door Peter Casteels
De resultaten staan in een lange, Vlaamse traditie. Zes op de acht interimkantoren die door de mystery shoppers van Martine Tanghe werden bezocht, gingen mee in de vraag om allochtonen te weren. De sector probeerde zich de afgelopen dagen nogal omstandig te verdedigen, het debat dat Jozef De Witte aanvoerde ging over wie er precies verantwoordelijk is voor de regulering. De Witte wil meer overheidsoptreden, de sector en de bevoegde minister Philippe Muyters (N-VA/Voka) denken genoeg te hebben aan zelfregulering. Mag u zelf raden wat het wordt.
Wie wat in de toekomst zal veranderen, doet niets af aan de conclusies. Die staan als een huis. Driekwart van de interimkantoren zwicht voor racisme, vindt het niet erg om, tegen de wet in, te discrimineren. Het opmerkelijke hieraan is dat deze bevindingen, ondanks de verpletterende cijfers, erg zonderling ogen in het maatschappelijke debat. Als er de afgelopen jaren over de arbeidsparticipatie van allochtonen werd gediscussieerd (een behoorlijk populair thema), werd er niet bepaald met zulke onderzoeken over en weer gegooid.
Vroeger was het anders. Er was een tijd waarin politici van het Vlaams Blok nog niet druk waren met elkaar de tent uitvechten, en en plein public de meest gore uitspraken deden. Een tijd waarin ze zich zonder veel schuldbesef lieerden aan neonazistische bewegingen en ander tuig. Toen was het makkelijk. Het Vlaams Blok was overduidelijk een racistische factor in de samenleving, waar iedereen te allen tijde naar kon verwijzen.
Het Vlaams Blok is niet meer, het Vlaams Belang heeft de nadruk verlegd van afkomst naar godsdienst. Dankzij enkele internationale voorvalletjes klinkt die analyse veel mensen realistisch in de oren. Eén van de redenen waarom racisme van de agenda is verdwenen. Ook het neoliberale paradigma dat de paarse partijen hebben ingekaderd, speelt een rol. De eindverantwoordelijkheid kwam overal en altijd bij het individu te liggen, ook bij allochtonen. Dat leverde een curieuze paradox op. Allochtonen werden helemaal alleen verantwoordelijk voor hun welslagen, maar werden wel steeds afgerekend – niet het minst door politici van allerlei slag – op wat als hun collectieve cultuur en godsdienst werd gezien.
Het debat is zo in enkele jaren tijd helemaal verschoven. Waar vroeger racisme een erkend fenomeen was, is het nu een relict van de door rechts gebouwde linkse kerk. Uit schrik om bestempeld te worden als ivoren toren durft niemand racisme nog aan te halen als factor in de discussie. Luckas Vander Taelen behoort tot nader orde tot de linkerzijde, maar laat racisme enkel vallen als excuus voor sommigen om de ogen te sluiten voor de echte wantoestanden. Andere linkse politici zwijgen liever, en voelen zich hoegenaamd niet geroepen het thema aan te snijden. Zo is een waardevol argument helemaal verdwenen, en daar zal de ontluisterende reportage van Volt weinig aan kunnen veranderen.
