'Politieke partijen gebuisd voor gezondheidszorg'

Redactie Apache
Lieven Annemans (Foto Ugent)
Lieven Annemans (Foto Ugent)

Door Lieven Annemans, denktank Itinera

Lieven Annemans (Foto Ugent)
Lieven Annemans. (Foto UGent)

De Belgen hechten zeer veel belang aan gezondheid en gezondheidszorg. Ze verdienen daarom politici die daarmee begaan zijn en een zo goed mogelijke gezondheid voor iedereen nastreven, rekening houdend met de beperkingen van het budget.

Bij de analyse van de partijprogramma's heb ik me gericht op een aantal thema’s waarvan experts het erover eens zijn dat die in de nabije toekomst essentieel zijn voor het garanderen van een kwalitatieve gezondheidszorg aan een aanvaardbare prijs. De keuze heb ik gemaakt los van de eenzijdige discussie over de groeinorm. De vijf thema's zijn:

Preventie

Goed doordachte preventie betekent een goede investering in gezondheid, blijkt uit verschillende studies. Maar preventie is niet altijd kostenbesparend. Het heeft wel een goede kosten-batenverhouding.

Voor Groen! is preventie het kernthema. De partij legt hierop nadruk, ook via aandacht voor thema’s die buiten de gezondheidssector vallen maar wel de gezondheid kunnen beïnvloeden. Ook de N-VA hecht belang aan dit thema en vraagt dat er meer gezondheidsdoelstellingen komen, wat nu al gedeeltelijk in Vlaanderen gebeurt. CD&V wijst op het belang van een nationaal Voedings- en Gezondheidsplan.

Ook sp.a stelt dat "het budget voor preventie overigens nog wat omhoog mag”. Open Vld vindt dat er werk gemaakt zal moeten worden van een systematische preventie. Inhoudelijk hebben Groen!, N-VA, en CD&V hier wel een streepje voor.

Gebuisd: Lijst Dedecker, Vlaams Belang.

Toegankelijkheid

CD&V is koploper met veruit het meest volledige gezondheidszorg-programma

In België vertrekken we van het uitgangspunt dat iedereen – arm of rijk, maatschappelijk kwetsbaar of niet – evenveel recht heeft op goede en adequate hulp bij gezondheidsproblemen. De socialistische partij onderschrijft dat en vindt het belangrijk dat elke patiënt te allen tijde de nodige kwaliteitsvolle zorg krijgt aan een voor hem of haar betaalbare prijs. Zo kan bij een ziekenhuisopname voor het verblijf in een eenpersoonskamer een supplement gevraagd worden. Dat mogen dan geen supplementen meer zijn voor doktershonoraria of andere medische kosten, maar enkel voor extra comfort, stipuleert sp.a.

Veralgemeende invoering van de derdebetalersregeling, zodat patiënten enkel nog het remgeld betalen bij een doktersconsultatie, staat ook op hun agenda, net als bij Groen! en N-VA.

CD&V stelt duidelijk dat het totale aandeel van de patiënt (persoonlijke aandelen en/of supplementen) in de kosten van de gezondheidszorg niet verder mag toenemen. De partij wijst ook op de noodzakelijke verbetering van inkomens van mensen met een invaliditeitsuitkering.

Het Vlaams Belang, ten slotte, wijst enkel op de noodzaak van een toename in het budget van de geestelijke gezondheidszorg.

Toegankelijkheid handhaven zal evenwel geld kosten. Bovendien is de realiteit dat al een groot deel (bijna 30 procent) met privémiddelen betaald wordt. Daarom moeten keuzes gemaakt worden over waar men wil besparen, en dan vooral inzake structurele maatregelen. Op dat vlak vinden we zeer weinig terug bij de verschillende partijen.

Gebuisd: Open Vld, Lijst Dedecker.

Rol van de huisarts

De Open Vld hecht weinig of geen aandacht aan toegankelijkheid noch aan de rol van de huisarts

Diverse studies geven aan dat een sterke eerstelijnszorg meer garantie biedt voor een kwaliteitsvolle en betaalbare gezondheidszorg. Voor Groen! zijn huisartsen en andere eerstelijnsverzorgers het best in staat om zorg op maat aan te bieden, interdisciplinair te werken, de preventie beter aan bod te brengen bij het patiëntencontact en overbodige prestaties te vermijden.

