Schieten op de pianist

Tom Cochez
Bert Anciaux

Door Tom Cochez

Bert Anciaux

Een politicus schopt het maar zelden tot onderwerp van de commentatoren van zowel De Standaard als De Morgen. Als dat al het geval is, dan heeft zo’n verkozene des volks doorgaans weinig redenen om uit te kijken naar het moment waarop hij of zij de krant openslaat. Gesjoemel, het verbreken van verkiezingsbeloften, wanbeleid, verregaande hypocrisie,…  zijn de zaken die dan, vaak terecht, worden aangeklaagd.

Excessen

Maandagochtend viel de twijfelachtige eer om te figureren in het standpunt van zowel De Standaard als De Morgen Bert Anciaux te beurt. Sjoemelde de ex-minister? Had hij zijn verkiezingsbeloftes gebroken of bezondigde hij zich aan verregaande hypocrisie? Neen, de voormalige minister had het zowaar aangedurfd om ‘de media’ de levieten te lezen en te wijzen op de uitschuivers in de berichtgeving over de moordzaak in Loksbergen.

Belangrijker nog, al vernamen we daarover niets in de editorialen, was de koppeling die Anciaux maakte tussen de excessen in de berichtgeving en de hypercommerciële omgeving waarin kranten vandaag gemaakt worden. Als toemaatje suggereerde de ex-minister bovendien de mogelijkheid om excessen in de toekomst te vermijden met nieuwe wetgeving.

Emotionele flapuit

Ieder zijn waarheid natuurlijk, maar dan blijft toch de vraag waarom zoveel energie moet worden verspild aan de ‘oppervlakkige kretologie van Anciaux’

Wie de editorialen van Peter Vandermeersch en Yves Desmet erop naleest, stelt vast dat er over het voorstel tot wetgeving met geen woord wordt gerept. Laat staan dat de essentiële kritiek over de nefaste invloed van de hypercommerciële omgeving waarin de Vlaamse media vandaag moeten werken op de een of andere manier zou worden weerlegd.

In de plaats van een antwoord te formuleren op de kritiek, schieten de editorialisten synchroon op de pianist. Want Bert Anciaux, is dat niet die al te emotionele flapuit?

Nu moet het gezegd dat Anciaux zich een dankbare pianist toont door de weinig subtiele beeldspraak die hij hanteert: “De perversie waarmee de media zich als hongerige en nietsontziende maden voeden aan de letterlijke en figuurlijke lijken”, schrijft hij. Of nog: “'t Is de hoogste tijd voor een scherpe schaaf, want de laag viezigheid op heel wat mediaspelers vereist meer dan een peeling!"

Gortig taalgebruik

Te grof en te veralgemenend? Alleszins zitten ook commentaarschrijvers zelf, zelden verlegen om harde woorden.

In essentie gaan de editorialen van zowel Peter Vandermeersch als Yves Desmet dan ook helemaal niet over ‘gortig taalgebruik’ door politici. Het lijkt er misschien op, maar het is niet zo. Wie over gortig en veralgemenend taalgebruik van politici een editoriaal wil schrijven, heeft het materiaal voor het opscheppen. Wat De Standaard en De Morgen vooral doen is de kritische vraag die Anciaux stelt, zo snel mogelijk van tafel vegen.

En al die opiniestukken en bijdragen die we de voorbije week over Loksbergen gelezen hebben in zowel De Standaard als De Morgen dan? Jawel, daar stonden bijzonder lezenswaardige stukken tussen, maar blijkbaar komen ze niet aan, daar waar ze zouden moeten aankomen: op de hoofdredactie. Of, erger nog, maar misschien wel realistischer: ze komen er wel degelijk aan, maar ze worden op vraag van de commerciële jongens gewoon gecounterd met een editoriaal.

