De mensen die vrijdag door Brussel trokken lezen ook de krant. Het zou best kunnen dat ze de columns van Paul Krugman enkel nog maar vluchtig doornemen, nu hij al maandenlang hetzelfde schrijft, maar ze weten maar al te goed dat die Nobelprijswinnaar het Europees crisisbeleid aartsgevaarlijk vindt. Bezuinigen in tijden van recessie doet de economie enkel meer krimpen. Als ze merken dat bij tegenvallende groeicijfers hun verkozen politici enkel overgaan tot meer besparingen, maken zij zich terecht zorgen.
Losgeslagen bankensector
Die mensen kijken ook wel eens teevee. In De Zevende Dag zagen zij zondag Paul De Grauwe aan Etienne De Callatay van Bank Degroof uitleggen dat deze crisis niet in de eerste plaats het gevolg van gulzige overheden en begrotingsexcessen is, maar van een losgeslagen bankensector. De Callatay wilde niet weten van een actievere rol voor de Europese Centrale Bank omdat dat politici zou aanzetten om broodnodige hervormingen – u kent ze wel – uit te stellen. Als burgers merken dat politici eerder een bankier dan een professor van de London School of Economics (vergelijkbaar met Itinera) gelijk geven, vrezen ze maar beter voor hun toekomst. Of ze gaan betogen.
Toch was deze vakbondactie geen mediasucces. In De Morgen werd het aantal betogers (51.679) vergeleken met het aantal ondertekenaars van de internetpetitie van Unizo tegen acties (49.608) – een vergelijking die niet opgaat en waarmee de krant de voorspelbare weerstand van werkgevers enthousiast ondersteunt. Enkele dagen daarvoor wijdde De Morgen een hele pagina aan drie ondertekenaars, en namen ze alvast een voorschot op de uitkomst. Volgens hun voorpagina spleet de vakbondsactie het hele land.
De vakbondsactie was geen succes. Dat heeft vooral te maken met de onnoemelijk slechte timing. Het sentiment dat dezer dagen overheerst, is er een van opluchting.
Ein-de-lijk
Dat heeft vooral te maken met de onnoemelijk slechte timing van deze actie. Het sentiment dat dezer dagen overheerst, is er een van opluchting. Na anderhalf jaar onderhandelen, een wereldrecord en een hallucinante beursrit voor het overheidspapier, is er eindelijk een regering. Ein-de-lijk. Het regeerakkoord bevat besparingen, maar het meest concrete wat daarover vandaag valt te zeggen, is dat ze op geen enkele manier te vergelijken zijn met wat Italianen, Grieken en andere zuiderlingen hebben te slikken. Dan trek je eigenlijk best een flesje open.
Door net voor de eedaflegging van de nieuwe regering de straat vast op te gaan, werd een tweede fout voor de vakbonden onvermijdelijk. De inhoudelijke nadruk van hun protest kwam te liggen op het gesloten regeerakkoord. De brugpensioenen, werkloosheid- en wachtuitkeringen worden minder genereus. Dat waren ze nooit, dus de kritiek is terecht, maar de aanpassingen die nu overeen werden gekomen zijn niet erg spectaculair. Meer dan gerommeld wordt er niet. Door niet het bredere verhaal van Krugman en De Grauwe maar een fait divers als aanleiding te nemen, zetten de vakbonden zichzelf te kijk. Karl Van den Broeck reageerde nog het sympathiekst.
Occupy Brussel
Het resultaat in de media daarvan is navenant. De drie mensen die De Morgen uitkoos om hun ongenoegen over de betoging te noteren, waren alle drie jonger dan 35. De Standaard liet drie jonge redacteuren een opiniestuk van dezelfde strekking schrijven. Zij vonden het aanstellerij van de vakbonden. “Wij zijn geen woordvoerders van een ultraliberaal gedachtegoed, noch herauten van een hele generatie. Onze verontwaardiging is er ook niet zozeer een van journalisten, maar van jonge burgers. Ze komt recht uit de buik. En dat buikgevoel zegt ons dat we afstevenen op een nieuw generatieconflict.” (Geen herauten van een generatie, toch een generatieconflict – gelukkig spreken ze niet als journalist.)
Dat generatieconflict is een narratief dat al enige tijd wordt gepromoot – zie vandaag Herman Konings in De Morgen en Gwendolyn Rutten in De Standaard. Conservatieve vakbonden die zich vastklampen aan onhoudbaar geworden verworvenheden voor oudere werknemers tegenover jonge werkkrachten die met angstige ogen naar de rekening kijken. Moet u dat eens vergelijken met het beeld dat over diezelfde jongeren werd geschetst in de sympathieke krantenstukken over Occupy Wall Street en alle afgeleiden. Daarin deden journalisten het lijken alsof de jongere generatie in opstand kwam tegen bankieren, lobbyisten en technocraten. Alle mogelijke gruwelvormen van het kapitalisme werden bestreden. Die acties genoten de vanzelfsprekende steun van de publieke opinie.
Net als bankiers doen ook vakbonden verder alsof er de afgelopen jaren niets veranderd is.
Instituten
De vakbonden hebben dezelfde problemen als traditionele partijen. Het zijn uitgewoonde instituten die niet meer in staat zijn om enig verzet in een oneerlijke wereld te organiseren. In de media moet je vereenzelvigd worden met jonge mensen (een symbool van succes) om enige kans op slagen te hebben. Het is cynisch om te zien dat vakbonden met grosso modo dezelfde eisen als de hemelbestormers van Occupy Wall Street – die zich overigens ook zelf liefst niet associëren met werknemersorganisaties - toch de jongeren tegen zich krijgen. Je zou dat kunnen wijten aan een kinderachtige berichtgeving van de media, maar uiteindelijk ligt de schuld bij de vakbonden. Net als bankiers doen zij verder alsof er de afgelopen jaren niets veranderd is.
