rupert Murdoch werd met stevig onderzoekswerk op de knieën gedwongen en verplicht zijn sensatieblad op te geven en te begraven. De politieke, juridische en politionele vertakkingen van de hele zaak deden Groot-Brittannië op zijn grondvesten daveren. De vierde macht deed wat de vierde macht moet doen: machtsstructuren kritisch bevragen. En ja, ook ‘de media’ maken steeds prominenter deel uit van die macht. Ook de media moeten dus kritisch bevraagd worden.
Apache draaide de voorbije twee jaar enkel en alleen dankzij de tomeloze inzet van vrijwilligers.
Van meet af aan is het de bedoeling geweest van Apache om het gat dat ook de Belgische reguliere media laten vallen in te vullen. Naar onderzoeksjournalistiek is het met een vergrootglas zoeken. Naar ‘de media’ kijken zoals de media zelf naar pakweg ‘de politiek’ kijken, blijft heiligschennis en in de hoop adverteerders te paaien wordt er steeds uitdrukkelijker op veilig gespeeld en steeds nadrukkelijker naar meningen van BV’s gepeild. Het volstaat een weekendkrant open te slaan om te zien hoe die steeds prominenter zijn opgebouwd rond BV’s. ‘Intellectuele’ BV’s voor de kwaliteitskranten en ‘gewone’ BV’s voor de populaire kranten.
Vrijwillig
De voorbije twee jaar werkte Apache zonder fondsen. De schenkingen van lezers en minimale reclame-inkomsten volstonden om de server te laten draaien, maar voor de rest bestond Apache de voorbije twee jaar enkel en alleen dankzij de tomeloze inzet van vrijwilligers. De enige uitzondering op de regel vormde de rubriek (*)nvdr waarvoor Apache een beperkte subsidie kreeg van de Vlaamse Overheid.
We hebben het eens nageteld. De voorbije twee jaar publiceerden in totaal bijna 200 verschillende auteurs artikels op Apache. De journalistieke leiding was al die tijd in handen van professionele journalisten die, net zoals de medewerkers op vrijwillige basis voor Apache werkten.
Ondanks het vrijwillige karakter, slaagden we er de voorbije jaren in om geregeld artikels te publiceren waarmee we het verschil maakten. We toonden aan dat écht onafhankelijke, kritische en zinvolle kwaliteits- en onderzoeksjournalistiek mogelijk is. Met soms controversiële analyses en opinies stimuleerden we mee het maatschappelijk debat en via de rubriek ‘Goed Gelezen’ wezen we onze lezers op boeiende artikels elders op het net. De aandacht voor alles wat in en om dat internet gebeurt, maakt ook dat Apache een bijzondere plaats heeft verworven in die boeiende wereld.
Tijd
Parallel zochten we al die tijd naar een manier om Apache ook financieel op de rails te krijgen. Het vrijwillige aspect van de onderneming zorgde immers ook voor frustraties: een eeuwige schreeuw om tijd. Tijd die ons zou toelaten om onze journalistieke ambities écht waar te maken. Te veel journalistieke plannen voor te weinig tijd. Tijd. Tijd. Tijd. Dat mankeerde ons.
Afgelopen zomer werd de knoop doorgehakt: we zouden een coöperatieve vennootschap oprichten en evolueren naar een website die deels betalend zou worden. Wie een of meerdere aandelen van Apache koopt, treedt toe tot de lezerscoöperatieve en mag via de algemene vergadering mee de grote lijnen van het project uittekenen. Op die manier leggen we het lot van Apache in de handen van de lezers en hopen we komaf te maken met de stelling van Nick Davies: ‘Journalisten zijn goede mensen die werken voor slechte bedrijven’.
Door een lezerscoöperatieve op te richten en het lot van Apache in de handen van de lezers te leggen, hopen we komaf te maken met de stelling van Nick Davies: ‘Journalisten zijn goede mensen die werken voor slechte bedrijven’.
Lezerscoöperatieve
Van dat eerste zijn we al langer overtuigd en als er geen goede mediabedrijven zijn, dan richten we er gewoon zelf een op: een lezerscoöperatieve waar de lezers en niet de op winstmaximalisatie beluste aandeelhouders en adverteerders baas zijn.
De verkoop van aandelen moet ons een startkapitaal opleveren. De beperkte bijdrage die we vragen voor een abonnement dat toelaat de hele site te raadplegen, moet zorgen voor de recurrente inkomsten die de dagelijkse werking financieren.
Vandaag stellen we met trots de nieuwe website voor die ons in staat stelt de bovenstaande beslissingen ook in de praktijk te brengen. Wie Apache volledig wil lezen zal daarvoor 3,5 euro per maand moeten betalen. Een kwartaalabonnement kost 10 euro. Een jaarabonnement 39 euro. Dat zijn geen onoverkomelijke bedragen die ons toelaten journalisten en andere medewerkers in de toekomst te betalen voor hun werk, al zijn we ons ervan bewust dat we niet vanaf dag een ‘marktconform’ zullen kunnen betalen. Het wordt zaak de komende weken de motor in gang te krijgen: meer abonnementen betekent meer geld dat we in journalistiek kunnen investeren en dus straffere artikels.
Om lezers te kans te geven de website grondig te verkennen bieden we de komende maand alle informatie nog gratis aan. Vandaag ziet u het nieuwe ontwerp. De komende periode implementeren we het registratiesysteem. Eens dat rond is, zullen lezers zich kunnen registreren. Vanaf 8 januari 2012 wordt de website dan echt (deels) betalend. Hoewel met pijn in het hart – liefst van al zouden we alles gratis houden - zijn we ervan overtuigd dat we de juiste keuze hebben gemaakt en de juiste weg zijn ingeslagen. Wie ons liefheeft volge ons. En bij voorkeur de anderen ook.
