Door Kathleen Van Brempt en Dirk Van der Maelen, sp.a
Het Belgisch voorzitterschap van de Europese Unie duurt morgen om 20u nog exact 2.020 uur. 2.020 is niet zomaar een cijfer. Tegen 2020 moet onze energie-efficiëntie met 20% omhoog, moet er 20% minder uitstoot zijn (al hadden we graag wat meer gehad) en moet er 20% meer hernieuwbare energie zijn. Tegen 2020 wil Europa bovendien twintig miljoen minder mensen in armoede hebben. 20-20-20. Als dat geen toeval is.
Helaas is het met het cijfer twintig in de realiteit iets minder goed gesteld. Ondanks de ondertussen verhoogde symboolwaarde heeft het er alle schijn van dat sommige krachten in Europa allerminst geneigd zijn ook maar één van deze twintigers te realiseren.
"Het is crisis", hoor je her en der. "Laten we eerst de economie aansterken. Dat is het belangrijkste! En laten we ondertussen onderzoeken hoe we de doelstellingen zouden kunnen halen." Lijntrekken, noemen we dat, en ondertussen tikt de tijd verder.
Weinig ambitieus Europa
Hoe komt het dat Europa soms zo weinig ambitieus is? Goed zestig jaar geleden stichtten een aantal visionaire Europese staatslieden en denkers wat later de Europese Unie zou worden. Onder het motto ‘nooit meer oorlog’ legden ze de basis voor zestig jaar vrede en welvaart. Ondertussen hebben we één munt, een gemeenschappelijke markt en op tal van andere vlakken wordt er intens samengewerkt. Fantastisch, maar waarom lukt dat niet met de sociale doelstellingen?
'Wat vroeger evident was, dat kinderen het per definitie beter zouden hebben dan hun ouders, is vandaag allerminst vanzelfsprekend'
2010 is nochtans het Europees jaar van de bestrijding van de armoede. Alle mooie woorden ten spijt, groeit in Europa de kloof tussen arm en rijk. Steeds meer mensen vallen uit de boot. En ook voor anderen wordt het moeilijker. Het is crisis, al is die voor de een al wat beter voelbaar dan voor de ander. Wat vroeger evident was, dat kinderen het per definitie beter zouden hebben dan hun ouders, is vandaag allerminst vanzelfsprekend.
In Europa leven vandaag 80 miljoen mensen in bittere armoede. Ook in het welvarende België zijn dat er nog 1,5 miljoen. Ze krijgen niet de kans zich te ontplooien en kunnen hun talenten niet ten bate van de samenleving aanwenden.
Het armoederisico voor kinderen ligt in de EU nóg hoger. Miljoenen Europese kinderen groeien nog steeds op in armoede en beginnen hun leven met een vaak onoverbrugbare achterstand. Dat is niet enkel een verschrikkelijk onrecht. Het is ook een groot verlies voor de samenleving.
Sterk sociaal vangnet
Alle onderzoek wijst uit dat een sterk sociaal vangnet armoede spectaculair terugdringt. Dit vangnet staat vandaag onder druk. Het recentste voorbeeld is Nederland, waar snijden in uitgaven zowaar een vrolijke sport lijkt van een nieuwbakken rechtse regering. Laat hen het kind niet met het badwater wegsmijten! Echte armoede verdient een steun in de rug en een aanpak op verschillende niveaus.
'Nog dit jaar een kaderrichtlijn die een minimuminkomen in elke lidstaat tot een grondrecht maakt'
Het Europese niveau moet daarbij een belangrijke rol spelen. Armoede is immers steeds meer een grensoverschrijdend fenomeen, niet beperkt tot de nationale wetgeving. Daarom vragen we de Commissie initiatief te nemen en nog dit jaar een Europese kaderrichtlijn uit te werken die een minimuminkomen in elke lidstaat tot een grondrecht maakt. Dit minimuminkomen moet op 60% van het mediaan inkomen worden vastgesteld.
Met zo'n richtlijn zal de Commissie ook effectief ondersteunen wat ze op de internationale fora en in het Europees Parlement vertelt. Een onmogelijke opgave? Wij denken van niet. Er is een eenvoudig antwoord.
Tobin-taks
Dankzij sp.a heeft de Belgische overheid vandaag al de Tobin-taks in onze nationale wetgeving ingevoerd. Dat kan en moet breder. En met steun uit onverwachte hoek. Zo pleitte aftredend premier Yves Leterme op de recente VN-top en deze week op de Aziëtop voor de invoering van een financiële transactietaks om de armoede wereldwijd te bestrijden.
Fantastisch, maar voor de aandachtige toeschouwer blijft Leterme toch enigszins onder de lat. Zo pleiten deskundigen al langer voor een veel bredere taks. De premier heeft het over een taks van 0,005% met wereldwijd een opbrengst van 20 tot 35 miljard dollar. Een echte financiële transactietaks van 0,05% op alle financiële speculaties zou alleen al in Europa naar schatting 200 miljard euro opbrengen.
Met een fractie van deze opbrengst kunnen we de Europese armoede structureel de wereld uit helpen en iedereen de kans geven bij te dragen aan wat we wereldwijd willen bereiken. Mag het dus wat meer zijn, Yves? En zou je je pleidooi nog eens willen herhalen op een forum waar ze er ook iets mee doen? Je hebt nog 2.020 uur.
Kathleen Van Brempt is lid van het Europees parlement voor sp.a, Dirk Van der Maelen zetelt voor sp.a in de federale Kamer.