Ook voor de N-VA is en blijft de huisarts de centrale gids in de gezondheidszorg. De patiënt zal bij de uitvoering van het N-VA-programma gestimuleerd worden eerst langs de huisarts te passeren. Dat moet duidelijk financieel voelbaar zijn. De herwaardering van de zogenaamde intellectuele prestaties (in tegenstelling tot technische prestaties, zoals operaties) is hierin cruciaal, zowel voor huisartsen als voor bepaalde specialisten.

De CD&V wil het beroep van huisarts aantrekkelijker maken door een tegemoetkoming in de loonkost van het medisch secretariaat in groepspraktijken. Maar de partij moet opletten dat het belang van de nauwe aansluiting tussen eerste en tweede lijn (doorverwijzen, informeren,…) niet uit het oog wordt verloren.

Gebuisd: sp.a , Open Vld, Lijst Dedecker, Vlaams Belang.

Kwaliteitsvolle en betaalbare innovatie

Onder andere dankzij innovaties (nieuwe geneesmiddelen en nieuwe medische technieken) leven we langer en gezonder. Maar die innovaties zijn enkel aanvaardbaar wanneer ze 'waar voor hun geld bieden'. Als ze verschrikkelijk duur zijn en daartegenover weinig verbetering van de gezondheid brengen zijn ze niet interessant.

De CD&V beschouwt het verzekeren van kwaliteitsvolle gezondheidszorg als een prioriteit. De christendemocraten willen werk maken van een 'accreditering' (een soort van kwaliteitslabel) van de ziekenhuizen op basis van kwaliteitsindicatoren. Kwaliteitscontrole is momenteel immers quasi onbestaande in ons land. De partij voegt er ook duidelijk aan toe dat we moeten streven naar een doelmatige zorg. We moeten onze beperkte middelen besteden aan initiatieven die het meest gezondheidswinst opleveren, klinkt het. Het in onze gezondheidszorg gehanteerde beslissingsmodel draait volgens CD&V nog te weinig rond die 'doelmatigheid'.

De Open Vld pleit van zijn kant voor de ontwikkeling van een 'vernieuwingsfonds', waarmee gedurende twee jaar nieuwe geneesmiddelen, onderzoeks- en behandelingsmethodieken gefinancierd worden en worden geëvalueerd op hun meerwaarde vooraleer ze te integreren in de verplichte ziekte- en invaliditeitsverzekering. De Open Vld pleit ook voor een doorlichting van verschillende ziektes op efficiënt gebruik van middelen.

Groen! en sp.a bekijken iets te nauw enkel de geneesmiddelen, en dan nog enkel die die buiten patent zijn. De ene partij stelt het uitbreiden van het zogenaamde kiwi-model voor, terwijl de andere meer voor een Colruyt-model gaat, met prijzen op basis van de laagste prijs in de buurlanden. We laten ze met de hakken over de sloot door, maar het moet duidelijk zijn dat een innovatiegericht beleid meer omvat dan de geneesmiddelenprijzen verlagen.

Gebuisd: N-VA, Lijst Dedecker, Vlaams Belang.

Disease management

Disease management is het stokpaardje van de Open Vld: een introductie van Disease Management waardoor chronisch zieken begeleid worden vanuit de verschillende gezondheidsberoepen die in samenwerkingsverband functioneren. Bij de sp.a vinden we dat “bij het doorlopen van elk van de etappes van de zorgketen de patiënt begeleiding en bijstand op maat moet krijgen”, wat min of meer op hetzelfde neerkomt.

Ook CD&V pleit voor een betere samenwerking voor langdurige zorg tussen alle betrokkenen (thuiszorg, woonzorgcentra, centra voor kortverblijf, assistentiewoningen, herstelverblijven, ziekenhuizen, huisartsen en apothekers). Om uitstekende zorg mogelijk te maken is een goede opvolging en een correcte doorverwijzing cruciaal. CD&V wil ook meer inzetten op de reeds bestaande zorgtrajecten dat een model is voor de gezamenlijke aanpak van chronische aandoeningen, zoals diabetes.

De N-VA bevestigt het bovenstaande en wijst concreet naar obesitas.

De drie genoemde partijen wijzen ook allemaal op de noodzaak aan een beter uitgebouwd gezondheidsinformatiesysteem, onder andere om de manier waarop mensen met geneesmiddelen en andere technologieën omgaan beter in kaart te kunnen brengen. Uiteraard benadrukken de partijen dat een gezondheidsinformatiesysteem niet aan de privacy van artsen, andere zorgverleners of patiënten mag raken. Lijst Dedecker stelt dat de huidige stand van de informatica en met de veralgemening van de sis-kaart de overheid de taken van de ziekenfondsen kan overnemen tegen een veel lagere kost.

