Door Luc Vanheerentals, VVJ
Een van de opmerkelijkste media-evenementen van 2009 was de Staten-Generaal van de Media die Vlaams minister-president Kris Peeters op 19 maart in Antwerpen organiseerde op vraag van journalistenvereniging VVJ en vakbonden en waarop de fine fleur van het Vlaamse mediawereldje present gaf. Aanleiding voor die bijeenkomst was de herstructureringsgolf in diverse mediabedrijven waarbij ook heel wat journalisten aan de deur werden gezet.
Niets gerealiseerd
Peeters stak die dag van wal met te waarschuwen voor “de verpaupering van de media”, onder meer als gevolg van “slecht betaalde en slecht uitgeruste journalisten met een onzekere toekomst”. Aan het slot pleitte hij voor rondetafelgesprekken over heikele thema’s. Over de aanpassing van het wettelijk beroepsstatuut van de journalist zou nog voor de gewestverkiezingen van juni 2009 gepraat worden. “Daarnaast moeten we de verruiming van het statuut van de kunstenaar naar zelfstandige beroepsjournalisten, het statuut van freelancers en persfotografen en de bescherming van auteursrechten grondig herbekijken."
Peeters riep tevens op na te denken over de koppeling van Vlaamse perssteun aan de kwaliteit en onafhankelijkheid van redacties. Dertien maanden later is van dit alles niets gerealiseerd – buiten de 250.000 euro extra voor het Fonds Pascal Decroos – en lijkt het hele gebeuren weinig meer geweest te zijn dan een geslaagde promo- en kiescampagne van Peeters en co.
Verstrengeling
Het nieuwe Vlaamse regeerakkoord stelde nochtans een mediabeleid in het vooruitzicht “dat vooral oog heeft voor de opleiding, arbeidsvoorwaarden en sociaaleconomische positie van journalisten en fotografen”. In haar beleidsnota beloofde de nieuwe mediaminister, Ingrid Lieten (sp.a), een vervolg te breien aan de Staten-Generaal. Ook zij zou een stuurgroep in het leven roepen “die actiepunten kan formuleren met betrekking tot het wettelijk beroepsstatuut van de journalist, de eventuele toepassing van het sociaal statuut van de kunstenaars op zelfstandige beroepsjournalisten en het statuut van freelancers en persfotografen”. Verder beloofde Lieten: "Het beleid om kwaliteitsjournalistiek te bevorderen moet en zal oog hebben voor de arbeidsvoorwaarden en de sociaal-economische positie van journalisten en fotografen.”
De nieuwe minister van Media wil luidens haar beleidsnota ook de Vlaamse overheidssteun aan de geschreven pers “uitdrukkelijk gaan koppelen aan voorwaarden die de pluriformiteit versterken, de kwaliteit en redactionele onafhankelijkheid verhogen”. Ze wil ook het Vlaamse medialandschap continu gaan monitoren om te weten “waar er problemen zijn; bijvoorbeeld op gebied van verstrengeling tussen redactionele en commerciële inhoud”.
Weinig animo
Dertien maanden na de Staten-Generaal en negen maanden na de aanstelling van Lieten als mediaminister is het echter nog altijd wachten op het eerste concrete overheidsinitiatief. De mediakritiek van wetenschappers als Geert Buelens, Luc Huyse en Leo Neels klonk de afgelopen maanden nochtans harder dan ooit. Om hieraan iets ten goede te veranderen moeten er onder meer maatregelen genomen worden om het beroepsstatuut van zowel loontrekkende als zelfstandige journalisten en fotografen te verbeteren, dient de werkdruk op de redacties te worden verminderd door een minimale personeelsbezetting op te leggen, moet decretaal een redactiestatuut worden opgelegd, de dagbladuitgevers ertoe gebracht worden om na meer dan tien jaar opnieuw een sectorale CAO te onderhandelen et cetera. Zoals in Wallonië moet de Vlaamse steun aan de pers afhankelijk gemaakt worden van een aantal minimumvoorwaarden in die domeinen.
De minister wil de continuering van het gebeuren rond de Staten-Generaal aan de Sectorraad Media toevertrouwen, maar in die adviesraad bestaat weinig animo om zich bezig te gaan houden met de vermelde thema’s. Zoals Peeters eerder voorstelde moet er een specifieke stuurgroep opgericht worden met vertegenwoordigers uit diverse media die bevoegdheden hebben in die domeinen en er ook iets aan willen doen.
Luc Vanheerentals is lid van de raad van bestuur van de VVJ. Lid van de Sectorraad Media.
