Door Bram Souffreau
Le Soir, Le Soir Magazine en het Museum voor Natuurwetenschappen gaven op woensdag 24 februari het startschot van de spaaractie 'Authentiques Insectes & Cie'. Met een bon uit de krant kunnen lezers een diertje in een blokje hars kopen. Bij het blokje hoort ook een informatiefiche. Na veertig weken hebben ze een volledige collectie thuis. De schorpioen – geen insect, nota bene – mocht de spits afbijten.
De krant viert met de actie het Jaar van de Biodiversiteit. De nadruk ligt op insecten, maar ook andere diersoorten komen aan bod. De collectie vormt een vervolg op eerdere spaaracties van Le Soir waar de natuur ook centraal stond. Het product wordt voorgesteld als educatief en is gericht naar nieuwsgierige kinderen.
Enge commerciële redenen
Maar niet iedereen staat te springen. Integendeel, op het internet werden onmiddellijk vragen gesteld bij de betrokkenheid van het Museum voor Natuurwetenschappen. Ook waren de natuurliefhebbers niet onmiddellijk overtuigd van het nut van de actie en verweten ze Le Soir misbruik te maken van de natuur om enge commerciële redenen, het zogenaamde greenwashen.
"Niet de determinatie van insecten baart ons zorgen", zegt natuurfotograaf Olivier Mattelart en oprichter van de Facebookgroep Contre la commercialisation d'insectes par le journal Le Soir et le Museum. "De kern van de zaak is de commercialisering van dode insecten onder het zogenaamde mom van aandacht voor biodiversiteit. We willen ook duidelijkheid krijgen over de rol van het Museum voor Natuurwetenschappen."
Mea culpa
Het logo van het museum is intussen van de website van Le Soir verdwenen. Het museum heeft gereageerd op de kritiek en slaat mea culpa:
We hebben de gevolgen van deze acties, met name de verzameling en de verkoop van 'authentieke' dieren, slecht ingeschat. Het is niet de meest aangewezen aanpak om kinderen (en volwassenen) te sensibiliseren voor natuurbehoud. We begrijpen dan ook de zorg van ouders, leraren, natuurliefhebbers en alle andere personen die een potentieel pervers effect vrezen.
Immers, één van de kritieken heeft betrekking op het verkeerde signaal dat de actie zou geven aan kinderen. De spaaractie zou het verzamelen van bedreigde en exotische diersoorten in de hand werken. Ook zouden kinderen wilde dieren kunnen vangen om hun eigen collectie aan te leggen, vrezen de criticasters. De dieren in de verzameling zijn weliswaar écht, maar werden net voor dit doel gekweekt.
Bedreigde diersoort
Opvallend is overigens de uitlating van het Museum voor Natuurwetenschappen in de krant Le Soir. Camille Pisani, directrice van het museum, legt uit dat het museum alle dieren heeft gescreend en dat er vier problemen opleverden. Eentje werd uit de collectie gehaald omdat het een bedreigde diersoort was. Drie anderen vormen nog het onderwerp van onderzoek.
De krant voelde zich overigens verplicht om op de kritieken te antwoorden met een redactioneel artikel. Daarin werd benadrukt dat het om gekweekte dieren gaat. De directie van de krant ging ook dieper in op de kritiek dat de actie enkel vanuit een commerciële ingesteldheid is opgestart. Didier Hamann, algemeen directeur:
Deze operatie, inderdaad commercieel, heeft ook een duidelijke pedagogische roeping. En het is goed dat jongeren dankzij deze specimens in blokjes hars zich interesseren in de natuur.