Gebuisd: Groen!, Vlaams Belang.

Teleurstellend

Ondanks een milde en eerder kwantitatieve beoordeling (heeft men aandacht geschonken aan het thema?) zijn de resultaten teleurstellend.

CD&V (nooit gebuisd op één van de vijf thema's) is koploper met veruit het meest volledige gezondheidszorg-programma. Sp.a (één buis) en Groen! (één buis) vertonen veel gelijkenissen in een programma dat terecht sterk de nadruk legt op preventie en toegankelijkheid, maar de sp.a vergeet de huisarts. En beide partijen hechten te weinig belang aan innovatie. Sp.a heeft wel interessante plannen om de ziekenhuisfinanciering (een vaak vergeten probleem) aan te pakken. Ook de N-VA (één buis) heeft een sterk programma, maar laat het wat afweten inzake innovatie in de gezondheidszorg. De Open Vld (twee buizen) volgt van nabij, maar hecht weinig of geen aandacht aan toegankelijkheid noch aan de rol van de huisarts.

Lijst Dedecker en Vlaams Belang (beide vier buizen) scoren zeer slecht in deze doorlichting. Lijst Dedecker wijst wel nog algemeen op het doorzichtig maken van de financiering van ziekenhuizen, instellingen en hoogtechnologische infrastructuur.

Staatshervorming

De meeste partijen raken ook het thema van de staatshervorming aan. Vandaag is de gezondheidszorg halfslachtig georganiseerd, met preventie en kwaliteitsbeoordeling voor de regio’s en de ziekteverzekering federaal. Dat leidt tot situaties waar zowel op federaal als op Vlaams niveau over vaccinaties wordt beslist, waar zowel Vlaanderen als België een eigen gezondheidsinformatiesysteem aan het uitbouwen zijn, waar de organisatie van ziekenhuisafdelingen federaal wordt vastgelegd om dan op Vlaams niveau teruggefloten te worden.

Voor de N-VA is het duidelijk dat de gezondheidszorg thuishoort op het niveau van de gemeenschappen. Dat wordt mee onderschreven door Lijst Dedecker en Vlaams Belang. Open Vld is iets genuanceerder en stelt dat – op voorwaarde dat op confederaal niveau een consensus gevonden kan worden over aanvaardbare groeinormen binnen de gezondheidszorgen – de financiering van de gezondheidszorgen op het confederale niveau kan blijven en dat bij de organisatie ervan dan een veel grotere autonomie gelaten kan worden aan de deelgebieden. CD&V zoekt nog meer het evenwicht en besluit dat een coherent beleid een reeks maatregelen veronderstelt waardoor het beleid van zowel de federale overheid als van de gemeenschappen wederzijds wordt ondersteund en versterkt.

Ongeacht de wijze van herorganisatie zal er meer sturing nodig zijn voor een betere inzet van de beschikbare middelen voor gezondheidszorg. Algemeen ontbreekt bij de meeste partijen een duidelijke visie over hoe dat moet gebeuren en hoe de gezondheidssector er binnen tien jaar moet uitzien.

LEES OOK
Herman Matthijs / 10-01-2011

'Oplossing is duidelijk en transparant politiek systeem'

Professor Herman Matthijs raadt de onderhandelaars aan niet meer over een staatshervorming in het huidige politieke systeem te praten, maar te kiezen voor duidelijke en…
Begrotingsspecialist Herman Matthijs becijferde de mogelijke opbrengst van de privatisering van staatsactiva
Tom Cochez / 07-01-2011

Tijd voor verkiezingen

De Wetstraat lijkt niet te zitten wachten op verkiezingen, stelt Tom Cochez in een opiniestuk vast. Toch zijn verkiezingen de enige manier om de knoop te ontwarren.
Kleuren we straks opnieuw bolletjes rood? (Foto Mooste)
Bram Souffreau / 05-01-2011

Gooi die nota toch online, Johan!

De nota van Johan Vande Lanotte had integraal vrijgegeven moeten worden, vindt Bram Souffreau. De burger mag best wel op de hoogte zijn van de compromisteksten die de…
Johan Vande Lanotte kon ondanks alles het lekken van zijn nota niet verhinderen (Foto Pieter Morlion)