Oppervlakkige kretologie

Waar Yves Desmet nog de hand in eigen boezem durft te steken en de berichtgeving van de voorbije week op zijn minst nog kritisch tegen het licht houdt, heeft Peter Vandermeersch er blijkbaar een fantastische werkweek op zitten. “Ik (kan) maar vaststellen”, schrijft hij,  “dat de media waarvoor ik verantwoordelijkheid draag, de voorbije dagen op een uitstekende, evenwichtige en voorzichtige manier hebben bericht, geanalyseerd en becommentarieerd. De ernst waarmee mijn mensen op het terrein en op de eindredacties zich van hun taak hebben gekweten, staat in schril contrast met de oppervlakkige kretologie van Anciaux.”

Ieder zijn waarheid natuurlijk, maar dan blijft toch de vraag waarom zoveel energie moet worden verspild aan de ‘oppervlakkige kretologie van Anciaux’. Zelfs in de allerslechtste lezing van Anciaux’ blog gaat het immers hoogstens om een ex-minister die zich genuanceerder had kunnen uitdrukken. Iets voor rubrieken zoals 'Onder Vrienden' of 'Kreten en Gefluister', maar lang niet voldoende om veel kruit aan te verschieten.

Doodgezwegen

Waarom dan toch zoveel stampij? Omdat Anciaux’ kritiek recht naar de kern gaat? Omdat Anciaux wijst op de achilleshiel van 'onafhankelijke' redacties die steeds duidelijker onder commerciële druk komen te staan?

Eén zaak valt in ieder geval op: kritiek van die orde wordt door dagbladen consequent genegeerd of met de botte bijl weg gehouwen. Toen de Britse topjournalist Nick Davies een boekje opendeed over de commerciële corrumpering van zijn eigen professie werd zijn baanbrekend werk in de Vlaamse dagbladpers doodgezwegen, sterk genuanceerd of in het beste geval weggestopt.

Bedreigend

Toen het boek Media en journalistiek in Vlaanderen verscheen, werd er met geen letter over geschreven. De initiatiefnemers mogen dan al omstreden zijn, in het boek staan wel enkele bijzonder leerzame bijdragen.

Toen het boek Jonge Honden. Is er nog toekomst voor de journalistiek? verscheen was dat nauwelijks goed voor enkele lijnen in de kwaliteitskranten.

Toen Geert Buelens in De Standaard zijn kerstessay mocht neerpennen, voelde Peter Vandermeersch zich prompt geroepen om in een brede bocht om de kritiek heen te fietsen en zo in een beweging de kritiek af te serveren .

Te vrezen valt dat de kritiek van Anciaux van hetzelfde laken een broek krijgt: bedreigend voor het wezen van waar we mee bezig zijn? Weg ermee!

Update 12/01/2010: Bert Anciaux reageert op zijn blog op het editoriaal van Peter Vandermeersch.

LEES OOK
Tom Cochez / 14-10-2019

Nick Davies: 'De PR-industrie bepaalt vandaag wat nieuws is'

Tien jaar terug trapte Apache - toen nog onder de naam De Werktitel - af met een interview met de Britse onderzoeksjournalist en mediacriticus Nick Davies. Hoe is het met 'de…
BRUSSELS TRIAL TERRORISM DRIES STREET THURSDAY
Sigrid Spruyt / 13-05-2019

Van nieuwswinkel tot pretpark: de media onder het scalpel van Sigrid Spruyt

Sigrid Spruyt, jou welbekend van het VRT-journaal en van haar boek 'Dagboek van een anker', hield op de Dag & Nacht van Apache zo'n schitterende lezing dat we ze je niet willen…
IMG_20190511_212234
Tom Cochez / 30-06-2018

Dun van leer, dik van smeer

Op zondag serveert Apache een eigen kijk op de voorbije week actualiteit. Deze week met Nick Davies, dikke vette koeien en de migratiecrisis
cake_strawberry_chocolate_cream_sweet_sponge_cake_flavor-1173670.jpg!d