Door Tomas Bachot
Zowel televisie als radio hebben een openbare omroep in België. Mooijman vroeg zich af waarom er geen krant à la VRT, die gefinancierd wordt door de overheid, zou worden opgericht. Op deze manier zouden belangrijke thema's zoals armoede meer op waarde genomen worden. Iets wat onvoldoende wordt gedaan door de (internationale) pers, zo beaamden alle experts tijdens het debat in het kader van het Europese jaar van de bestrijding van armoede en sociale uitsluiting. Een Britse studie uit 2008 bevestigt deze waarneming en stelde dat meerdere artikels een armoede-invalshoek hadden die niet gebruikt werd.
Op het einde van de avond ontvingen De Standaard-redacteurs Michel Vandersmissen en Ruben Mooijman de Belgische prijs van de European Year Journalist Award 2010 voor hun reportage 'Waarom is de ene arm en de andere rijk?'.
Vierde macht
"Omwille van de technologische vooruitgang is de idee van een 'openbare krant' een beetje voorbijgestreefd", reageert Lot Wildemeersch, woordvoerder van minister Lieten. "De grote krantenuitgevers hebben jarenlang expertise kunnen opbouwen. Ik denk niet dat de overheid vandaag nog een openbare papieren krant moet financieren. Je zou kunnen stellen dat een staatsinitiatief al bestaat op het internet. De website deredactie.be is het online nieuwsplatform van de openbare omroep, dus van de overheid. Het komt er op aan dit instrument zo goed mogelijk in te zetten, en als een en ander voor verbetering vatbaar is, bij te sturen."
Silvie Mussen, redactrice van AchterHetNieuws.be ziet wel iets in het voorstel van Mooijman. "Het dagblad zou zich kunnen loswrikken van de commerciële drijfveren", zegt ze. "Journalisten kunnen zich dan uitsluitend op het journalistieke aspect concentreren. De taak van de media als vierde macht zou geherdefinieerd worden."
Onder de gordel
Mussen merkt ook op dat een journalist steeds vaker de verkoopwaarde van het nieuws in het achterhoofd moet houden. "Dat is nefast voor objectieve berichtgeving. Het loopt al helemaal fout als redacties denken dat de nieuwsconsument alleen onder de gordel denkt."
Toch doet de overheid inspanningen om diepgravende journalistiek te steunen. "Het Fonds Pascal Decroos voor bijzondere journalistiek krijgt jaarlijks 250.000 euro aan subsidie", vertelt Wildemeersch. "Hiermee worden diepgravende initiatieven gesteund die tijd en kosten vergen waarvoor het niet evident is dat ze in het 'normale mediabestel' gefinancierd worden. Ook initiatieven als Apache komen in aanmerking voor subsidies, op voorwaarde dat er concrete subsidiedossiers ingediend worden die passen binnen de beleidsdoelstellingen. Op die manier wil de overheid de geschreven pers stimuleren. In de nabije toekomst bekijken we hoe we deze instrumenten verder kunnen verbeteren."
Armoede verkoopt moeilijk
Tijdens het armoede-debat had de idee voor een 'openbare krant' met kritiek af te rekenen. Zo vond Hilde Boeykens, directeur van SOS-Kinderdorpen België, dat de VRT niet erg veel verschilde van zijn commerciële tegenhanger VTM.
MO*-journalist John Vandaele nuanceerde enigszins door te stellen dat Canvas er gedeeltelijk in slaagt onderwerpen zoals armoede naar de buitenwereld te brengen. Dit gaat wel ten koste van de kijkcijfers. Kortom: armoede verkoopt niet (genoeg).
Palagummi Sainath: 'Het opvallendste kenmerk van de huidige media is het groeiende verschil tussen de massamedia en de realiteit'
"Persoonlijk denk ik dat er wel vraag is naar nieuws waarin zwaardere thema’s aan bod komen", vertelt Mussen. "In ieder geval is het de taak van de media om de bevolking behoorlijk te informeren over wat hen aanbelangt. Maar ook naar de politiek toe is het van belang dat de media de noden van de samenleving proclameren, aangezien zij de agenda van de politiek voor een groot deel mee kunnen bepalen."
India
Bekroond Indisch journalist Palagummi Sainath was eregast tijdens het debat. Hij illustreert met een eigen verhaal hoe weinig aandacht armoede krijgt. "512 journalisten brachten verslag uit over de Lakmé Fashion Week, het bekendste mode-evenement in India, terwijl op een uur vliegen amper zes reporters berichtten over de grootste zelfmoordepidemie uit de geschiedenis waar elke vijf uur een Indische boer zelfmoord pleegt."
De zaak kreeg bovendien een cynisch kantje: de kleren waarmee de modellen op de Lakmé Fashion Week over de catwalk paradeerden, werden door de arme katoenboeren gemaakt. "Het opvallendste kenmerk van de huidige media is het groeiende verschil tussen massamedia en realiteit", besluit Sainath.
